سایت خاتون

زیارت امیرالمومنین

دعایی برای رفع غم و اندوه

در كتاب «بلد الأمین» از حضرت رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله روایت كرده:

هر كه هر روز ده بار این دعا را بخواند، حق تعالى‏ چهار هزار گناه كبیره او را بیامرزد

و وى را از سكرات مرگ و فشار قبر، و صد هزار هراس قیامت نجات دهد،

و از شرّ شیطان و سپاهیان او محفوظ گردد و قرضش ادا شود و اندوه و غمش برطرف گردد، دعا این است:

اَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ ماشاءَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لِكُلِّ رَخآءٍ اَلشُّكْرُ لِلَّهِ

وَ لِكُلِّ اُعْجُوبَةٍ سُبْحانَ الِلَّهِ

وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ

وَ لِكُلِّ مُصیبَةٍ اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ

وَ لِكُلِّ ضیقٍ حَسْبِىَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ قَضآءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ

وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اِعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ

وَ لِكُلِّ طاعَةٍ وَ مَعْصِیَةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ.

فکر می‌کنی آدم زرنگی هستی؟

زرنگی این روزها به یکی از ویژگی‌های خوب تبدیل شده است  که همه سعی می‌کنند به هر نحوی شده این ویژگی را  بدست بیاورند, اصلاً وقتی می‌خواهند از شخصی  تعریف کنند  یکی از ویژگی‌هایی که زود تر از بقیه ویژگی‌ها به ذهن مردم می‌آید این است که  فلانی خیلی آدم زرنگی است  و می‌تواند در هر زمان و مکانی  گلیم خود را  از آب بیرون بکشد.

---

اما زیرکی می‌تواند  دو معنا داشته باشد: یکی اینکه گاهی زرنگی به  هوش و استعداد افراد برای انجام کارهای زندگی گفته می‌شود یعنی از استعداد های زیادی برخوردار هستند که دست به هر کاری می زند می‌تواند آن کار را به نحو احسن به پایان برساند  و گاهی هم در فکر بعضی‌ها به معنای رعایت نکردن حقوق دیگران و با نگاه کلی رعایت نکردن قانون است .

نمونه های زیادی را در پیرامون خود می‌توانیم برای قسم دوم پیدا کنیم که افراد با اینکه کارشان کاملاً خلاف قانون و اخلاق و عرف است باز به انجام دادن آن کار به چشم زرنگی نگاه می‌کنند :  

1) دست به هر گناهی می‌زنند و فکر می‌کنند انجام گناهان مختلف زرنگی است :

(وَ تَری کَثیراً مِنْهُمْ یُسارِعُونَ فِی الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ أَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ : و بسیاری از آنان را می‌بینی که در گناه و تعدّی و حرام‌خواری خود شتاب می‌کنند. واقعاً چه اعمال بدی انجام می‌دادند.( المائدة :  62)

2)خود را بی دین و مذهب می‌خوانند و فکر می‌کنند زرنگ هستند :

(یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یَحْزُنْکَ الَّذینَ یُسارِعُونَ فِی الْکُفْر:ای پیامبر، کسانی که در کفر شتاب می‌ورزند، تو را غمگین نسازند)(  المائدة: 41)

3) با دشمنان هم دست می‌شوند و و خود را زرنگ می‌نامند :

(فَتَرَی الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ یُسارِعُونَ فیهِم: می‌بینی کسانی که در دل‌هایشان بیماری است، در [دوستی] با آنان (دشمنان)شتاب می‌ورزند. ( المائدة:  52)

4) در خرید و فروش کم فروشی و تقلب می‌کنند و به زرنگ بودن خودشان افتخار می‌کنند :

(وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدینَ : و از ارزش اموال مردم مکاهید و در زمین سر به فساد برمدارید.( الشعراء :  183)

5) دروغ می‌گویند و فکر می‌کنند زرنگی به دروغ گفتن است .

6) ربا می‌دهند و ربا می‌خورند و افتخار می‌کنند که انسان زرنگی هستند :

(وَ أَخْذِهِمُ الرِّبَوا وَ قَدْ نُهُوا عَنْهُ وَ أَکْلِهِمْ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ: و [به سبب] ربا گرفتنشان - با آنکه از آن نهی شده بودند- و به ناروا مال مردم خوردنشان.( النساء:  161)

و بسیاری از کارهای دیگر که تا ساعت‌ها می‌توانیم ان‌ها را به شماره در بیاوریم ,اما به راستی اسم این کارها زرنگی است و به این آدم‌ها که به هر قیمتی می‌خواهند به اهداف خود  برسند می‌شود گفت آدم زرنگ؟

این در حالی است که در تعالیم اسلامی هم یکی از مهم‌ترین ویژگی انسان‌های موفق  زرنگ بود بیان شده است. اما زرنگ بودن معنا و مفهوم دیگری دارد که در ادامه بیان می‌شود .

در مطالعه نسخه‌هایی طلایی قرآن کریم در می‌یابیم که خداوند متعال وقتی ویژگی بندگان موفق و مؤمن خود را بیان می‌کند هیچ کدام از موارد بالا را جزء زرنگی‌های این افراد  بیان نمی‌کند و بالعکس زرنگی  انسان‌های موفق را در مسائل دیگر معرفی  می‌کند .

انسان‌های موفق و بندگان  ویژه خداوند متعال انسان‌های زیرک و زرنگی هستند اما زیرکی و زرنگی آن‌ها رنگ و بوی خاصی دارد و با زرنگی‌هایی که بعضاً در میان ما رواج دارد کاملاً فرق دارد .

1) زرنگ هستند اما در انجام کارهای خیر :

(أُولئِکَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ هُمْ لَها سابِقُونَ : آنانند که در کارهای نیک شتاب می‌ورزند و آنانند که در انجام آن‌ها سبقت می‌جویند.( المؤمنون :  61)

2) زرنگ هستند اما در عبادت خداوند متعال :

ُ(إِنَّهُمْ کانُوا یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ یَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ کانُوا لَنا خاشِعین:آنان در کارهای نیک شتاب می‌نمودند و ما را از روی رغبت و بیم می‌خواندند و در برابر ما فروتن بودند.(الأنبیاء :  90)

3)زرنگ هستند اما در فرار از صحنه گناه :

(وَ اسْتَبَقَا الْبابَ وَ قَدَّتْ قَمیصَهُ مِنْ دُبُرٍ وَ أَلْفَیا سَیِّدَها لَدَی الْبابِ قالَتْ ما جَزاءُ مَنْ أَرادَ بِأَهْلِکَ سُوءاً إِلاَّ أَنْ یُسْجَنَ أَوْ عَذابٌ أَلیم و آن دو به سوی در بر یکدیگر سبقت گرفتند، و [آن زن] پیراهن او را از پشت بدرید و در آستانه در آقای آن زن را یافتند. زن گفت: «کیفر کسی که قصد بد به خانواده تو کرده چیست؟ جز اینکه زندانی یا [دچار] عذابی دردناک شود.( یوسف :  25)

آری در وقتی که شاید عده ای انجام گناه را یک افتخار برای خود بدانند و آن  را یک نوع زرنگی  معرفی کنند این بندگان زرنگی را در آن  می‌بینند که هر چه سریع‌تر از صحنه گناه و فساد دور شوند و برای دور شدن از این صحنه همه سعی و تلاش خود را بکار می‌گیرند .

این سؤال که( زرنگ‌ترین  مردم چه کسانی هستند)در طول تاریخ یکی از مهم‌ترین سؤالاتی بوده است که بارها از حضرات معصومین پرسیده شده است و امامان معصوم نیز در مواقع مختلف به بیان صفات و ویژگی‌های انسان‌های زرنگ و زیرک پرداخته‌اند .

 

زرنگ‌ترین مردم از منظر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)

برای مثال همین سؤال را از وجود مبارک رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) کردند که به نظر شما زیرک‌ترین مردم چه کسی است و حضرت در پاسخ فرمودند:

(زیرک‌ترین زیرکان کسی است که از نفس خود حساب بکشد و برای پس از مرگ کار کند و احمق‌ترین مردم کسی است که خود را پیرو نفس خویش گرداند و از خدا هم آرزوها داشته باشد.) (بحارالانوار، ج 77، ص 115)

همچنین امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در بیان معنای زیرکی این گونه می‌فرمایند :

(زیرک کسی است که امروز او از دیروزش بهتر باشد و نکوهش را از خود باز دارد )(غررالحکم: 11139)

خلاصه کلام اینکه زرنگی یکی از بارزترین ویژگی‌های انسان‌های موفق است, حال انتخاب با شما است که کدام گروه از زرنگی‌ها را انتخاب کنید: زرنگی‌هایی که می‌تواند انسان را تو اوج بالا ببرد  و یا زرنگی‌هایی که باعث می‌شود انسان به ته دره سقوط کند .

- نظرات (0)

بحث‌های بیهوده را رها کنید

---

وَ لِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (بقره ـ 148)

و برای هر کس قبله‌ای است که به آن سوی رو می‌کند. (بنا بر این دربارهء جهتِ قبله گفتگو نکنید و به جای آن) در نیکی‌ها و اعمال خیر بر یکدیگر سبقت جویید. (و بدانید) هر جا که باشید، خداوند همه شما را (در محشر) حاضر می‌کند، همانا خداوند بر هر کاری تواناست.

برای کلمهِ «وجْهَةٌ» دو معناست: قبله و طریقه. اگر این کلمه را همانند اکثر مفسّران به معنای قبله بگیریم، معنای آیه همان است که ترجمه کرده‌ایم. امّا اگر کلمهِ «وجْهَةٌ» را به معنای طریقه و شیوه بگیریم، معنای آیه این است: برای هر انسان یا گروهی، راه و طریقی است که به سوی همان راه کشیده می‌شود و هر کس راهی را سپری می‌کند. و این معنا نظیر آیه ی 84 سوره ی اسراء است که فرمود:

«كُلٌّ یَعْمَلُ عَلى‏ شاكِلَتِهِ» بعضى مفسّران، مراد از «َهو» در «هو مُوَلِّیها» را خدا دانسته‌اند که در این صورت معنای آیه چنین می‌شود: هر کس قبله‌ای دارد که خداوند آن را تعیین کرده است.

 

نکته آیه:

سبقت در کار خیر، ارزش آن را افزایش می‌دهد. در قرآن با واژه‌های «سارِعُوا»، «سابِقُوا» وَاسْتَبِقُوا» در مورد کار خیر بکار رفته است. و در ستایش انبیا می‌فرماید: «یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ» (انبیا، 90) آنها در نیکی‌ها، شتاب و سرعت می‌گیرند.

 

هر امتی قبله‌ای دارد

این آیه در حقیقت پاسخی به قوم یهود است که دیدیم سر و صدای زیادی پیرامون موضوع تغییر قبله به راه انداخته بودند.

در طول تاریخ انبیاء قبله‌های مختلفی بوده، و تغییر آن چیز عجیبی نیست، قبله همانند اصول دین نیست که تغییرناپذیر باشد، و یا همچون امور تکوینی که تخلف در آن میسر نشود، بنابراین زیاد درباره قبله گفتگو نکنید و به جای آن " در اعمال خیر و نیکیها بر یکدیگر سبقت جویید."

در عوض اینکه تمام وقت خود را صرف گفتگو در این مساله فرعی کنید به سراغ خوبیها و پاکی ها بروید که میدان وسیع و گسترده‌ای دارد و در آن از یکدیگر پیشی گیرید، زیرا معیار ارزش وجودی شما عمل پاک و نیک شما است.

این مضمون درست شبیه چیزی است که در آیه 177 همین سوره آمده است:                       

لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ الْکِتابِ وَ النَّبِیِّینَ:" نیکوکاری این نیست که صورتتان را به طرف شرق و غرب کنید، بلکه به این است که ایمان به خدا و روز جزا و فرشتگان و پیامبران داشته باشید (و با الهام از ایمان راسخ اعمال صالح انجام دهید) .

شما اگر می‌خواهید" اسلام" یا " مسلمانان" را بیازمائید با این برنامه‌ها بیازمائید نه با مساله تغییر قبله.

سپس به عنوان یک هشدار به خرده‌گیران، و تشویق نیکوکاران می‌فرماید: " هر جا باشید خداوند همه شما را حاضر خواهد کرد" در آن دادگاه بزرگ رستاخیز که صحنه نهایی پاداش و کیفر است.

چنین نیست که عده‌ای مشغول انجام بهترین کارها باشند و گروهی دیگر جز سمپاشی و تخریب و اخلال کار دیگری نکنند، و با هم یکسان باشند و حساب و کتاب و جزائی در کار نباشد، مسلم بدانید چنان روزی در پیش است و به همه حسابها رسیدگی می‌شود.

و از آنجا که ممکن است برای بعضی این جمله عجیب باشد که چگونه خداوند ذرات خاک های پراکنده انسانها را هر جا که باشد جمع‌آوری می‌کند و لباس حیات نوینی بر آنها می‌پوشاند؟ بلافاصله می‌گوید:" و خداوند بر هر کاری قدرت دارد" (اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ).

در حقیقت این جمله در پایان آیه به منزله دلیل است برای جمله قبل از" ایْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً ".

آن روز که یاران مهدی (علیه السلام) جمع می‌شوند

در روایات متعددی که از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) به ما رسیده جمله " ایْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً " به اصحاب حضرت مهدی (علیه السلام) تفسیر شده است.

از جمله در کتاب " روضه کافی" از " امام باقر" علیه السلام می‌خوانیم که بعد از ذکر این جمله فرمود:

" منظور اصحاب امام قائم علیه السلامند که سیصد و سیزده نفرند، به خدا سوگند منظور از" امة معدودة" آنها هستند، به خدا سوگند در یک ساعت همگی جمع می‌شوند همچون پاره‌های ابر پائیزی که بر اثر تند باد، جمع و متراکم می‌گردد"! (نور الثقلین جلد 1 صفحه 139)

از امام" علی بن موسی" الرضا علیه السلام نیز نقل شده: به خدا سوگند هنگامی که مهدی علیه السلام قیام کند تمام پیروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع می‌کند. (مجمع البیان ذیل آیه مورد بحث)

و در برخی روایات ذیل این آیه آمده: در زمان ظهور امام زمان علیه السلام علاقمندان آن حضرت، از اطراف و اکناف جهان یک جا در حضور ایشان جمع خواهند شد. (تفسیر نور الثقلین، ج 1 ص 139)

بدون شک این تفسیر از مفاهیم" بطون" آیه است، چرا که می‌دانیم طبق روایات، آیات قرآن گاه معانی متعددی دارد که یک معنی ظاهر و همگانی عمومی است، و دیگری معنی درونی و به اصطلاح بطن آیه است، که جز پیامبر ص و امامان ع و کسانی که خدا بخواهد، از آن آگاه نیستند.

به تعبیر دیگر: در حقیقت این روایات اشاره به آن است، خدایی که قدرت دارد ذرات پراکنده خاک انسانها را در قیامت از نقاط مختلف جهان جمع‌آوری کند، به آسانی می‌تواند یاران مهدی را در یک روز و یک ساعت برای افروختن نخستین جرقه‌های انقلاب به منظور تاسیس حکومت عدل الهی و پایان دادن به ظلم و ستم، جمع نماید.

 

پیام‌های آیه:

1 ـ هر امّتی قبله‌ای داشته و مسئله قبله، مخصوص مسلمانان نیست. ِ «كُلٍّ وِجْهَةٌ»

2 ـ بحث‌های بیهوده را رها کنید و توجّه و عنایت شما به انجام کارهای خیر باشد. «َاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ»

3 ـ به جای رقابت و سبقت در امور مادّی، باید در کارهای خیر از دیگران سبقت گرفت. َ «اسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ»

4 ـ روز قیامت، خداوند همه را یک جا جمع خواهد کرد و این نمونه‌ای از مظهر قدرت الهی است. َ «أْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِیعاً»

منابع:

تفسیر نور الثقلین، ج 1

تفسیر نور ج 1

تفسیر نمونه ج 1

 

- نظرات (0)

ظریفه های قرآنی

---

انسان باید طوری باشد که در هر کاری وارد می‌شود بگوید: خدایا به نام تو صادقانه وارد می‌شوم و از هر کاری که بیرون می‌آید بگوید: خدایا به نام تو خالصانه از این کار رخت برمی‌بندم. یعنی با دست پر و نتیجه درست از این کار بیرون می‌آیم. روشن است که انسان در مورد کار حرام یا مکروه نمی‌تواند بگوید: "خدایا به نام تو صادقانه وارد می‌شوم" چنانکه کار مکروه و حرام پایان صادق و خالصی ندارد تا درباره آن بگوید: "و خارج می‌شوم خالصانه" هر کاری که انسان شروع می‌کند باید به گونه‌ای باشد که در آغاز آن بتواند بگوید: "بسم الله الرحمن الرحیم" و آن کار ، واجب یا مستحب است.

این که گفته‌اند هنگام ورود در کار و آغاز عمل، نام خدا را فراموش نکنید، یعنی نام خدا کلید واجب و مستحب است زیرا کار حرام و مکروه را نمی‌شود به نام خدا انجام داد (1)

 

عیب جو

شخصی نزد عمربن عبدالعزیز آمد و در خلال سخنان از مردی نام برد، او را به بدی یاد کرد و عیبی از وی به زبان آورد. عمربن عبدالعزیز گفت اگر مایلی پیرامون سخنت بررسی و تحقیق می‌کنم در صورتی که گفته‌ات دروغ در آمد فاسق و گناهکاری و خبری که داده‌ای مشمول این آیه است: "ای کسانی که ایمان آورده‌اید اگر فاسقی خبری برایتان آورد پس تحقیق کنید" (سوره حجرات) و در صورتی که راست گفته باشی عیب جو و سخن چین هستی و مشمول این آیه‌ای"سوره قلم آیه 11 "

اگر میل داری تو را می‌بخشم و مورد عفو قرار می‌دهم. مرد که از گفته خود سخت پشیمان و منفعل شده بود با سرافکندگی و ذلت در خواست عفو نمود و متعهد شد که دیگر از کسی عیب جویی نکند و این عمل ناپسند را تکرار نماید.(2)

 

ثواب موعظه و نصیحت

در روایت آمده است که در حضور پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم از حال دو نفر که یکی از آنان بعد از ادا نماز واجب می‌نشست و به مردم احکام دین را یاد می‌داد. و دیگری که روزها را روزه می‌گرفت و شبها را به عبادت مشغول بود جویا شدند که کدام فضیلت بیشتری دارد؟

رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمودند: فضیلت یاد دهنده مانند فضلیت من است بر سایر مردم. آیا نمی‌بینید که خداوند اسماعیل صادق الوعد را مدح نموده و فرموده "بدرستی که او بسیار در وعده صادق و در پیغمبری بزرگوار بود و همیشه اهل بیت خود را به ادا نماز و زکوه امر می‌کرد و او نزد خدا بنده پسندیده‌ای بود" (سوره مریم آیه 55).(3)

 

سخاوت و فوائد دنیوی و اخروی آن

سخاوت ثمره زهد بی‌مبالاتی به دنیا است و مشهورترین صفات پیغمبران خدا و معروف‌ترین اخلاق اصفیا و اولیا است چنانچه خداوند در مدحشان فرموده: "اختیار می‌کردند دیگران را برخورد اگر چه خود احتیاج داشتند(سوره حشر)

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود: دو صفت است که خداوند آنها را دوست می‌دارد و آن سخاوت و حسن خلق است و دو صفتند که پروردگار آنها را دشمن می‌دارد و ان بخل و بداخلاقی است و خداوند متعال همه این صفات را در این آیه جمع فرموده چنانکه می‌فرماید: "هر که خویشتن را از بخل و بدخلقی نگاهدارد رستگار خواهد بود" (سوره حشر آیه 9 )(4)

حکایت اسمعی

اسمعی، حکایت کرده که روزی آیه "وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَیْدِیَهُمَا ... وَاللّهُ عَزِیزٌ حَكِیمٌ : مرد دزد و زن دزد را بگیرید و دستشان را قطع کنید... و خداوند بخشنده و مهربان است" را می‌خواندم. مردی عرب نزد من بود، آن مرد عرب گفت: این که می‌خوانی کلام کیست؟

گفتم: کلام خداست.

مرد عرب گفت: بار دیگر برایم بخوان.

آنچه را که می‌خواندم بار دیگر برای او خواندم.

مرد عرب گفت: این کلام الهی نیست!

من دانستم که آیه را غلط خواندم تصحیح کردم و خواندم "...و... عزیز حکیم"

آن مرد گفت: حالا درست خواندی! این کلام الهی است.

از آن مرد پرسیدم قرآن را از حفظی؟ گفت نه.

گفتم: پس از کجا دانستی که نوبت اول غلط خواندم و دیگر بار درست خواندم؟

گفت: ای برادر! چون خداوند غالب بود، حکم به بریدن کرد و اگر قصد آموزش داشت. هرگز حکم به بریدن نمی‌کرد. یعنی من از این آیه دانستم که غالب شدن و حکم کردن مناسب بریدن است و آمرزیدن و گذشت مناسب عفو و بخشش است.(5)

انواع مستی

برخی از مفسران در تفسیر این آیه "ای کسانی که ایمان آورده‌اید نزدیک نماز نشوید در حالی که مست هستید" (سوره نساء _43) گفته‌اند مستی بر چند قسم است :

یکی از آنها مستی شراب است و آن زودتر از همه مستی‌ها برطرف می‌شود.

دیگری مستی غفلت است.

دیگر مستی هوا و هوس است.

دیگر مستی دنیا و آرزوهاست.

دیگر مستی اهل و فرزند است.

دیگر مستی معصیت است.

دیگر مستی طاعت است.

که همه این مستی‌ها، صاحب خود را از تمام کردن نماز به شرایط عبودیت و بندگی منع می‌کند و مانع می‌شود.(6)

 

دل مومن

از عالمی پرسیدند: قول خدای عزوجل که فرموده است:

"و چاه های متروک و کوشک های افراشته" (سوره حج 45) اشاره به چه دارد و مراد چیست؟

عالم گفت: "چاه های متروک" دل کافر است که فارغ از گفتن "لا اله الا ا..." است. و همچنین "کوشک های افراشته" دل مومن است که همواره به گفتن "لا اله الا ا..." مشغول است.(7)

 

پی نوشت ها:

1. مراحف اخلاق در قرآن _ آیة الله جوادی آملی

2. مجموعه ورّام _ ج1 ص 122

3. انوار ملکوت _ سید محمدحسین حسینی تهرانی

4. نور ملکوت قرآن _ سید محمدحسین حسینی تهرانی

5. رساله خطی مشکول _ حاج بابا قزوینی

6. رساله خطی مشکول _ حاج بابا قزوینی

7. رساله خطی مشکول _ حاج بابا قزوینی

- نظرات (0)

استعمارقرانی

---

قرآن تمدن‌ساز است/ جامعه قرآنی؛ نیازمند مدیرانی مدبر

آیات 37 تا 40 سوره فاطر اشاره به اوضاع قیامت دارد و یکی از خصوصیات قیامت این است که قیامت ظرف تکامل علم است ولی به هیچ وجه ظرف تکامل عمل نیست. یعنی انسان نمی‌تواند کاری بکند که آن عمل و فعل باعث کامل شدن او در قیامت شود.

 

علم انسان در قیامت کامل می‌شود

در قیامت انسان حق را می‌فهمد یعنی علم او کامل می‌شود «رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا؛ پروردگارا دیدیم و شنیدیم» اما نمی‌تواند ایمان بیاورد به همین خاطر در ادامه این آیه انسان می‌گوید: «فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا؛ ما را بازگردان تا کار شایسته کنیم». چون اگر انسان در آخرت کاری انجام دهد یا ایمان بیاورد، عمل صالح انجام دهد نظام حاکم بر آنجا نظام شریعت می‌شود، اگر جایی تکلیف باشد دین است، دستور است، رسالت است و تازه این می‌شود دنیا؛ این همه مختص دنیاست و تفاوت آخرت و دنیا در همین مسئله است.

علت تکامل علمی در آخرت این است که بین علم و نفس فاصله نیست و زمانی که علم حاصل شود و برهان و دلیل کافی ارائه شود انسان نمی‌تواند نفهمد؛ چرا که فهم در اختیار و اراده انسان نیست. از همین رو کسانی که وارد قیامت شده‌اند چون علم شهودی به قیامت و برزخ پیدا کرده‌اند و همه چیز را دیده‌اند عالم به قیامت و معاد شده‌اند و به همین علت است که درخواست بازگشت برای انجام عمل صالح می‌کنند؛ اما بین نفس و ایمان فاصله است و آن فاصله اراده است و می‌توانیم بگویم کاری که صد در صد حق است قبول نداریم یا ایمان نمی‌آوریم مانند آنچه برای فرعون اتفاق افتاد. فرعون فهمیده بود علم داشت که کار موسی معجزه است اما ایمان نیاورد.

آخرت محل انجام عمل صالح نیست

بنابراین آخرت محل ثواب و عقاب نیست و اینکه در آیه ده سوره یونس خصوصیات بهشتیان را اینگونه بیان می‌کند «دَعْوَاهُمْ فِیهَا سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلاَمٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ؛ نیایش آنان در آنجا سبحانک اللهم [خدایا تو پاک و منزهى] و درودشان در آنجا سلام است و پایان نیایش آنان این است که الحمد لله رب العالمین [ستایش ویژه پروردگار جهانیان است]» منظور انجام این برای اخذ ثواب بیشتر و تکامل عملی نیست. هر کسی این افعال را در دنیا انجام دهد ثواب دارد اما در آخرت اهل بهشت این کارها را انجام می‌دهند بدون اینکه ثواب ببرند.

 

آثار اعمال نیک در آخرت باعث اعتلای درجه انسان می‌شود

اگر چه قیامت جای تکامل عملی برای خود افراد نیست و افراد نمی‌توانند با انجام اعمال صالح باعث ارتقای درجات‌شان شوند اما اگر آثار عمل آنها در دنیا باقی مانده باشد باعث تکامل و ارتقای انسان می‌شود. این همان مطلبی است که خداوند در آیه 12 سوره یاسین به آن اشاره کرده است «نکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ؛ آنچه را از پیش فرستاده‏اند با آثار [و اعمال]شان درج مى‏کنیم».

پس اگر کسی در دنیا عمل صالحی انجام دهد مثلا مدرسه‌ای بسازد، بیمارستانی بسازد، مسجدی بسازد، سدی بسازد و هر عمل خیر دیگری انجام دهد که باعث خدمت به خلق و استفاده دیگران باشد و یا حتی فکری را پایه‌گذاری کند که باعث هدایت انسان‌ها شود جزء آثار عمل دنیاییش شمرده می‌شود و حتی اگر خودش از دنیا رفته باشد باعث ارتقای درجه‌اش می‌شود.

خداوند در آیه 39 این سوره می‌فرماید «هُوَ الَّذِی جَعَلَکُمْ خَلَائِفَ فِی الْأَرْضِ» که انسان را جانشین خود قرار داده است. خداوند کل زمین را مسخر کرد قدرت تدبیر را نیز به انسان داد و انسان را مظهر مدیریت که مختص ذات اقدس اله است، قرار داد و در نتیجه آن از انسان به جد خواست که زمین را آباد کند. این امر مطابق همان چیزی است که خداوند در آیه 61 سوره هود فرموده است «هُوَ أَنشَأَکُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا»

 

استعمار با معنای قرآنی؛ یکی از مقدس‌ترین واژه‌ها

استعمار از مقدس‌ترین واژه‌های قرآنی است اما وقتی به دست ستمکاران افتاد از پلیدترین واژه‌ها شد. استعمار قرآنی یعنی خداوند زمان و زمین را به مطالب علمی مزین کرد، انسان را به نیروی تدبیر مجهز کرد و انسان را در زمین آورد و از انسان به جد خواست که زمین را آباد کنند و هیچ احتیاجی به دیگران نداشته باشند و هر جا نفس می‌کشند روزی همان جاست.

بنابراین اگر این آیات قرآنی به درستی در جامعه پیاده می‌شد تحریم و امثال تحریم افسانه بود. اگر جامعه ما قرآنی بود و اگر همه موازین و دستورات قرآن در جامعه به خوبی پیاده می‌شد ما دیگر به هیچ کس و هیچ چیز نیازمند نبودیم.

تفاوت معنای استعمار قرآنی و استعمار ستمگران

تفاوت استعمار قرآنی و استعمار منحوث این است که در استعمار قرآنی همه چیز برای خداوند است و خداوند همه امکانات را آفرید و همه هوش واستعداد را به انسان داد و برای اینکه انسان روی پای خودش باشد و محتاج کسی نباشد از او خواست تا برای خودش کار کند تا زمین را آباد کند؛ اما استعمار ستمگران یعنی اینکه زمین و زمان مال شما همه چیز برای شما و تمام امکانات برای شما اما برای ما کار کنید.

 

انتقاد از واردات محصولات کشاورزی به کشور

علوفه که انرژی هسته‌ای نیست کشور ما هزاران هکتارش همسایه دیوار به دیوار دریا است و تصفیه کردن آب و کاشت علوفه نه کود می‌خواهد و نه سم و نه چیز دیگر اینها عرضه می‌خواهد، مدیریت می‌خواهد. بنابراین وارد کردن علوفه از ترکیه با این گرانی ارز چه معنایی دارد.

اینکه گفته می‌شود قرآن تمدن می‌آورد و تمدن ما در تدین ماست همین است یعنی خداوند همه چیز را به انسان داد و انسان را خلیفه قرار داد و به او گفت زمین را آباد کنید و آقای خودتان باشد. جامعه قرآنی یعنی همین را خوب بفهمد و خوب عمل کند. خداوند فرمود شما مدیریت دارید من شما را مدیر کردم. اگر کسی این‌ها را نداشته باشد که خداوند او را خلیفه خود نمی‌کند. مدیریت در جامعه اسلامی وجود دارد؛ چرا که همه این مدیریت‌ها را در طول زمان در دفاع مقدس در جامعه در تمام پیشرفت‌های علمی دیده‌ایم.

- نظرات (0)

ملائک هم مورد بازخواست قرار می‌گیرند؟!

---

با توجه به این آیه از قرآن کریم که خداوند می فرماید:

و فرشتگان را می بینی که پیرامون عرش به ستایش پروردگار خود تسبیح می گویند و ما بین آنها به حق و عادلانه قضاوت می کنیم.

«وَتَرَى الْمَلَائِكَةَ حَافِّینَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَقُضِیَ بَیْنَهُم بِالْحَقِّ وَقِیلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ»

«و فرشتگان را مى‏بینى كه پیرامون عرش به ستایش پروردگارِ خود تسبیح مى‏گویند و میانشان به حقّ داورى مى‏گردد و گفته مى‏شود: «سپاس، ویژه پروردگار جهانیان است.»(1)

در مورد این که ضمیر «هُمْ» در عبارت «وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ»، اشاره به که دارد، چند احتمال بیان شده است:

1. علامه طباطبایی قائل است که این ضمیر به مردم بر می گردد.

ایشان می گوید نمی تواند این ضمیر اشاره به ملائکه باشد ؛ زیرا در جایی قضاوت به کار می رود که اختلافی در بین آن گروه باشد و اختلاف در بین ملائکه فرض ندارد، و همین خود مۆید آن است که ضمیر مزبور به ملائکه بر نگردد و به غیر ملائکه یعنی مردم برگردد. (2)

2. مۆلفین تفسیر نمونه قائل شده اند که اشاره به همه فرشتگان و بهشتیان و پرهیزگاران دارد، زیرا حمد و سپاس الهی ـ که در آیه قبل آمده «وَ قَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّهِ...» ـ برنامه همه صاحبان عقل و فکر و همه خاصان و مقربان است.

هم چنین آوردن فعل مجهول قیل در همین آیه ـ «وَ قِیلَ الحَمْدُ لِلَّهِ رَبّ‏ِ الْعَالَمِینَ» ـ نیز مۆید این معنا است. (3)

3. قول سوم می گوید اشاره به اهل بهشت و اهل جهنم دارد، یعنی بین اهل بهشت و جهنم، قضاوت می شود، و اهل بهشت به بهشت، و اهل جهنم به جهنم برده می شوند.

در ضمن، این از مواردی است که لفظ به صورت ماضی آورده شده ولی معنای مستقبل و آینده اراده شده است. (4)

4. اشاره به تمام خلائق دارد یعنی بین آن ها قضاوت می شود و بعضی داخل بهشت و بعضی داخل جهنم می شوند.

صاحب این قول، احتمال دیگری هم مطرح می کند و آن این که، این قضاوت بین ملائکه است به این صورت که آن ها را به حسب درجه، برتری و فضیلتی که دارند، در منازل و جایگاه مربوطه، اقامت و اسکان می دهند. (5)

1. برخی از این احتمالات، با هم قابل جمع هستند.

2. ممکن است به قول علامه طباطبایی اشکال وارد شود که به قضاوت بین مردم در چند آیه قبل اشاره شده است، لذا اگر این جا هم اشاره به مردم باشد، تکرار لازم می آید و تکرار اگر جهت و وجهی نداشته باشد، مرجوح است.

البته ایشان متوجه این اشکال بوده و در جواب، چنین می آورد:

کلمه "قضا" همان طور که بر حکم حاکم و قضاوت و داوری او اطلاق می شود، می تواند بر مجموع حکم و مقدمات و آثار آن (مانند احضار دو طرف دعوی، طرح دعوی، و شهادت خواستن از شهود، حکم حاکم، و رساندن حق به صاحب حق) نیز اطلاق شود.

ممکن است مراد از کلمه "قضا" در آیه قبل، خود حکم الهی باشد، و مراد از "قضا" در این جا، مجموع جزئیات باشد.

لذا با این بیان، اشکال تکرار کلمه "قضا" برطرف شده و تکرار آن بدون جهت نمی باشد. (6)

 

پی نوشت ها:

1- زمر، 75.

2- ر.ک: ترجمه المیزان، ج ‌17، ص 453.

3- ر.ک: تفسیر نمونه، ج ‌19، ص 558.

4- ر.ک: تفسیر القمی، ج ‌2، ص 254؛ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، ج ‌16، ص 353.

5- تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج ‌11، ص 348.

6- ر.ک: ترجمه المیزان، ج ‌17، ص 454.

- نظرات (0)

توری برای صید مفاهیم قرآن

---

چگونه کسب برداشت های صحیحی وبه روز از قرآن

برای ورود در فهم قرآن باید ابتدا نسبت به اینکه قرآن کریم برای هدایت انسان‌ها نازل شده است اعتقادی قلبی داشت.

قرآن کریم بهترین مسیر هدایت و سعادتی است که یک سیستم فکری می‌تواند در اختیار انسان قرار دهد.

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًی لِّلْمُتَّقِینَ» و یا «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ» لذا قرآن کریم ما را به محکم‌ترین راه‌ها هدایت می‌کند. همچنین آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که غرض اصلی نزول قرآن را هدایت مردم معرفی می‌کند و این هدایت هم چیزی جز رساندن انسان به کمالات لایق او نیست.

انسان کمالاتی در دنیا دارد که از آن جمله می‌توان به بهره‌گیری از مواهب زندگانی، شکوفا شدن استعدادها و رشد همه جانبه او از کمالات دنیایی اشاره کرد اما برای انسان کمالی نیز در آخرت وجود دارد که آن رسیدن به قرب الی‌الله و قرار گرفتن در صف «السَّابِقُونَ السَّابِقُون، أُوْلَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ» است بنابراین قرآن تأمین کننده هدایت انسان در هر دو جهت مادی و معنوی، دنیوی و اخروی است.

انسانی که به سراغ قرآن می‌رود باید به لحاظ مبنایی چنین خاصیتی را در قرآن کریم ببیند خاصیتی که خود قرآن کریم مدعی آن است و حتی در جایی می‌فرماید: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا» بنابراین مقصود خداوند فقط شفای بشریت نیست بلکه آنچه که بیش از همه انسان‌ها را رنج می‌دهد بیماری‌های روحی، روانی، معنوی و ضعف اخلاق است و قرآن کریم متکفل اصلاح نظام اخلاقی انسان محسوب می‌شود.

به لحاظ روشی برای اینکه انسان بتواند از این هدایت همه جانبه قرآن بهره کافی را ببرد بایدمفاهیم و مضامین والای آن را فهمیده و درک کند لذا ظاهر و باطن قرآن همانند دریایی عمیق است که هر انسانی با توجه به ابزار و وسایلی که در اختیار دارد می‌تواند از مواهب مختلفی برخوردار شود.

مراحل استفاده از قرآن

در مراجعه به قرآن، با موضوع استفاده از آن، با پنج واژه آشنا می‌شویم: 1- قرائت     2- تلاوت    3- ترتیل    4- استماع و انصات    5- تدبر.

این پنج واژه، به نوعی پنج مرحله استفاده از قرآن را برای ما بیان می‌کنند. پنج مرحله ای که خود می‌توانند جزئی از مرحله تدبر باشند یا مستقل از آن. برای مثال قرائت که ابتدایی‌ترین مرحله استفاده از قرآن است، خود به نوعی زمینه ساز تدبر است (اگر قرائت با تامل همراه شود)، در این حالت، جزء مرحله تدبر محسوب می‌شود، اما اگر شخص قرائت کننده تنها به نفس قرائت بدون توجه به معانی و محتوای آن بسنده کند، قرائت او جزئی از مرحله تدبر نخواهد بود.

اهمیت تدبر

در اهمیت تدبر، همین بس که چهار آیه از آیات قرآن مجید به امر تدبر اشاره می‌کند. در سه آیه، لحن قرآن، لحنی سوالی و توبیخی است و در یک آیه هدف نزول قرآن، “تدبر”‌ معرفی می‌گردد و تنها همین آیه برای پرداختن به بحث تدبر و اهمیت ویژه آن در قرآن کفایت می‌کند:

“كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْكَ مُبَارَكٌ لِّیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ وَ لِیَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ ؛ [این] کتابی است مبارک که آن را به سوی تو نازل کردیم تا در آیات آن تدبر کنید و خردمندان پند گیرند.(ص ، 29)“

چنانچه ملاحظه می‌نمایید، در این آیه هدف از نزول قرآن، تدبر معرفی می‌گردد. اگر به این آیه حدیثی از امیرالمومنین علی(علیه السلام) را ضمیمه نمائیم، بیش از پیش برای دانستن در مورد “تدبر”‌ مشتاق خواهیم شد:  “الالاخیر فی قراءه لیس فیها تدبر ... بدانید که در قرآن خواندنی‌ای که با تدبر همراه نباشد، خیری نیست.(معانی الاخبار، ص 67)

        

«تدبر» توری است که ما را موفق به صید قرآن می‌کند

در مسافرت‌های دریایی اگر ما به یک تور مجهز باشیم علاوه بر مسافرت، می‌توان ماهی‌های گوناگونی را صید کرد اما اگر همین فرد نیز به لباس‌های غواصی مجهز بوده و به اعماق دریا نفوذ کند ممکن است دُّر و گهرهایی را صید کند که در طبقات میانی آب نصیب او نمی‌شد بنابراین در فهم ظاهر قرآن اگر اندکی با ادبیات عرب، صرف و نحو آشنا باشیم و سپس به قرائت قرآن بپردازیم بسیاری از مفاهیم ظاهری آن را درک خواهیم کرد.

برای دستیابی به فهم و درک صحیحی از قرآن می‌توان از ترجمه‌های زیبای قرآن نیز در این زمینه بهره برد.در واقع رجوع به ترجمه‌های ساده و روان، مقدمه‌ای برای فهم قرآن به شمار می‌رود. خوشبختانه ترجمه‌های بسیار خوبی از جمله ترجمه مهدی فولادوند، ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی و ... وجود دارند که می‌تواند به برداشت زیبا و صحیح ما از قرآن منجر شود. 

اگر می‌خواهیم به لایه‌های میانی قرآن ورود پیدا کنیم باید پس از کسب مهارت‌های صرف و نحو زبان عربی به سراغ آموزش تفسیر رفته و در آیات الهی تدبر کنیم چرا که قرآن ما را به تدبر در آن دعوت می‌کند.

 

معنای تدبر

تدبر، توری است که ما را موفق به صید قرآن می‌کند اما باید توجه داشت که تدبر، تمام سطوح معانی قرآن را در اختیار ما قرار نمی‌دهد بلکه ما باید در اعماق قرآن حرکت کنیم اگر این گونه شد و ما موفق به دریافت گوهرهای قرآن شدیم در اینجا باید مقداری مجالست و معانست با اهل بیت علیهم‌السلام و روایات آن‌ها داشته باشیم. همچنان که علامه طباطبایی موفق شد تا از طریق تفسیر قرآن به قرآن و ممارست با روایات تفسیری ائمه اطهار(علیهم السلام) به گوهرهایی از قرآن کریم دست یابد.

قرآن کتاب ذو مراتبی است که با توجه به توان و تدارک عملی مخاطبان خود و استفاده مناسب آن‌ها از ابزارهای متنوع فهم قرآن می‌تواند آن‌ها را در برداشت از مفاهیم به روز و متناسب با نیازهای روزمره یاری کند.

منابع :    

مقاله سید ابوالفضل موسوی

روزنامه رسالت، شماره 6583

مجید معارف در گفت‌وگو با فارس

 

- نظرات (0)