سایت خاتون

سایت مطبخ خاتون

زیارت امیرالمومنین

دعایی برای رفع غم و اندوه

در كتاب «بلد الأمین» از حضرت رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله روایت كرده:

هر كه هر روز ده بار این دعا را بخواند، حق تعالى‏ چهار هزار گناه كبیره او را بیامرزد

و وى را از سكرات مرگ و فشار قبر، و صد هزار هراس قیامت نجات دهد،

و از شرّ شیطان و سپاهیان او محفوظ گردد و قرضش ادا شود و اندوه و غمش برطرف گردد، دعا این است:

اَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ ماشاءَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لِكُلِّ رَخآءٍ اَلشُّكْرُ لِلَّهِ

وَ لِكُلِّ اُعْجُوبَةٍ سُبْحانَ الِلَّهِ

وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ

وَ لِكُلِّ مُصیبَةٍ اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ

وَ لِكُلِّ ضیقٍ حَسْبِىَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ قَضآءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ

وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اِعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ

وَ لِكُلِّ طاعَةٍ وَ مَعْصِیَةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ.

اولین مخالف غدیر چگونه عذاب شد؟

حارث بن نعمان فهرى پس از مخالفت آشكار خطاب به رسول خدا صلی الله و علیه وآله گفت: "اى محمد! ما را به خدا خواندى پذیرفتم، نبوت خود را مطرح كردى، لااله الاالله و محمد رسول الله گفتیم، ما را به اسلام دعوت كردى اجابت كردیم، گفتى، نماز در پنج وقت بخوانید خواندیم، به زكات و روزه و حج و جهاد سفارش كردى اطاعت كردیم، حال پسر عموى خود را امیر ما ساختى كه نمى دانیم این حكم از طرف خداست یا با اراده شخصى شما پیدا شده است؟"

رسول خدا صلی الله و علیه وآله پاسخ داد سوگند به خدا كه جز او پروردگارى نیست، این دستور از طرف اوست.
حارث بن نعمان فهرى با غروری که تمام وجودش را فرا گرفته بود تقاضاى عذاب كرد. بیچاره فکر می کرد قدرتى وجود ندارد تا او را كیفر دهد.

سر به آسمان بلند كرد و گفت: "خدایا اگر آنچه را كه محمد صلوات الله علیه درباره على علیه السلام مى گوید از طرف تو است و به امر توست، سنگى از آسمانى بر من فرود آید و مرا عذاب كند" هنوز سخنانش به پایان نرسیده بود كه از آسمان سنگى بر او فرود آمد و او را به هلاكت رساند كه آیات 1 و 2 سوره معراج نازل شد. (تذكره الخواص ص 19: ابن جوزى حنفى و تفسیر المنارج ج 6 ص 464)

در حقیقت مخالفان غدیر در هیچ برهه و زمانی از حرکت و تلاش باز نایستاده اند و همیشه در همه ی زمان ها به فراخور موقعیت های مختلف به نقشه کشی پرداخته اند.

اگر بخواهیم مخالفان غدیر را بشناسیم در دو جبهه می توان آن ها را توصیف کرد:

جبهه ی اول

در اولین جبهه که مخالفین بر روی غدیر کار کردند، این بود که اصل روایت غدیر، به فراموشی سپرده شود. کار به جایی می رسد که وقتی معاویه به ابن عباس می گوید: شنیدم فضایل علی را می گویی، شنیدم غدیر می گویی، بترس و از این کار بپرهیز.
ابن عباس می گوید: من فقط قرآن می خوانم، آیات ولایت را بیان می کنم.
معاویه می گوید: آیات را بخوان، امّا تفسیر آیات برای تو ممنوع است.
وقتی جوّ جامعه این می شود که حتّی آیات قرآن تفسیر نشود، پیدا است که روایت غدیر به چه سرنوشتی گرفتار می شود.

جبهه ی دوم

در این جبهه سعی کردند محتوا را از میان بردارند. می گویند: به فرض، حدیث غدیر را قبول کردیم و قول راویان را و این همه عدد را پذیرفتیم و تسلیم شدیم، امّا غدیر چیز تازه ای ندارد و سخن فقط از محبت علی است، سخن از یار و یاور علی بودن است؛ یعنی علی دوست شما است، علی یار و یاور شما است.

و این مخالفان همیشه در مقابل انبوهی از سؤالات قرار می گیرند که باید جواب بدهند؛ از جمله  «یا اَیهَا الرَّسول بَلِّغْ ما انْزِلَ إِلَیکَ مِنْ رَبِّکَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَه وَاللَّه یعْصِمکَ مِنَ النَّاسِ»

مفسّران اسلام که به این آیه می رسند خودشان را در مقابل دو سؤال مهم می بینند:

سؤال اوّل

چه برنامه ی تبلیغی بوده که تا آخر عمر پیغمبر صلی الله علیه وآله زمین مانده بود و لازم بوده است ابلاغ بشود که با کلمه ی «بلّغ» اصرار شده است.

کلمه ی «بلّغ» که به تأکید اشاره دارد، فقط یک بار در قرآن مجید آمده است.
چه برنامه ای بوده که خداوند با این لحن داغ به پیامبر صلی الله علیه وآله می گوید: «إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَه» اگر ابلاغ نکنی، رسالت خدا را ابلاغ نکرده ای.

سؤال دوّم

چه برنامه ای بوده که ابلاغش ترس آور بوده است تا خداوند بفرماید: «وَاللَّه یعْصِمکَ مِنَ النَّاسِ» پیغمبر! غم به خود راه مده و از کسی نترس. تو در حفظ الهی هستی، پس برنامه را تبلیغ کن.
تمام مفسّران اهل سنت در مقابل این دو سؤال مانده اند که چه جواب بدهند. آیا مسأله ی گوشت های حلال و حرام بوده که در سوره ی مائده مطرح شده است؟ آیا مسأله ی مهم دیگری بوده، اگر جهاد بوده است که سالیان دراز مسلمانان جهاد می کردند. اگر اصل مسأله ی توحید و یگانگی خدا بوده که رسول خدا صلی الله علیه وآله 23 سال روی آن زحمت کشیده و تبلیغ کرده بود. پس چه پیام مهمّی بوده که «إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَه»؟

چه حادثه ی مهمی بوده که عده ای مخالفش بودند و ممکن بود برای پیامبر صلی الله علیه وآله توطئه بچینند که خداوند پیغمبرش را در امن و امان خودش قرار می دهد؛ «وَاللَّه یعْصِمکَ مِنَ النَّاسِ»؟
تا به امروز جواب این سؤالات باقی مانده. چرا؟ برای این که ریشه ی مطلب که داستان غدیر است، یا از نظر روایت یا از نظر محتوا و معنا پوشانده شد.
این بخش عظیم از تاریخ اسلام، وقتی در تاریکی فرو رفت، سؤال های مربوط به آیات قرآن بدون جواب باقی ماند.

باید بگوییم اگر همه ی عالم را بگردیم، تمام آیات و روایات را ببینیم و تمام تاریخ اسلام را بررسی کنیم تا داستان غدیر را در کنار آیه 67 مائده قرار ندهیم، تفسیر این آیه برای ما غیر ممکن است. (به نقل از سخنان آیة الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله) 
به راستی اگر مخافان غدیر با خلافت امیر المؤمنین علیه السلام مخالفت نمی كردند ، چه می شد؟
در کتب اهل سنت به روشنی آمده است كه با كوچكترین دقت معلوم می شود كه اگر چنان كه حضرت امیر علیه السلام خلیفه می شد چه اتفاقی می افتاد ...  اینك به برخی از این روایات اشاره می كنیم:

1 - هدایت مردم به صراط مستقیم و بهشت :

به اقرار اهل سنت و طبق روایات ایشان در صورتی که امیر مومنان علیه السلام را به خلافت می رساندند ، مردم را به راه راست و به سوی بهشت هدایت می نمودند.
ابن مسعود از رسول خدا صلی الله و علیه وآله نقل کرده است که فرمودند: گمان می کنم که مرگ من نزدیک شده است؛ عرضه داشتم: ای رسول خدا صلوات الله علیه، آیا ابوبکر را به جانشینی تعیین نمی کنید؟ پس از من روی برگرداندند و چنین به نظر من رسید که ایشان با این کار موافق نیستند ؛ پرسیدم :آیا عمر را تعیین نمی کنید ؟ باز روی از من برگرداندند و چنین به نظر من رسید که با این کار موافق نیستند ؛ گفتم : ای رسول خدا، آیا علی را به جانشینی تعیین نمی فرمایید ؟ پاسخ دادند : همین است قسم به خدایی که جز او نیست ؛ اگر با او بیعت کنید و از او اطاعت نمایید همه شما را به بهشت رهنمون خواهد ساخت . ( المعجم الكبیر ج10/ص67)
به رسول خدا صلی الله و علیه وآله عرض کردند: ای رسول خدا ، آیا علی علیه السلام را به عنوان جانشین تعیین نمی فرمایید ؟ فرمودند : اگر علی علیه السلام را به عنوان سرپرست قبول کنید او را هدایت کننده و هدایت شده خواهید یافت که شما را به راه راست می کشاند. (حلیة الأولیاء ج1/ص64)

2 - رهنمود مردم به راه روشن هدایت :

بعد از دور شدن مردم از انتخاب امیر مومنان علیه السلام به خلافت ، در مورد راه راست نظرات مختلفی پیش آمده و هر گروه خود را بر راه راست می پندارد ؛ در این زمینه اهل سنت روایات جالبی دارند :
روایت ابن ابی الحدید از ابن عباس است که عمر به او گفته بود :
! أما إن ولى أمرهم حملهم على المحجة البیضاء والصراط المستقیم : آگاه باش که اگر حاکم شود مردم را به راه روشن هدایت و راه راست هدایت خواهد کرد. (شرح نهج البلاغة: 52/12)

3 - رهنمود جامعه به سوی حق

عمر در مورد اصحاب شوری گفته است : اگر این کار را به شخص کم مو بسپارند ایشان را به حق وادار می کند اگر چه بر گردنش شمشیر برگیرد . پس به او گفتم این را از او می دانی و او را خلیفه نمی کنی؟ ... (تاریخ مدینة دمشق ج42/ص428)
شبیه این مضامین در الكامل فی التاریخ ج2/ص460 و تاریخ الطبری ج2/ص580 و تاریخ الإسلام ذهبی ج3/ص639 و... و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 13 ص 260 آمده است .

4 - احیای سنت پیامبر اكرم (صلوات الله علیه و آله)

یکی از فوایدی که بر انتخاب امیر مومنان علیه السلام مترتب می گشت، احیا شدن تمامی سنت های رسول خدا صلی الله و علیه و آله بود ؛ امیر مومنان بعد از به دست گرفتن خلافت ظاهری سعی در از بین بردن بدعت های خلفا نمودند، که این قضیه با مخالفت مردم ناکام ماند؛ اما اگر از همان ابتدا حق به حضرت داده می شد حضرت سنت رسول خدا صلوات الله علیه را زنده می گردانیدند :
عمر به ابن عباس گفت : إنّ أحراهم إن ولیها أن یحملهم على كتاب اللّه  وسنّة نبیّهم صاحبك،  یعنی علیّاً.
سزاوار ترین شخص برای وادار کردن مردم بر کتاب خدا و سنت رسول خدا صاحب تو (علی علیه السلام) است. (تاریخ المدینة المنورة: 883/3)

5 - موجب اتحاد جامعه اسلامی

مهمترین عامل تفرقه در بین مسلمانان، اختلاف ایشان در مورد دین است ؛ و به همین جهت اگر کسی می توانست این اختلاف را از بین ببرد همه مسلمانان با یکدیگر متحد شده و همگی به ریسمان محکم الهی چنگ می زدند و از تفرقه دوری می کردند .
در این زمینه در کتب اهل سنت روایات بسیاری نقل شده است که رسول خدا صلی الله و علیه و آله فرمودند : علی علیه السلام است که برای امت من آنچه را در آن اختلاف می کنند بیان می کند؛ بنابراین اگر به ایشان فرصت بیان دین داده می شد دیگر کسی در دین اختلاف نمی کرد :
از انس بن مالک روایت شده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به امیر مومنان علیه السلام فرمودند: تو هستی که بعد از من برای امتم آنچه را در آن اختلاف کردند بیان می کنی. (المستدرك: ج 3 ص 122)

منابع :

کتاب «الغدیر»
کتاب «شب های پیشاور»
بیانات آیة الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله در کنگره بین المللی غدیر

تسبیح ذرات عالم از نگاه قرآن

چکیده

همان گونه که دربسیاری از آیات قرآن کریم و روایات ائمه ی اطهار(ع)آمده، همه ی موجودات عالم و به تعبیر قرآن، هر آن چه در آسمان ها و زمین است، به تسبیح خداوند مشغول اند. در این مقاله، حدود دست رسی علوم تجربی را به این امر و شواهدی را که این علوم می توانند در این امر و در زمینه ی ذرات اتمی و مولکولی ارائه دهند، مورد بررسی اجمالی قرار می گیرد.

1. تسبیح موجودات و ماهیت آن در قرآن

«تسبیح» به معنای منزه داشتن است که با زبان انجام شود و به این دلیل با صیغه ی مضارع تعبیر شده است که استمرار را بفهماند؛ از جمله:

- «یسبح لله ما فی السماوات و ما فی الارض المک القدوس العزیز الحکیم » [جمعه /1].

- «و ان من شیء الا یسبح بحمده ولکن لا تفقهون تسبیحهم» [اسراء /44].

برخی از مفسرین بر این عقیده اند که کلام منحصر در آواز نیست، بلکه هر چه که از مقاصد کشف و بهره برداری کند، کلام است. و چون همه ی موجودات به طور صریح از وحدانیت رب خود در ربوبیت کشف می کنند و او را از هر نقص و عیبی منزه می دارند، پس باید گفت که آسمان و زمین خدا را تسبیح می کنند [علامه طباطبایی ، تفسیر المیزان، جلد 149:13].

برخی دیگر از مفسرین بر این نظرندکه تسبیح برای تمامی موجودات از قبیل لفظ و صوت است و هر موجودی برای خود لغتی دارد که هر کلمه اش برای معنایی وضع شده است، ولی حواس ما زبان سایر موجودات را درک نمی کند. برخی نیز هر نوع تسبیحی را برای موجودات قائل اند. در حدیث آمده است که روزی شخصی از پیامبر اکرم (ص) معجزه ای خواست.

حضرت نه دانه ریگ را در دست گرفت و از آن ها خواست تا خدای را تسبیح گویند. آن شخص گفت: ما شنیدیم که ریگ ها تسبیح می گفتند و وقتی ریگ ها را به زمین می گذاشتند، ساکت می شدند. و چون در دست آن جناب قرار می گرفتند، مشغول تسبیح می شدند[همان، ص 168].

«تسبیحی که گوش ما اجنبی از اوست، نطق است، حرف است، لغت است؛ اما نه به لغت و نطق ما. ادراک است، منتها ادراک به اندازه ی سعه ی وجودی خودش. ما هم از باب این که ادراک نمی کنیم حقایق این موجودات را، محجوب هستیم و چون محجوب هستیم، مطلع نیستیم. عالم پر از هیاهو است. تمام عالم زنده است. همه هم اسم الله هستند». [امام خمینی، تفسیر سوره حمد؛ جلد: 25].

2. امواج و اصواتی که از موجودات منتشر می شوند:

در تایید نظر اخیر باید گفت: فرکانس هایی که گوش طبیعی قادر به شنیدن آن هاست، بین 20 تا 20 هزار هرتز قرار دارند و اصوات خارج از این حدود شنوایی، برای انسان سکوت است [دانشفر، فرهنگ علوم تجربی و ریاضی: جلد: 59]. اما تعداد چشم گیری از جانوران قادر به شنیدن در محدوده ی فراصوت هستند. در سال 1985، طی پژوهشی مشخص شد، برخی جانوران نه تنها صداهای فراصوت را می شنوند، بلکه خود نیز می توانند چنین صداهایی را ایجاد کنند و از پژواک آن در جهت یابی، شکار، فرار از دشمن و... استفاده کنند. از این دسته جانوران می توان خفاش، دلفین، نهنگ و شب پره را نام برد.

اگر در یک شب آرام در کنار دریاچه ی « لوگان» در شمال ایتالیا، دستگاهی را که صدای فراصوت را برای ما قابل شنیدن می کند، روشن کنیم، صداهایی به گوش می رسد، شبیه چند صدای مته و چکش بادی که فریادهای فراصوت خفاش ها هستند. هم چنین در محیط های دریایی آرام، اگر انسان یک میکروفون زیرآبی را به داخل یک جزیره ی مرجانی فرو برد، ناگهان در جهانی که تا آن زمان خاموش به نظر می آید، سر وصداهای وحشتناکی خواهد شنید. اما چون پرده ی صماخ گوش انسان قارد نیست، با دامنه های نوسانی نسبتا کوتاه و پرانرژی صوت منتقله در آب به نوسان درآید، این اصوات برای او غیرقابل شنیدن هستند[ویتوس و دروشر،جانوران چگونه می بینند و... صفحه: 28، 33و34].

حال آیا در تأیید آیات فوق می توان نتیجه گرفت که ذکر و تسبیح این موجودات، تسبیح تکوینی است که علامه طباطبایی می فرماید، از نوع نطق است، منتها در حدود شنوایی ما نیست و حضرت امام خمینی (ره) نیز به آن قائل هستند در مورد موجودات بی جان، همان گونه که در مورد تسبیح سنگ ریزه در دست پیامبر اکرم(ص) نقل شده، مطلب جالب تر است. زیرا در علوم ثابت شده است که مولکول ها و اتم ها قادرند، طول موج های ویژه ای را در گستره ی طیف موج های الکترومغناطیسی جذب و نشر کنند.

امروزه با کمک گیرنده های ویژه ای می توان طیف نشری این ذره ها را بدست آورد. در این طیف ها، هر طول موج با یک خط روشن در زمینه ای تیره مشاهده می شود. برخی طول موج های نشر شده از این ذره ها، در گستره ی امواج رادیویی قرار داند. برای مثال، اتم های هیدروژن امواجی با طول21 سانتی متر برابر با 1430 مگاهرتز از خود منتشر می کنند و در واقع، این گونه سخن می گویند؛ زیرا با یک گیرنده ی امواج رادیویی می توان آن را به صورت قابل شنیدن تبدیل کرد. هم چنین عنصر هلیم نیز قبل از این که در زمین یافت شود، در سال 1868 میلادی از طریق امواجی که از خود منتشر می سازد، وجود خود را به انسان اعلام کرد[کتاب درسی شیمی سال دوم متوسطه، صفحه: 18].

آیا انتشار امواج توسط تمام ذرات، تسبیح آن ها نیست؟

نتیجه گیری

آن چه که مسلم است بنا به آیه ی «تسبح له السموات السبع و الارض و من فیهن و ان من شیء الا یسبح بحمده و لکن لاتفقهون تسبیحهم انه کان حلیما غفورا«(1)[اسرا/44]، همه ی موجودات در حال تسبیح خداوند هستند. پس آیا می توان جمله ی «فضاهای بین ستاره ای، فضایی پر از امواج است را این گونه خواند: «فضاهای بین ستاره ای، فضاهایی پر از تسبیح خدای متعال هستند؟»خداوند توفیق عبادت را به همه ی ما عنایت بفرماید. ان شاء الله. سبحان الله عما یصفون.

ذکر کثیر چیست؟

 « یَأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِیراً»¹  ؛ اى كسانى كه ایمان آورده اید خدا را بسیار یاد كنید.

چون عوامل غفلت در زندگى مادى بسیار فراوان و تیرهاى وسوسه شیاطین از هر سو به طرف انسان پرتاب مى گردد براى مبارزه با آن راهى جز "ذكر كثیر" نیست . "ذكر كثیر" به معنى واقعى كلمه یعنى "توجه با تمام وجود به خداوند" نه تنها با زبان و لقلقه لسان .

ذكر كثیرى كه در همه اعمال انسان پرتوافكن باشد، و نور و روشنائى بر آنها بپاشد. به این ترتیب قرآن همه مؤ منان را در این آیه موظف مى كند كه در همه حال به یاد خدا باشید. به هنگام عبادت یاد او كنید و حضور قلب و اخلاص داشته باشید.

به هنگام حضور صحنه هاى گناه یاد او كنید و چشم بپوشید، و یا اگر لغزشى رویداد توبه كنید و به راه حق باز گردید.به هنگام نعمت یاد او كنید و شكرگزار باشید.و به هنگام بلا و مصیبت یاد او كنید و صبور و شكیبا باشید.

اینكه منظور از ذكر كثیر چیست ؟

در روایات اسلامى و كلمات مفسرین ، تفسیرهاى گوناگونى ذكر شده كه ظاهرا همه از قبیل ذكر مصداق است و مفهوم وسیع این كلمه شامل همه آنها مى شود.

از جمله در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خوانیم : اذا ایقظ الرجل اهله من اللیل فتوضا و صلیا كتبا من الذاكرین الله كثیرا و الذاكرات : هنگامى كه مرد همسرش را شبانگاه بیدار كند و هر دو وضو بگیرند و نماز (شب ) بخوانند از مردان و زنانى خواهند بود كه بسیار یاد خدا مى كنند.

و در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : هر كس تسبیح فاطمه زهرا (علیهاالسلام ) را در شب بگوید مشمول این آیه است .

بعضى از مفسران گفته اند: ذكر كثیر آن است كه در حال قیام و قعود به هنگامى كه به بستر مى رود یاد خدا كند.

اما به هر حال ذكر نشانه فكر است ، و فكر مقدمه عمل ، هدف ذكر هرگز خالى از فكر و عمل نیست .

پاداش بزرگ این گروه از مردان و زنانى را كه داراى ذکر کثیر هستند چنین بیان مى كند: خداوند براى آنها مغفرت و پاداش ‍ عظیمى فراهم ساخته است ؛  « أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا» ²

نخست با آب مغفرت گناهان آنها را كه موجب آلودگى روح و جان آنها است مى شوید، سپس پاداش عظیمى كه عظمتش را جز او كسى نمى داند در اختیارشان مى نهد، در واقع یكى از این دو جنبه نفى ناملایمات دارد و دیگر جلب ملایمات . تعبیر به اجر خود دلیل بر عظمت آن است ، و توصیف آن با وصف عظیم تاكیدى بر این عظمت است ، و مطلق بودن این عظمت ، دلیل دیگرى است بر وسعت دامنه آن ، بدیهى است چیزى را كه خداوند بزرگ ، بزرگ بشمرد فوق العاده عظمت دارد.

این نكته نیز قابل توجه است كه جمله اعد (آماده كرده است ) با فعل ماضى ، بیانى است براى قطعى بودن این اجر و پاداش و عدم وجود تخلف ، و یا اشاره اى به اینكه بهشت و نعمت هایش از هم اكنون براى مؤ منان آماده است .

ابو سعید مى گوید: عرض كردم یا رسول الله ! و من الغازى فى سبیل الله ؟: یا چنین كسانى حتى از جنگجویان راه خدا والامقامترند؟!

فرمود: لو ضرب بسیفه فى الكفار و المشركین حتى ینكسر و یختضب دما لكان الذاكرون الله افضل درجه منه ! ؛ اگر با شمشیرش آنقدر بر پیكر كفار و مشركین بزند كه شمشیرش بشكند و با خون رنگین شود آنها كه یاد خدا بسیار مى كنند از او برترند!.

چرا كه جهاد خالصانه نیز بدون ذكر كثیر خداوند ممكن نیست .

و از اینجا معلوم مى شود كه ذكر كثیر معنى وسیعى دارد و اگر در بعضى از روایات به تسبیح حضرت فاطمه زهرا علیها السلام (34 مرتبه الله اكبر و 33 مرتبه الحمد لله و 33 مرتبه سبحان الله ) و در كلمات بعضى از مفسران به ذكر صفات علیا و اسماء حسنى و تنزیه پروردگار از آنچه شایسته او نیست یا مانند آن تفسیر شده ، همه از قبیل بیان ذكر مصداق روشن است ، نه محدود ساختن مفهوم آیه به خصوص این مصادیق است .

همانگونه كه از سیاق آیات به خوبى بر مى آید منظور از (تسبیح خداوند در هر صبح و شام ) همان دوام تسبیح است ، و ذكر خصوص این دو وقت به عنوان آغاز و پایان روز مى باشد، و اینكه بعضى آن را به نماز صبح و عصر یا مانند آن تفسیر كرده اند باز از قبیل ذكر مصداق است .

به این ترتیب (ذكر كثیر خداوند، و تسبیح او هر صبح و شام ) جز به تداوم توجه به پروردگار و تنزیه و تقدیس مداوم او از هر عیب و نقص ‍ حاصل نمى گردد، و مى دانیم كه یاد خدا براى روح و جان انسان همچون غذا و آب است براى تن .

در آیه 28 سوره رعد آمده است أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ؛  آگاه باشید تنها با یاد خدا دلها آرامش مى یابد!.

به هر حال این آیه بشارت بزرگ و نوید عظیمى براى مؤ منانى كه همواره به یاد خدا هستند در بر دارد، چرا كه با صراحت مى گوید: آنها در سیر خود به سوى الله تنها نیستند، بلكه  همواره زیر پوشش رحمت خداوند و فرشتگان او قرار دارند، در سایه این رحمت پرده هاى ظلمت شكافته مى شود، و نور علم و حكمت و ایمان و تقوا را بر قلب و جان آنها مى پاشد.

آرى این آیه بشارتى است بزرگ براى همه سالكان راه حق و به آنها نوید مى دهد كه از جانب معشوق كششى نیرومند است ، تا كوشش عاشق بیچاره بجائى برسد!

1- سوره احزاب آیه 41.

2- سوره احزاب آیه 35.

راه نجات از افکار شیطانی

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «وَ إِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّه هوَ السَّمیع الْعَلیم»؛ «و هر گاه وسوسه هایى از شیطان متوجّه تو گردد، از خدا پناه بخواه که او شنوده و داناست!» [فصلت، آیه 36]

بنابراین، بهترین کار این است که در آن لحظه به جای پناه بردن به شیطان و انجام گناه، به خدای متعال پناه برد و از او یاری بجوییم. البته برای این که بتوانید در آن لحظات بحرانی واقعا از خداوند یاری بجویید، لازم است که در زمان های دیگر هم مراقبت کنیم و اهل ذکر باشیم. شیطان هیچ وقت دست بردار انسان نیست، پس باید همواره مراقب بود و با ذکر کثیر، دل و جان خود را به سوی بندگی خداوند سوق داد: «یا أَیّهَا الَّذینَ آمَن وا اذْکروا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً»؛ اى کسانى که ایمان آورده اید! خدا را بسیار یاد کنید.» [احزاب، آیه۴۱]

استغفارهایی هم که برای طول روز بیان شده انجام دهید. این استغفارها موجب می شود که هر روزه خود را شستشو دهید و اجازه ندهید که شیطان به شما نزدیک شود: (بعد از نماز صبح، صد بار بعد از نماز عصر، هفتاد بار قبل از خواب، صد بار) .افکار انسان ها مانند اتومبیلی است، که اگر کنترل نشود ممکن است به هر طرف برود، اما یک راننده ماهر می تواند آن را در یک مسیر صحیح به حرکت در آورده و به سر منزل مقصود برساند. برای کنترل و هدایت افکار سعی و تلاش زیادی لازم است تا دچار وسوسه های شیطانی نشود. اگر انسان اثرات و عواقب افکار ناپسند را در نظر داشته باشد سعی خواهد کرد فکر خود را در مسیر صحیح هدایت کند.

از طرفی این نکته را یادآور می شویم كه فكر گناه تا به مرحله عمل نرسیده، اگر چه ممكن است زمینه گناه را فراهم آورد و از این نظر باید به شدت از آن احتراز شود، ولی در عین حال خود آن گناه نیست؛ برخلاف نیت و فكر كار نیك كه اگر به وسیله مانعی به مرحله عمل هم نرسد، در نزد خدا به منزله همان عمل خوب شمرده می شود. این نکته را هم نباید فراموش کرد که ستیز و مجاهده با شیطان كارى مستمر و دایمى است و تا انسان در این عالم زنده است و زندگى مى كند ادامه دارد. و دام هاى شیطان براى انسان هاى با تقوا و داراى كمال و شناخت بیشتر، ظریفتر و پیچیده تر و مخفى تر است. نخستین گام در مبارزه با شیطان این است كه اطاعت از او را به تدریج كم نموده و به آهستگى از شبكه هاى دام او خارج شویم هر چند در این مبارزه ممكن است پاى انسان بلغزد و در مواردى فریب او را بخورد.

هر چقدر ارتباط انسان با خداى متعال و معرفت نسبت به او عمیق تر و گسترده تر باشد، تسلط شیطان بر او كمتر است. چنانچه خداى متعال در این مورد مى فرماید: إِنَّه لَیْسَ لَه سلْطَانٌ عَلَى الَّذِینَ آمَنواْ وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلونَ : شیطان تسلطى بر كسانى كه مومن بوده و بر پروردگارشان توكل مى كنند ندارد [نحل، آیه 99] و نیز مى فرماید: إِنَّ عِبَادِی لَیْسَ لَكَ عَلَیْهِمْ سلْطَانٌ: تو (شیطان) بر بندگان خاص من تسلط و نفوذى ندارى [اسراء، آیه 65]
به طور كلى كار شیطان وسوسه كردن است و با پناه بردن دائمى به خداوند و ارتباط پیوسته با او و توسل و ربط با اولیاى الهى (علیهم السلام) مى توان از این وسوسه ها رها شد و یا آن را به حداقل رسانید و شیطان را تسلیم نمود، چنانچه در روایت داریم كه پیامبر بزرگ اسلام (صلی الله و علیه وآله) فرمودند: شیطان من به دست من مومن و رام گردید. پس بهترین راه حل، توجه كامل و دایمى به خداوند متعال و اولیائش و خود را در قلعه استوار و نفوذ ناپذیر او و اولیاى پاك او درآوردن و رعایت كامل تقواى الهى كردن است.

بعضی از راه های کنترل غرایز جنسی و افکار شیطانی و شهوانی که به تدریج می توانند راهگشا باشند عبارتند از:

1- خرد ورزی

یکی از راه های مهار احساسات و افکار ناپسند و متعادل ساختن غریزه جنسی استفاده از نیروی خرد و عقل است؛ امام علی (علیه السلام) می فرماید:« به درستی که از برای دلها اندیشه ها و خواهش های بدی باشد و عقل ها منع می کند از آنها ». [خوانساری، آقا جمال الدین، شرح بر غررالحکم ، ج 2ص 500]

بنابراین، عقل نگهبان خیر خواهی است که مانع طغیان غرایز می شود؛ کسی که عقل را راهنمای خود قرار دهد، لذت آنی و لحظه ای را بر لذت دائمی ترجیح نمی دهد و با در نظر گرفتن مفاسد و نتایج شهوت رانی و بی بند و باری، از پیروی بی قید و شرط تمایلات و افکارنفسانی و شیطانی پرهیز می کند. البته عقل ضعیف و ناتوان هرگز قادر به مهار احساسات تند و سرکش دوران جوانی نیست، بلکه باید عقل را نورانی کرد و آن فقط با انجام اعمال نیک و با توکل به خدای تعالی و توسل به امامان معصوم (علیهم السلام) میسر است؛ امام علی (علیه السلام) فرمودند:« ذکر و نام ما اهلبیت موجب شفای بیماری روحی، روانی و جسمی خواهد شد ». [مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج2، ص145، حدیث 10]

2. خدا محوری

قرآن مجید می فرماید:« پرهیزگاران هنگامى که گرفتار وسوسه هاى شیطانى که پیرامون وجود آنها در گردش است مى شوند به یاد خدا مى افتند و بینا مى گردند ». [اعراف، 201] پس، اگر کسی توجّه کند که خدا کارش را مى بیند و حرفش را مى شنود، همین توجّه به حضور خداوند، سبب ترک گناه مى شود. چنانکه امام صادق (علیه السلام) درباره این آیه فرمود: « وسوسه گناه به سراغ بنده مى آید، او به یاد خداوند مى افتد، متذکّر شده و انجام نمى دهد». [عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج2، ص112، حدیث شماره 414]

3. دوری از خیال پردازی و فکر کردن در مسائل شهوانی

برای پیشگیری از انحراف جنسی باید اندیشه را از نفوذ شیطانی دورنگه داشت؛ زیرا گام نخست در انحراف، فکر کردن درباره آن است. امام علی (علیه السلام) می فرماید:« کسی که در اطراف گناه بسیار بیندیشد، سر انجام به آن کشیده خواهد شد ». [خوانساری آقا جمال الدین، شرح غررالحکم ، ج 5، ص 321، حدیث 8561]

4. پر کردن اوقات فراغت

یکی از عوامل پیدایش افکار شهوانی و انجام گناه، بیکاری است. سعی کنید همیشه مشغول به کارهای مفید باشید ( مطالعه کتاب های غیر شهوت انگیز- ورزش سنگین و...) و به یاد داشته باشید بیکاری مساله ای است که اگر از آن دوری نکنید ممکن است شما را به هر چیزی وادارد. چنانچه پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) می فرماید:« دو خصلت برای بسیاری از مردم مایه فتنه است: سلامت بدن و بیکاری ». [تحف العقول، ترجمه: جنتی، احمد، ص 65]

5. كنترل حواس

گرچه ذهن انسان این توانایی را دارد كه حتی بدون استفاده از حواس ظاهری افكاری را تولید كند ولی عمده آن چیزهایی كه انسان در مورد آن فكر می كند اعم از چیزهای خوب یا بد، داده های حواس ظاهری او است. لذا باید مجاری ورودی ذهن را كه همان حواس ظاهری است كنترل كرد. یعنی چشم، گوش، زبان و لامسه و... . قرآن در این زمینه می فرماید: «ولا تقف ما لیس لك به علم ان السمع والبصر والفواد كل اولئك كان عنه مسوولا؛ و هرگز آنچه را علم و اطمینان به آن نداری دنبال مكن كه (در پیشگاه حكم خدا) چشم و گوش و دل، همه مسئولند (سوره مبارکه اسراء، آیه شریفه 36). بنابراین یكی از مهمترین راه های كنترل فكر، كنترل حواس ظاهری است.

به قول یكی از بزرگان که فرموده بود : شاید انسان بتواند روزی سپری برای جو زمین اختراع كند تا هیچ شهابی به آن نخورد ولی هر گز نمی تواند كاری كند كه حتی فكر بد هم به ذهنش خطور نكند، مگر معصومین علیهم السلام و كسانی كه به مقام مخلصین رسیده باشند ( كه قطعاً هیچ كدام از ما جزء این دو گروه نیستیم). بنابراین شخصی كه وسواس فكری دارد و نمی تواند از چنگال آن رهایی یابد، نباید سعی كند كه افكار وسوسه گونه را با فشار آوردن به ذهنش فراموش كند. چرا كه خود این كار به مرور زمان باعث تضعیف اعصاب و تقویت این افكار می شود، بلكه سعی كند آنها را همچون آب رودخانه ای ببیند كه می آید و می رود.

در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم : هر مومنى قلبش دو گوش دارد ، گوشى كه در آن وسواس خناس (شیطان) می دمد ، و گوشى كه فرشته در آن مى دمد ، خداوند مومن را به وسیله فرشته تقویت مى كند ، و این همان است كه مى فرماید : و ایدهم بروح منه .

6. جایگزین سازى اعمال و عادات نیكو؛

«إنَّ الْحَسَناتِ یذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ» (هود، آیه 114)؛ خوبى ها سرانجام میدان را بر بدى ها تنگ خواهند كرد و آنها را از بین خواهند برد. به امید آنکه بتوان با تلاش و جدیت و کمک خدای مهربان و اهل بیت علیهم السلام از شر وسوسه های شیطان در امان باشیم.

دانلود های برتر

بسم الله الرّحمن الرّحیم
ان شاءالله در صورت تمایل برای دریافت پوسترهای حکمت های نهج البلاغه با کیفیت خوب و به فارسی و عربی و انگلیسی به لینک ذیل مراجعه فرمایید و از نشر دهندگان بی نهایت ممنون و سپاسگزاریم، اجرتون با خداوند متعال
www.ashena313.com/%D 
لینک دانلود 10 پوستر حجاب و عفاف و مُد با عنوان قفس های رنگی با کیفیت خوب
www.ashena313.com/%D 
دانلود مجموعه 20 پوستر "تلنگر " با کیفیت خوب و بدون آرم و لوگو:
www.ashena313.com/?p 
دانلود مجموعه 12پوستر حدیث با عنوان: اذکار و ادعیه پیشنهادی + فایل وورد این احادیث کیفیت خوب:
www.ashena313.com/?p 
دانلود ۷ پوستر حدیثی در مورد خوشبختی… / کیفیت خوب
www.ashena313.com/?p 
دانلود 14 پوستر بسیار مهم پیرامون تاثیر تلویزیون بر خانواده و کودک و چگونگی مدیریت تلویزیون(این 14 پوستر چکیده ای است از کتابی با عنوان منِ دیگر ما/ جلد پنجم / استاد محسن عباسی ولدی):
WWW.ashena313.com/?p 
دانلود 9 پوستر حدیثی با کیفیت با عنوان نعمت هایی که شاید نمی شناسیم:
www.ashena313.com/?p 
دانلود 6 پوستر حدیثی با کیفیت با عنوان هر گردی، گردو نیست:
www.ashena313.com/?p 
دانلود 10 پوستر با کیفیتِ احادیث حضرت فاطمه سلام الله(مناسب برای پرینت رنگی یا سیاه و سفید)/ با قالب یکسان + به همراه شعر مرتبط با حدیث از سایت آشنا:
www.ashena313.com/?p 
دانلود مجموعه 11 هشدار از حضرت علی علیه السّلام، با عبارت مبادا... + فایل وورد این احادیث و احادیث هشداردهنده دیگر با کیفیت خوب:
www.ashena313.com/?p 
دانلود مجموعه 23 پوستر " احادیث در شگفتم... از حضرت علی علیه السّلام " با کیفیت خوب و در سایز A4 = حدود 5mb
www.ashena313.com/?p 
لینک دانلود 10 پوستر ثواب نشر احادیث + فایل وورد احادیث = حدود 3mb
www.ashena313.com/?p 
دانلود نرم افزار رایانه قرآن و نهج البلاغه المبین:
www.ashena313.com/?p

شهادت قاری قرآن درمنا تسلیت باد

یک زمان کوچه ی بنی هاشم

یک زمان بسته راه های منا

قتلِ مظلوم در شلوغی ها

راه بستن، تخصصِ اینهاست !

شهادت قاری قرآن محسن حاجی‌حسنی‌ کارگر درمنا تسلیت باد

یک قاعده ی طلایی برای سنجش اعمال !

روزهای آغازین مهر بود که از کار بیکار شدم، سعی می کردم خود را خوشحال نشان دهم تا شور و هیجان پسرم که اولین بار بود مدرسه را تجربه می کرد، بهم نریزد.

چند روز پیش آمد و گفت، امروز خانم معلم گفت یک درس مهم یاد می دهد «هر چه برای خود می پسندی برای دیگران هم بپسند» و بعد گفت به این موضوع فکر کنیم. یعنی چی بابا؟

دیگر صدایش را نمی شنیدم؛ این درس مهمی بود که مدت ها فراموش کرده بودم و بیکاری امروزم نتیجه سهل انگاری ام در بیکار شدن همکارم بود...

این را مردی سی و چند ساله می گوید و حسرت می خورد که کاش این درس را فراموش نکرده بود و در برابر زیر آب زنی هایی که علیه همکارش شده بود می ایستاد تا امروز به همان درد دچار نشود.

انسان موجودی اجتماعی است. آموزه ‌های اسلامی که بر اساس فطرت قرار گرفته (روم، آیه۳۰) و بر آن است که سعادت دنیا و آخرت را در چارچوب معرفت و عمل صالح از جمله عمل اجتماعی صالح تأمین کند؛ چرا که بدون عمل اجتماعی، انسان نمی‌ تواند سعادتمند شود. (سوره عصر)
اما همیشه نوع تعامل با دیگران از همسر و فرزند تا دیگر افراد جامعه مسئله مهم برای هر انسانی بوده است؛ زیرا تفاوت ‌های روحی و روانی و تفاوت ‌ها در نیازها و خواسته‌ ها، موجب تضاد منافع و تقابل میان افراد جامعه می ‌شود. از همین ‌رو بخش اعظم آموزه‌ های دستوری در شرایع اسلامی همواره به حوزه تعاملات اجتماعی و تبیین حقوق، اختصاص یافته است.
تلاش آموزه ‌های قرآنی و اسلامی آن است که ما معیار زندگی درست و تعامل صحیح با دیگران را بیاموزیم و بر اساس آن عمل کنیم تا سعادت دنیا و آخرتمان تأمین شود. اما مشکل بسیاری از مردم این است که حجم بسیار آموزه ‌ها و تعامل بسیار با دیگران در هر لحظه از عمر امکان نمی ‌دهد تا هر دم به ارزیابی صحیح و بطلان عمل خود بپردازیم و درستی و نادرستی آن را ارزیابی کنیم.
از این ‌رو همواره یک پرسش برای همگان وجود دارد که در یک کلمه چه معیاری وجود دارد که موفقیت خود را در تعامل صحیح با دیگران بسنجیم؟ آیا ما دارای یک معیار درونی و همیشگی هستیم که داوری و ارزیابی درستی در این ‌باره داشته باشیم؟ آیا می‌ توانیم بدون مراجعه به کسی یا چیزی در هر لحظه دریابیم که عملی که انجام می ‌دهیم درست و نادرست و صحیح و غلط است؟ چه شاخص درونی وجود دارد که ما هرگاه اشتباه و خطا می ‌کنیم ما را باز دارد و به اصلاح و تصحیح عمل مجبور سازد؟

خود معیاری انسان بر اساس فطرت

پیامبر (صلی الله علیه و آله) به این پرسش که آیا یک معیار دقیق و علمی و درونی و همیشگی وجود دارد؟ پاسخ مثبت می ‌دهد و می ‌فرمایند که:

هر انسان در درون خود یک معیار و شاخصی دارد که هر لحظه و هر ساعت می ‌تواند اعمال خویش را با آن ارزیابی کند.

این معیار همان فطرت پاک انسانی است که خداوند در درون همگان تعبیه کرده است و انسان می‌ تواند با مراجعه به خود، اعمال و تعاملات خویش با دیگران را ارزیابی کند.

شخصی از پیامبر اسلام صلی الله و علیه وآله پرسید: «ای فرستاده خدا!‌ کاری به من یاد بده که میان آن عمل و بهشت فاصله ‌ای نباشد.»
پیامبر فرمود: «عصبانی مشو و از مردم چیزی طلب مکن و آنچه را برای خود می ‌پسندی برای مردم نیز همان را بپسند» (امالی طوسی، ص ۵۰۷؛‌ مستدرک الوسائل، ج ۷، ص ۲۲۲؛ بحارالانوار، ج ۲۷، ص ۷۲ و ج ۴۷، ص۴۷، ص ۱۲۵)
در جایی دیگر آمده است که عرب بادیه ‌نشینی نزد پیامبر صلوات الله علیه آمد و رکاب شتر پیامبر (صلی الله و علیه وآله) را گرفت و گفت: ای رسول خدا! چیزی به من یاد بده که به وسیله آن وارد بهشت شوم!
پیامبر صلوات الله علیه فرمود: «آنچه را که دوست داری دیگران نسبت به تو روا دارند، تو نیز همان را نسبت به آنان روا دار؛ و آنچه را که ناپسند می ‌داری که دیگران نسبت به تو انجام دهند، تو نیز آن را در حق آنان انجام مده. اینک، رکاب شتر مرا رها کن! (کافی، ج ۲ ص ۱۴۶)
امام علی (علیه السلام) نیز می ‌فرماید: خودت را میزان میان خود و دیگران قرار ده، پس آنچه که برای خود دوست می ‌داری، برای دیگران هم دوست بدار و آنچه برای خود نمی ‌پسندی، برای دیگران هم مپسند. (نهج ‌البلاغه، نامه ۳۱)
از این روایات می‌ توان دریافت که حضرت رسول (صلی الله و علیه وآله) با بیان یک قاعده طلایی بر آن است تا انسان به خود ارزیابی از عملش اقدام کند و وضعیت خود را با خدا و بهشت و سعادت مشخص کند.

اگر انسان بتواند به این معیار مراجعه کند دیگر نیازی نیست که از کسی چیزی بپرسد و هرگاه در مورد عملی شک و تردید داشت، می ‌تواند با مراجعه به فطرت خویش دریابد که آن عمل مطابق عدالت و حق است یا خلاف آن؟

مسلمان مومن واقعى، كسى است كه براى دیگران نیز به اندازه خودش، راحت و آسایش و حق استفاده از مواهب زندگى را بخواهد و اصولا آسایش و خوشبختى خود را، در آسایش و خوشبختى دیگران جستجو كند.

فطرت آدمی؛ معیاری برای سنجش اعمال

البته اینکه گفته شد انسان به خودش مراجعه کند تا وضعیت اعمال خویش را ارزیابی و سنجش کرده و به اصلاح و تصحیح عمل بپردازد، مراد از خود، همان فطرت سالم و سلیم است؛ زیرا زمانی انسان می‌ تواند معیار سنجش حق و باطل و عدالت و ظلم قرار گیرد که براساس ساختار فطری و الهی باشد.
خداوند به هر انسانی یک مجموعه توانایی بخشیده است که شامل دانش‌ ها و تمایلات است. این مجموعه که در ذات هر انسانی تعبیه شده شامل توانایی معرفتی و گرایشی به خیرها و کمالات و گریز از باطل و نواقص است. انسان‌ ها به طور فطری از الهامات تقوایی و فجوری برخوردارند و می ‌توانند حق و باطل و خیر و شر را بشناسند و همچنین به خیر و حق گرایش یافته و از شر و باطل و بی‌ عدالتی گریزان باشند. (شمس، آیات ۷ تا ۱۰)

اما بسیاری از مردم به دلایلی فطرت خود را می ‌پوشانند و اجازه نمی ‌دهند تا آن همانند چراغی روشنگر باشد و پیش پای آنان را روشن سازد و حق و باطل را نشان دهد و گرایش به خیر و عدالت و حق داشته باشد. (شمس، آیات ۷ تا ۱۰)
آن فطرتی می ‌تواند معیار سنجش حق و باطل و درست و نادرست باشد که از بیمار دلی سالم مانده و گرفتار زنگار و مهر نشده باشد.

اما اگر فطرت، سلامت خود را از دست بدهد، به طور طبیعی عمل و رفتار نمی ‌کند. از همین رو حقایق را وارونه می‌ بیند و تفسیر می ‌کند و به جای گرایش به خیر به سوی شر می‌ رود و به جای آنکه در پی مصادیق کمالی حقیقی باشد، به سوی مصادیق کمالی دروغین می‌ رود.

این گونه است که بیمار دلانی چون منافقان هنجارها و ارزش‌ ها را ضد ارزشی دانسته و رفتارهای نابهنجار و زشت خویش را هنجار ارزیابی می ‌کنند و وقتی به آنان اعتراض می‌ شود که چرا افساد می ‌کنید می‌ گویند که ما مصلح هستیم. بر همین اساس آنان انسان ‌های دارای قلب سالم و سلیم و فطرت پاک و سالم را سفیه و بی‌ خرد می‌ دانند و ایمان ‌آوری آنان نسبت به ارزش ‌ها و هنجارها و احکام شریعت مطابق فطرت را عین سفاهت و بی‌ خردی دانسته و به تمسخر آنان می ‌پردازند (بقره، آیات ۸ تا ۱۵)
هرگاه انسان این گونه رفتار کند و فطرت را دفن نماید و فتیله آن را پایین کشد، از حوزه فطرت انسانی بیرون رفته و در مقام حیوانیت وارد می‌ شود و اگر ادامه یابد از آن نیز پست ‌تر شده و قساوت قلب و سنگدلی ‌اش موجب می ‌شود تا دیگر حتی احساس حیوانی نداشته باشد و ادراک و فهم حیوانی را از دست دهد و به سنگ تبدیل شود. (اعراف، آیات ۱۷۶ و ۱۷۹؛ بقره، آیه ۷۴)

به هر حال انسان، خود بهترین داور برای سنجش اعمال خویش و تنظیم روابط سالم با دیگران است. اگر کسی بخواهد رفتار دیگران نیز با وی خوب شود، بهتر است که رفتار خود را با دیگران بهبود بخشد.

اگر هر کسی این‌ گونه عمل کند به طور طبیعی روابط سالم در جامعه ایجاد می ‌شود و گسترش می ‌یابد و جامعه ‌ای معتدل و سالم فراهم می ‌آید و سعادت دنیا و آخرت مردم تضمین و تأمین می ‌گردد.

در عین حال هیچ ‌گاه شاهد انبوه پرونده‌‌ های قضایی و حقوقی و کیفری میلیونی در محاکم و مراکز قضایی نخواهیم بود.

منابع:
کیهان؛ مصطفی میرمحمدی
برگرفته از پندهاى كوتاه از نهج البلاغه، هئیت تحریریه بنیاد نهج‏ البلاغه

راهکارهایی برای زیاد شدن رزق و روزی

قرآن می فرماید: « إِنَّ اللَّهَ هوَ الرَّزَّاق ذو الْقوَّةِ الْمَتین » [ذاریات، 58] رازق خداست، رزّاق مثل خبّاز، حدّاد، بنّا، بقّال، كسی كه صبح تا به شب كارش این است كه نان می پزد و با آهن سر و كار دارد و. . . رزّاق یعنی دائماً روزی می دهد . «هوَ الرَّزَّاق» ؛ یعنی دائمی است و قدرت هم دارد و به خودی خود قطع نمی شود مگر عاملی سدّ راه آن شود. ما اگر عقیده داشته باشیم كه روزی دهنده (دائمی و با قدرت) خداوند است، دیگر برای هیچ چیز دروغ نمی گوئیم. گاهی ممكن است با دروغ و كلك  در ظاهر پول زیادی هم بدست آید ، ولی چون رزق او نیست ،از دست می رود .

رزق به معنای چیزی است که مورد انتفاع مرزوق قرار می گیرد. قهرا از هر رزقی آن مقدار واقعاً رزق است که مورد انتفاع واقع شود. پس اگر کسی مال بسیاری جمع کرده که به غیر از اندکی از آن را نمی خورد، در حقیقت رزقش همان مقداری است که می خورد و بقیه آن رزق او نیست؛ مگر از این جهت که بخواهد به کسی بدهد. از این جهت، می توان آن را رزق دانست.

پس وسعت روزی و تنگی آن ربطی به زیادی مال و اندکی آن ندارد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در تعریف رزق می فرمایند: «رزق مانند باران و به عدد آن از آسمان به زمین و برای هر انسانی به مقداری که برایش مقدّر شده نازل می شود ولیکن برای خدا فضل هایی هم هست: بنابراین، از خدای تعالی فضل او را نیز بخواهید!» [قرب الاسناد، عبدالله حمیری قمی، ص55]

البته باید توجه داشت که این گونه نیست که انسان بنشیند و بگوید: خدا روزی رسان است. شرط روزی، سعی و تلاش است. خداوند می فرماید: «لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعی»؛ «بهره ای برای انسان جز سعی و تلاش او نیست.» [نجم، 39]

و سخن دیگر اینکه رزق هر کس مقدّر و معیّن شده و برای کسی فرار از آن ممکن نیست و رزق، عاشق و جوینده بنده می باشد؛ همچنان که در روایت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: «الرِّزْق یَطْلب الْعَبْدَ أَشَدَّ مِنْ أَجَلِهِ؛ رزق در جستجوی بنده است، شدیدتر از اجل او.» [بحار الانوار، ج100، ص33]

و صاحب مثنوی مطلب را این چنین بیان می کند:

گر تو خواهی ور نخواهی رزق تو پیش تو آید دوان از عشق تو

و سعدی شیرازی می گوید: «دو چیز محال عقل است: خوردن بیش از رزق مقسوم و مردن پیش از وقت معلوم.»

و مولی الموحدین امیر المومنین علیه السلام در بیان اقسام رزق می فرمایند: «رزق دو جور است: رزقی که تو را می طلبد و رزقی که تو آن را می طلبی. آن که تو را می طلبد، به فرضی که تو به سراغ آن نروی، او به سراغ تو خواهد آمد.»

و از اینکه رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «لَوْ أَنَّکمْ تَتَوَکَّلونَ عَلَی اللَّهِ حَقَّ تَوَکّلِهِ لَرَزَقَکمْ کَمَا یَرْزق الطَّیْرَ تَغْدو خِمَاصاً وَ تَروح بِطَاناً؛ اگر بر خداوند توکل کنید، آن چنان که حق توکّل بر اوست، خداوند شما را روزی می دهد؛ همچنان که پرندگان هر بامداد با شکمهای گرسنه از آشیانه خود می پرند و شبانگاه با شکم های سیر باز می گردند.» [بحار الانوار، ج68، ص151]

نتیجه گرفته می شود که رزق مقسوم و مقدّر هر کس فقط به همان اندازه است که او زنده بماند و ادامه حیات دهد، همچون حیوانات و پرندگان که خداوند همواره رزق آنها را به میزان حیات و بقاء آنها می رساند. با این حال، انسان برای بهره مندی و رسیدن به رزق بیشتر از نیاز حیات روزانه خود، محتاج تحصیل شرائطی است که از جمله آنها ازدواج و... می باشد.

با توجه به نکاتی که گفته شد، در کنار کار و تلاش و نگاه توحیدی به موضوع رزق، در اسلام نکاتی نیز به عنوان افزاینده های رزق و روزی توصیه شده است که در ادامه به بعضی از آنها اشاره می شود:

عن النبی صلی الله علیه و آله: أَکثِروا الِاستِغفَارَ فَإِنه یَجلِب الرزقَ.[تحف العقول، ص۱۰۶]

زیاد استغفار کنید که استغفار سبب جلب روزی است.
 
روایات مشابه مضمون این فرمایش فراوان است؛ چند نکته در این روایت نورانی قابل توجه است:
 
نکته (۱): این روایت در این آیه قرآن و آیات مشابه آن ریشه دارد: « استَغفِروا رَبَکم إِنَه کاَنَ غَفَارًا یرسِلِ السَمَاءَ عَلَیکم مِدرَارًا وَ یمدِدکم بِأَموَالٍ وَ بَنِینَ وَ یجَعَل لَکم جَنَاتٍ وَ یجَعَل لَکم أَنهارًا».[نوح/سوره۷۱، آیه۱۰]
 
حضرت نوح به قومش فرمود: از پروردگار خویش آمرزش بطلبید که او بسیار آمرزنده است تا باران هاى پربرکت آسمان را پى در پى بر شما فرستد، و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغهاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختیارتان قرار دهد.
این آیه نشان می دهد اولا گناه و آلودگی در تنگنایی روزی نقش دارد. اگر انسان گناه کند در روزی های مختلف او مشکل به وجود می آید. یکی از آن روزی ها روزی مادی است.
 
حضرت امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند: « قَد جَعَلَ اللَه سبحَانَه الِاستِغفَارَ سَبَباً لِدورِ الرِزقِ وَ رَحمَةِ الخَلقِ. »[ نهج البلاغة، خطبه۱۴۳]
 
در نظام آفرینش استغفار سبب فراوانی رزق و روزی و جاری شدن لطف و مهربانی خدا بر خلق است. حضرت بعد از این فرمایش به آیه فوق الذکر استناد می فرمایند.

نکته (۲): استغفار را نباید به نیت طلب روزی انجام داد. بلکه باید به قصد قربت استغفار کرد و برکت در رزق و روزی از مترتبات آن خواهد بود. از خداوند متعال پاک شدن از گناه را بخواهید و بطور طبیعی برکت بر آن مترتب می شود. البته استغفار از باب داعی بر داعی مثل نماز استیجاری اشکال ندارد و در درجه پایین عبادت است.

آیه قرآنی که گنج را به سویتان می بارد :

وَ مَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّه مَخْرَجاً وَیَرْزقْه مِنْ حَیْث لَا یَحْتَسِب وَ مَن یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهوَ حَسْبه
إِنَّ اللَّهَ بَالِغ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّه لِکلِّ شَیْءٍ قَدْراً [طلاق، 2 و 3]

هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او قرار می دهد، و او را از جایی که گمان ندارد، روزی می دهد، و هر کس بر خدا توکل نماید، خدا او را کفایت می کند،
و خداوند فرمان خود را به انجام می رساند، همانا خدا برای هر چیزی اندازه ای داده است

(( در مورد آیه بالا به تجربه رسیده است که هر کس در هر روز بعد از نماز های واجب و ذکر سه صلوات ، آیه 2 و 3 سوره طلاق را سه مرتبه بخواند و سه مرتبه صلوات در آخر آن بخواند موجب وسعت رزق شود (ان شاء الله )

برای ادای قرض و استجابت دعا چه پیشنهادی دارید؟

مستجاب شدن دعا شرائط دارد. شخص باید دستورات الهی را عمل کند از گناهان کاملاً پرهیز کند. آنچه می خورد پاک و حلال باشد. بدهکار مردم به هیچ وجه نباشد. یعنی به مردم ظلمی با زبان با دست و نکرده باشد. در هر صورت در مرحله اول بکوشید تا ممکن است واجبات و محرمات الهی را عمل کنید. آنوقت هر مقدار ممکن است حلالیت بطلبید مثلاً غیبتی شده حرف نادرستی گفته شده آزاری رسانده شده و امثال اینها اگر اینکار را بکنید بعد به آنچه عرض می کنم عمل کنید انشاء الله اثر می کند.

چهل روز که از پنج شنبه شروع می شود هر روز 159 بار آیه و من یتق الله را بخوانید آیه شریفه آخر آیه دوم سوره طلاق و تمام آیه سوم آن است روز شروع بعد از نماز صبح غسل حاجت بکنید و دو رکعت نماز بخوانید بعد صد بار صلوات بفرستید سپس 159 بار آیه را بخوانید. روز چهلم آیه را 179 بار بخوانید در پایان صد بار صلوات بفرستید. بنابراین غسل و نماز روز اول و صدبار صلوات روز اول و روز آخر خوانده شود و علاوه بر این چهل روز روزی 110 بار سوره والعادیات را بخوانید .

انشاءالله با این دو کار فرجی حاصل خواهد شد. (به نقل از حاج آقا جاودان)

نکته ی آخر:

یکی از زمان هایی که بر استجابت دعا در آن تأکید شده است، شب عید قربان می باشد؛ چنانچه امیر مؤمنان امام علی علیه السلام می فرمایند: من تعجب می کنم از کسی که در 4 شب از سال از دعا و درخواست و عبادت فارغ باشد: شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و شب اول ماه رجب ...

بنابر این این روز را برای درخواست رزق حلال و با برکت برا ی همدیگر فراموش نکنیم..

بحارالانوار ج ۹۲
بیانات آیت الله ری شهری

مداومت بر این عمل، مشکلات را حل می کند

به مسئله ی امر به معروف و نهی از منکر می شود از ابعاد مختلفی نگاه کرد. عظمتی که در روایات برای امر به معروف گفته شده، حیرت آور است. چنانچه امر به معروف و نهی از منکر با همه ی اعمال خیر و حتی جهاد مقایسه می شود و به نحو باور نکردنی ترجیح داده می شود.

امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند: « وَ ما أَعْمال الْبِرِّ کلّها وَالْجِهاد فِی سَبِیلِ اللّه ِ، عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْروفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمنْکَرِ، إِلاَّ کَنَفْثَةٍ فِی بَحْرٍ لجِّیٍّ »: تمام کارهای نیک و حتی جهاد در راه خدا، در مقابل امر به معروف و نهی از منکر چیزی نیست مگر به اندازه رطوبتی که از بخار دهان خارج می شود در برابر دریایی مواج و پهناور. (نهج البلاغه، حکمت 373)
با توجه به این روایت، موضوع امر به معروف و نهی از منکر از بعد دیگری دیده می شود .... دیگر تنها به اصلاح شدن یا نشدن افراد و جامعه توجه نمی کنیم، بلکه آن را امری برای رشد وجود خود آمر می بینیم. امر به معروف از آن کار هایی است که مداومت بر آن، یک مجاهدت و یک ریاضت شرعی است برای حل همه ی مشکلات و عیب های عملی و اخلاقی ما.
اگر امر به معروف آن طور که بایسته است و شایسته است انجام می شد، شهر به این شکل که دیده می شود نبود! امروز چنین چیزی نیست و به زودی هم قابل تحصیل نیست. بنابر این حداقل امری که با انجام این فریضه انجام می شود این است که دیگر کسی نمی گوید: « آقا! من چطور یک نفری در مقابل همه گناهان موجود در شهر ده میلیون نفری تهران قرار بگیرم و سینه سپر کنم!؟ »

هزار نفر از صبح تا شب هم که امر به معروف کنند، هیچ بخشی از مشکلات یک شهر ده میلیونی خراب را پوشش نمی دهند! پس با این حساب باید نا امید شویم! وقتی آدم کارش به ثمر نمی رسد نا امید می شود؛ چرا وقتی ثمر ندارد امر به معروف و نهی از منکر کنم؟

اگر به بعد فردی امر به معروف و نهی از منکر نگاه کنیم، این عامل نا امیدی فراموش می شود. دیگر کسی این حرف را نمی زند. شما هر لحظه ای که در حال امر به معروف به سر بردی، داری یک قدم در ساختن خودت بر می داری... به آخرت که پای می گذاریم؛ بر سر سفره ای می نشینیم که خود آماده کرده ایم و خود ساخته و پرداخته ایم.

امر به معروف چه بخواهی و چه نخواهی، ساختمانی که برای خود باید بسازیم و هیچ وقت دیگر برای ساختن آن همت و کاری نمی کنیم را برای ما می سازد. اگر کسی پیگیر این عمل باشد، صفات و خصلت های فوق العاده ای در او پدید می آورد! البته آدم باید کار را دنبال کند.
در قرآن داریم؛ « لَکِنِ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهمْ لَهمْ غرَفٌ مِّن فَوْقِهَا غرَفٌ مَّبْنِیَّةٌ » (سوره مبارکه زمر، آیه 20) . قصر های بهشتیان، طبقه روی طبقه روی طبقه ساخته شده است!

این ها را چه کسی ساخته؟ خودم باید بسازم! با امر به معروف و نهی از منکر، آدم « غرَفٌ مِّن فَوْقِهَا غرَفٌ مَّبْنِیَّةٌ » را می تواند داشته باشد. هر چه زمان بیشتری را آدم به امر به معروف و نهی از منکر بگذراند، هر چه تعداد بیشتری به امر به معروف بپردازد، به مرتبت بالاتری دست می یابد.
نکته ی دیگر اینکه عبادت هایی مثل نماز با هم تفاوتی ندارند، همه ی نماز های ما معمولا مثل هم اند یا فرق چندانی ندارند. اما حوادثی که در خلال امر به معروف و نهی از منکر برای انسان پیش می آید، و من در برابرش باید اقدام کنم، باید قیام کنم، باید بایستم؛ کاملا با هم متفاوتند. بنابراین من باید یک عرضه و ابتکار جدید به کار ببرم و سختی تازه ای متحمل شوم. این سختی های تازه و فراوان، برای آن ساختمان که وظیفه دارم برای شخصیت خودم بسازم، بسیار مفید است.

مثلا شاید اگر از این آقایان روحانی کاروان بپرسید که مکه اولت با مکه دومت چقدر متفاوت بود؟ دوم با سوم چه؟ الآن که مثلا مرتبه بیست و پنجم است داری به سفر مکه می روی چه؟ دیگر برایش مثل سفر قم شده... خیلی سنگینی و بارش برای ساختن ساختمان شخصیت او کم شده است.
اما در امر به معروف و نهی از منکر ، من یک بار یک چیزی می گویم و فحشی می شنوم؛ دفعه ی بعد یک فحش جدید دیگر می شنوم! و هر کدام یک جور به جگر آدم زخم می زند! این مسائل تاثیرش در ساختمان شخصیت آدمی فوق العاده است و ممکن است با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نباشد.
پس این نتیجه ای که امر به معروف و نهی از منکر برای شخص آمر به معروف دارد، خیلی بیشتر و نقدتر و دم دست تر از آن چیزی است که برای مخاطب و جامعه می تواند داشته باشد.(به نقل از آیة الله جاودان)

آنچه که اینجا می سازیم به درد آن روز ها می خورد. در این دنیا هیچ نتیجه ای اگر نداد هم نداد... اما با امر به معروف و نهی از منکر شخص برای خودش یک شخصیتی ساخته است که می تواند در برابر حوادث عظیم قیامت تاب بیاورد! که یوم عظیم (سوره مبارکه انعام، آیه 15) است... و یوم عبوس (سوره مبارکه انسان، آیه 10) است و ...
کاری که آدم در امر به معروف و نهی از منکر می کند کار بزرگی است برای ساختن خودش. این ساختن، هم در حوادث این روزگار که حوادث سختی وجود دارد و زندگی سختی هایی دارد، به درد می خورد و هم آن عالم. البته از حیث اجتماعی هم اگر کار به جای خوبی برسد و عدد امر به معروف کنندگان به اندازه لازم برسد، ناگزیر فضایل و نتایج اجتماعی فوق العاده ای خواهد داشت.

چنانچه امام باقر (علیه السّلام) فرمود: امر به معروف و نى از منكر یك فریضه بزرگ الهى است كه دیگر واجبات به وسیله آن تحقق پیدا مى كنند و در پرتو آن راه ها امن شده و كسب ها در مسیر حلال و مشروع قرار مى گیرد از ستم جلوگیرى و از زمین آباد مى شود و حق از دشمنان باز پس گرفته مى شود امر دین و دنیا قوام مى یابد. (فروع كافى كلینى ج 5 ص 55)

رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در تبیین این رسالت و هماهنگى مى فرماید: كلكم راع و كلكم مسول عن رعیته (بحار الانوار علامه مجلسى ج 75): همه شما سرپرست همدیگر هستید و نسبت به زیر دستان خود مسوولید.تاكیدات مكرر قرآن كریم در خصوص امر به معروف و نهى از منكر بیانگر اهمیتى است كه اسلام براى سالم سازى محیط اجتماعى و مبارزه با مفاسد و عوامل گناه قائل است؛ همچون:

رستگارى در گرو امر به معروف و نهى از منكر

وَلْتَكن مِّنكمْ أمَّةٌ یَدْعونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمونَ بِالْمَعْروفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمنكَرِ وَأوْلَئِكَ هم الْمفْلِحونَ (آل عمران (3) آیه 104) باید از شما گروهى باشند كه دعوت به نیكى و خوبى و نهى از بدى كنند و آنان همان رستگارانند.

ملاك امتیازات امت اسلامى

كنتمْ خَیْرَ أمَّةٍ أخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمونَ بِالْمَعْروفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمنكَرِ وَتوْمِنونَ بِاللّهِ ...(المیزان علامه طباطبایى ج 3، (ص ) 372) شما بهترین امتى بودید كه براى مردم ظاهر شده است ( چه اینكه ) امر به معروف و نهى از منكر مى كنید و به خدا ایمان دارید. اما نکته اصلی بحث در این جا است که با فرض اینکه هیچ ثمره ای در بیرون هم نداشته باشد، ثمرش برای خودمان آنقدر زیاد است که در هیچ ترازویی نمی گنجد.

نکته آخر هم اینکه در میان امم گذشته، امت هایی بوده است که امر به معروف کننده داشته اند. امت هایی هم بوده اند که امر به معروف کننده نداشته اند و یا تعداد امر به معروف کنندگان به اندازه لازم و کافی نبوده است. من داشتم با خودم فکر می کردم که اگر  یک نفر وجود داشته که برای نهی از منکر داد می زده، این فریاد، بلا را از این شهر دور می کرده است. اگر 100 نفر شدند، 100 برابر بلا را از شهر دور می کنند. ما معتقدیم گناه، اثر بد به بار می آورد. اما وقتی یک نفر دارد علیه گناه فریاد می زند، بعد نفر دوم فریاد می زند، و همین طور صدها و هزاران نفر فریاد می زنند، این ها بلا را از شهر خودشان دور می کنند. این جنبه از کار هم خیلی بزرگ است! چیز کمی نیست... و باز ماورای آن، به غیر از آثار خارجی، وقتی امر به معروف باشد، کم کم آن معروف زنده می شود و وقتی نهی از منکر باشد، در طول زمان آن منکرات می میرند.

منابع:
بیانات آیة الله محمد علی جاودان

به کدام گدا باید کمک کنیم؟!

وقتی در خیابان ‌های شهر قدم می‌ زنیم با نیازمندانی مواجه می ‌شویم که یکی با پرسیدن آدرس و دیگری با درخواست کمک نقدی و دیگری با هزار و یک روش که راست و دروغش را نمی ‌شود تشخیص داد، از تو کمک می خواهند.

گاه این روش ‌ها چنان بدیع و نو هستند که هر قدر هم که محتاط باشیم، قادر به تشخیص صحت آن نیستیم و برای کمک کردن یا نکردن بر سر دو راهی می ‌مانیم.

یکی به بهانه بیماری فرزندش، یکی به بهانه ادای نذرش، دیگری به بهانه سرقت کیفش و آن یکی با حرفی دیگر می ‌خواهد از احساس ترحم شما برای رسیدن به وجه مورد نیازش به عنوان یک پل استفاده کند. به راستی چگونه می‌ شود با این همه نقاب، نیازمند واقعی را تشخیص داد؟ در این مواقع دو راه بیشتر پیش رو نیست! گرفتن دست نیازی که به سویتان بلند شده یا رد شدن از کنار این ماجرا ...
تکدی گری و اظهار ضعف و تظلّم در دین مبین اسلام امری ناشایست، شمرده شده و خداوند متعال راضی نیست که هیچ مومنی، برای امرار معاش خود، سر بار مردم باشد و با حالت ذلت از دیگران درخواست نماید.
در روایتی داریم که امام صادق (علیه‌ السلام) از پیامبر (صلی ‌الله ‌علیه‌ و ‌آله) نقل فرمود که: «خداوند تبارك و تعالى، صفت گدائى از دیگران را دشمن می ‌دارد و دوست دارد که از خودش درخواست شود و هیچ عبادتى به درگاه خداوند (عزّوجلّ) دوست داشتنی ‌تر از این نیست كه دست طلب بردارند و با دعا و نیایش، حاجات خود را از او بخواهند، مبادا كسى از گدائى درگاه خدا شرم كند، گر چه به خاطر یك بند كفش باشد.» [الكافی، ج‏۴، ص ۲۰-۲۱]
از طرفی نیز در آیات قرآن کریم به ما سفارش شده که نیازمند را رد نکنیم؛ «وَ فی‏ أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُوم‏» (19/ ذاریات) و آنها را از راندن با خشنونت او برحذر می دارد «وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ» (10/ضحی).
سفارش اهل بیت (علیهم السلام) نیز درخصوص برخورد با نیازمند همین بوده و سفارش شده نیازمند را از خود مأیوس نکنیم.

امام صادق (علیه ‌السلام) در بیانی دیگر فرمود:‌ «اگر گدا می ‌دانست با گدایی، چه گناه بزرگی را به دوش می ‌کشد، هیچ کس از دیگری، گدایی نمی ‌کرد و اگر درخواست‌ شونده بداند كه ممانعت، هم چه بار عظیمى دارد، كسى را ردّ نخواهد كرد.» [عدة الداعی و نجاح ‌الساعی، ص ۹۹]
خداوند بی همتا در کلام نورانی خود پرده از روی این حقیقت پنهان برداشته و به زیبایی می فرماید: " مَّثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّئَةُ حَبَّةٍ وَاللّهُ یُضَاعِفُ لِمَن یَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ " [بقره، آیه 261] حکایت کسانی که مالشان را در راه خدا می بخشند، حکایت دانه ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه صد دانه باشد و خدا برای هرکس بخواهد پاداشی چند برابر می دهد و خدا وسعت بخش داناست.
با توجه به آیه ای که ذکر شد، در اثر مالی که به فقرا و مستمندان پرداخت نموده اید، نه تنها اموالتان کم نمی شود بلکه خداوند مهربان از سرچشمه ی فضل و رحمت خویش چندین برابر آن مال را به شما باز می گرداند. به عبارتی با این عمل، ما وارد یک معامله ی پرسود شده ایم؛ که از این طریق اموال خود را در بانک ذخیره الهی پس انداز کرده و در عوض سود هنگفتی از خدای بی همتا دریافت می کنیم.
به نظر نکته ای که در این آیه بتوان پیرامون موضوع بحث از آن استفاده کرد و ختم کلام برای موضوع اصلی باشد، فی سبیل الله بودن انفاق و کمک کردن به دیگران است ....

نکته ی قابل توجه

ما با توجه به اینکه به درستی یا نادرستی حرف گدا اطمینان نداریم، باید برای رضای خدا انفاق کنیم و در رابطه با صحت یا عدم صحت حرف درخواست کننده تحقیق و تفحّص لازم نیست:
چنانچه در این باب از امام باقر (علیه السلام) نقل شده که فرمودند: به گدا چیزی بدهید حتی اگر بر اسب سوار بود. [همان، ص 417]

سوار بر اسب بودن در این روایت کنایه از عدم فقر ظاهری اوست به طوری که توانایی خرید اسب که وسیله نسبتاً مناسب آن زمان بوده را داشته است.
و در روایتی دیگر در روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که پیامبر (صلی الله و علیه وآله) فرمودند: گدا را از درخواستش ناامید نکنید و اگر بعضی از مساکین دروغ نمی گفتند، هر کس آنها را رد می کرد، رستگار نمی شد. [حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج 9 ص 418]
امام  علی (علیه‌ السلام) به یکی از اصحاب خود به نام کُمَیل فرمود: «یَا كُمَیْلُ لَا تَرُدَّنَّ سَائِلًا وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ أَوْ مِنْ شَطْرِ عِنَبٍ [بحار الأنوار، ج‏۷۴، ص۲۷۰] اى كمیل! درخواست‏‌ كننده را بر مگردان اگر چه به نصف خرما یا نصف انگور باشد (که به او می‌ بخشی).»
در روایتی دیگر از حضرت صادق (علیه السلام) سوال می شود گدایی می آید و در خواست کمک می کند وقتی واقع را نمی دانیم چه کنیم؟ حضرت در جواب می فرمایند: به کسانی که نسبت به آنها دلسوزی پیدا کردید کمک کنید سپس حضرت می فرمایند: کمتر از یک درهم [فاضل لنکرانی، محمد جواد، جامع المسائل، ج 2 ص 374] (به عبارتی با این سخن بیان می کنند که حتی شده با کمترین کمکی آنها را از خود ناامید نکنید)
بنابراین عقل سلیم حکم می کند که نقد را رها نکنیم و از این غافله عقب نمانیم؛ در مقابل درخواست سائلی که درست و نادرست آن را نمی دانیم معطل نکرده و طبق روایات عمل کرده و او را نادیده نگیریم و در حد توان دستش را رد نکنیم چرا که این کار پاداش عظیمی دارد.

امام محمد باقر علیه السلام در روایتی می فرماید: «خداوند می فرماید: هیچ چیز نیست مگر اینکه دیگری را موکل گرفتن آن کرده ام، مگر صدقه را، که آن را به دست خود می گیرم، حتّی اینکه مرد یا زن، خرمایی یا نصف خرمایی را صدقه می دهد، آن را تربیت می کنم و پرورش می دهم، همچنان که کسی کرّه اسب خود را تربیت می کند و چون روز قیامت به ملاقات من رسد آن صدقه را خواهد دید در حالی مثل کوه احد می باشد.» [وسائل الشیعه، ج9، ص 382]
به عبارتی خداوند بی نیاز آن صدقه را به گونه ای پرورش می دهد که گویا از یک کاه کوه ساخته است.»
در آخر این نکته قابل یادآوری است که اسلام برای هر موضوع و شرایطی سخن برای گفتن  و نسخه ای برای بیان موضوعات مختلف دارد؛ گاه پیش می آید که هنگامی که با فقیری مواجه می شویم، امکانی برای پاسخگویی به نیاز او در اختیار نداریم خداوند در قرآن طرز برخورد صریح با نیازمندان را در چنین شرائطى بیان مى ‏کند و مى‏ فرماید: "اگر از این نیازمندان به خاطر (نداشتن امکانات و ...) روى برگردانى، اما به جهت انتظار رحمت خدا که به امید آن هستى نباید این روى‏ گرداندن توأم با تحقیر و خشونت و بى ‏احترامى باشد، بلکه باید با گفتارى نرم و سنجیده و توأم با محبت با آنها برخورد کنى" حتى اگر مى‏ توانى وعده آینده را به آنها بدهى و مایوسشان نسازى.إسراء، 28.

خدا را شاکریم

به واقع  در اسلام و در مکتب اهل ‌بیت (علیهم‌ السلام) چقدر زیباست که برای هر چیزی آداب و بیانی دارد حتی در مورد گدایی؛ هم وظیفه‌ ی اولیّه را مشخص می‌ کند و بدی ‌های این کار را بیان می ‌فرماید و هم وظیفه‌ ی دیگران را در برخورد با این اشخاص، تعیین می ‌کند و از خداوند به خاطر این دین کامل، سپاسگزاریم.

منابع:
نشریه پژوهش های قرآنی، بهره‏هاى مولانا از داستان پیامبر (صلی الله و علیه وآله) در قرآن، محمد بهرامی، شماره 46