سایت خاتون

خرافات از منظر قرآن

قرآن كریم، از خرافات با عنوان «اساطیر» یاد كرده است. «اساطیر» به معنای «اباطیل» و سخنان بیهوده‌ای است كه هیچ پایه و اساسی ندارند[1] و مراد از «اساطیر» نوشته‌های باطل، حكایت‌های دروغ، ‌افسانه‌های بی‌اساس می‌باشد. «اساطیر» از ریشه «سطر» و جمع الجمع است و «اساطیر» به گفته راغب جمع «اسطوره» است.[2]

قرآن كریم، به مناسبت‌های مختلف از «خرافات» با عنوان «اساطیر»، یاد كرده است چنانكه می‌فرماید: «...یَقُولُ الَّذِینَ كَفَرُوا إِنْ هذا إِلاَّ أَساطِیرُ الْأَوَّلِین؛[3]... و كافران می‌گویند اینها افسانه‌های پیشنیان است.

در جایی دیگر می‌فرماید: «لَقَدْ وُعِدْنا هذا نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ إِنْ هذا إِلاَّ أَساطِیرُ الْأَوَّلِین؛[4] این وعده‌ای است كه به ما و پدرانمان از پیش داده شده،‌اینها همان افسانه‌های خرافی پیشینیان است».

و نیز در سوره‌ها و آیات دیگر مانند: انفال، 31؛ نحل، 24؛ مؤمنون، 83؛ فرقان، 5؛ احقاف،17؛ قلم،15؛ مطففین،13؛ كلمه «اساطیر» به معنای افسانه‌ها و خرافات آمده است كه غالباً از ناحیه كفار و مشركان به پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ و كتاب مقدس قرآن نسبت داده می شده است.

قرآن كریم، همواره با پدیده شوم خرافات مبارزه كرده و با سخنان واعمال، بیهوده مخالف است و در شرایطی برقلب پاك پیامبر گرامی ـ صلی الله علیه و آله ـ نازل شد كه مسائل خرافی و بی‌اساس وافسانه‌های خیالی و بی‌پایه، جامعه آن روز حجاز را به تسخیر خود در آورده بودند و مردم به شدت گرفتار خرافات و مسائل بی‌اساس جاهلیت بودند و زنجیرهای جهل و گرایش به افسانه‌ها و اساطیر بر دست و پای آنها تنیده شده بود و به زندگی پست و ذلت باری تن داده بودند. قرآن كریم، با آیات نورانی خود، به تدریج پرده‌های جهل و خرافات را كنار زد و آنها را با واقعیات آشنا نمود؛ چنانكه می‌فرماید: «آنها كه از فرستادة (خدا) (و) پیامبر «امی» پیروی می‌كنند، كسی كه صفاتش را در تورات و انجیلی كه نزدشان است می‌یابند و آنها را به معروف دستور می‌دهد و از منكر باز می‌دارد، پاكیزه‌ها را برای آنها حلال می‌شمرد، ناپاكی‌ها را تحریم می‌كند، و بارهای سنگین و زنجیرهایی را كه بر آنها بود (از دست و پایشان) بر می‌دارد، آنكه به او ایمان آورند و حمایتش كردند و یاریش نمودند و از نوری كه با او نازل شده، پیروی كردند، آنان رستگارانند.»[5]

در جایی دیگر می‌فرماید: «و (مشركان) سهمی از آنچه خداوند آفرید، از زراعت و چهارپایان برای او قرار دادند و گفتند ـ به گمان آنها ـ این مال خداست و این مال شركای ما (یعنی بت‌ها) است، آنچه مال شركای آنها بود به خدا نمی‌رسید، ولی آنچه مال خدا بود به شركایشان می‌رسید...»[6]

و به این صورت به مطالب غیرواقعی و بی‌اساسی، مثل مقدس بودن بت‌ها و اعتقاد به اینكه آنها می‌توانند حاجات آنها را برآورده سازند و یا با غضب خود خساراتی را بر آنها وارد نمایند.!! خرافات، اساطیر و اباطیل در هر جامعه‌ای می‌تواند تأثیرات بسیار منفی و ناهنجاری را به دنبال داشته باشد. عقب ماندگی از جهات مختلف، ركود، بی‌هویتی، انحرافات اخلاقی و عقیدتی، شرك به خدا، غفلت و.. از محصولات و دستاوردهای ابتلا به خرافات و افسانه‌های بی‌اساس می‌باشد و جوامع بشری هرچه از نظر علم و فرهنگ عقب مانده باشند به همان نسبت خرافات و اوهام در میان آنان زیادتر خواهد بود.

در تاریخ اسلام، نمونه‌های زیادی از گرفتاری مردم در چنگال اساطیر و خرافات نقل شده است. به عنوان مثال علت ننوشیدن آب توسط حیوانات را وجود دیوها در میان شاخ و جسم حیوانات می‌دیدند و یا اگر كسی را عقرب و مار می‌گزید، بر گردن مار و عقرب گزیده، زیور آلات طلایی می‌آویختند و...[7]

عواملی مانند: جهل و نادانی به عقاید اصیل اسلامی، مفاهیم قرآن، تقلیدهای كوركورانه از آداب و رسوم جاهلیت،[8] سودجویی و منفعت طلبی برخی از افراد؛ مانند: ماجرای گوساله پرستی، پیروان حضرت موسی علی نبینا و آله ـ علیه السّلام ـ[9] تأثیرات عقاید خرافی پیشینیان و تعصب‌های بی‌جا و بدون پایه و...[10]

چنانكه قرآن كریم، با طرح برخی از عوامل و اسباب خرافات به مبارزه با آن پرداخته؛ از طرفی با راهكارها و راهنمائی‌ها در جهت زدودن و برداشتن خرافات در میان مردم تلاش كرده است. در بسیاری از آیات خداوند تبارک و تعالی انسانها را به تعقل و اندیشه در این امور توجه داده است؛ چنانكه می‌فرماید: «كَذلِكَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آیاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ؛[11] این چنین خداوند آیات خود را برای شما شرح می‌دهد، شاید اندیشه كنید!»

خداوند تبارک و تعالی برای از بین بردن خرافات و اوهام و از طرفی نشر و گسترش حقایق و معارف الهی پیامبران فراوانی را مبعوث فرموده و به آنها مأموریت داده كه انسان‌ها را با حقایق آشنا سازند. ما در هر امتی رسولی برانگیختیم كه: «خدای یكتا را بپرستید؛ و از طاغوت اجتناب كنید!» خداوند گروهی را هدایت كرد، و گروهی ضلالت و گمراهی دامانشان را گرفت، پس در روی زمین بگردید و ببینید عاقبت تكذیب كنندگان چگونه بود.

همچنین یكی دیگر از راه‌های جلوگیری از ترویج خرافات، امر به معروف و نهی از منكر می باشد، زیرا گرایش به خرافات از منكرات به حساب می‌آید: چنان كه قرآن كریم می‌فرماید: «وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛[12] باید از میان شما، جمعی دعوت به نیكی، و امر به معروف و نهی از منكر كنند! و آنها همان رستگارانند»[13]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

1. علامه طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن (تهران،‌دارالكتب اسلامیة) ج1، ص426ـ428؛ ج6، ص167ـ171؛ ج7، ص382ـ390؛ ج8، ص292ـ308.

2. دشتی حسینی، سیدمصطفی، معارف و معاریف، (قم، چاپ صدر، 1376 هجری شمسی) ج5، ص109ـ111.

3. برنامه‌ نرم‌افزاری تبیان 4، برنامه فرهنگ موضوعی قرآن، علی اكبر هاشمی رفسنجانی، موضوع خرافات، تهیه و تنظیم مركز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

4. علی كرمی، ظهور و سقوط تمدن‌ها از دیدگاه قرآن، (قم، نشر مرتضی).

5. محمدی گیلانی، قرآن و سنن الهی در اجتماع بشر، نشر سایه.

6. معیارها و عوامل تمدن از نظر قرآن، تهیه و تنظیم، بنیاد باقرالعلوم ـ علیه السّلام ـ (قم، ناشر دارالقرآن الكریم).

و... .

________________________________________

[1] . ر.ك: الطریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، قم، ‌دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج1-2، ص637ـ638.

[2] . قرشی، سیدعلی اكبر، قاموس قرآن، تهران، ‌دارالكتب الاسلامیه، ج3، ص266.

[3] . انعام/ 25.

[4] . نمل/ 68.

[5] . اعراف/ 157.

[6] . انعام/ 136ـ140.

[7] . ر.ك: سبحانی، ‌جعفر، فروغ ابدیت، قم، ‌دفتر تبلیغات اسلامی، ج1، ص57ـ62.

[8] . بقره/ 170.

[9] . طه/ 87و96.

[10] . بقره/ 170.

[11] . بقره/ 242؛ و نیز حدید/17؛ مائده/58؛ نحل/67.

[12] . آل‌عمران/ 104.

[13] . ر.ك: مكارم شیرازی، ناصر و همكاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامیة، ج5، ص448ـ460.

برگرفته از اندیشه قم

- نظرات (0)

گاهی یک ببخشید، کاری می‌ کند کارستان

ایام، ایام با برکت ماه مبارک رمضان است ؛ بهترین ایام برای گذشت و بخشش و این گذشت و بخشش حاصل نخواهد شد تا زمانی که غرور و تکبر و منیّت انسان از بین برود.

آیا تا به حال برای شما اتفاق افتاده که در یک صحنه یا موقعیتی ، خطاکار و کسی که مقصر بوده ، شما باشید ؟!

مصداق آن هم می تواند در خیلی از موقعیّت ها نمودار باشد ؛ در مسائل خانوادگی بین زن یا شوهر ، در رانندگی و یا در کوچه و بازار ...

اگر در این موقعیت شما در عین مقصر بودن شاکی بشوید و طرف مقابل را مورد مؤاخذه قرار بدهید ، شاید کار به جاهای باریک کشیده شود ...

به واقع چرا این نوع رفتارها از بعضی از ما آدم ها دیده می شود؟!

رفتاری طلبکارانه و حق به جانب ...

شاید یکی از مهمترین دلایل و ریشه ی این کارها یک نوع قبول داشتن خود و نوعی غرور و تکبر در درون انسان است که نتیجه اش هم گاهاً عواقب جبران ناپذیری را به بار می‌ آورد .

چرا از گفتن یک ببخشید و عذر خواهی کوچک فرار می کنیم ، لفظی که می تواند جلوی آتش بسیاری از جرایم را بگیرد .

در جراید و روزنامه‌ ها از این دست داستان ‌ها زیاد گفته شده ، مثلاً درگیری کوچک که با یک عذر خواهی می توانست تمام شود ، اما به علت نبود گذشت و یا حتی تکبر و خودخواهی منجر به قتل و حوادث دیگری شده است.

راستش را بخواهید داستان تکبر سر دراز و ریشه ای کهنه دارد ؛

وقتی خداوند از ملائکه خواست تا در برابر آدم سجده کنند ، همه سجده کردند جز ابلیس ، ابلیس مبتلا به تکبر و خود بزرگ ‌بینی شده و فکر می ‌کرد که از نظر خلقت و آفرینش از آدم بهتر است. [بقره:34]

این نخستین گناهی بود که در جهان به وقوع پیوست ، گناهی که سبب شد فردی همچون ابلیس که سالیان دراز و به تعبیر امیر مومنان علی ـ علیه السّلام ـ در خطبه قاصعه شش هزار سال خدا را عبادت کرده بود ، به سبب تکبر و غرور و به دلیل انحرافات فکری ، تمام عبادات و اعمال او بر باد رفت و از آن مقام والا که همنشین با فرشتگان و مقام قرب خدا بود ، یکباره سقوط کرد و درست به همین دلیل خدا او را خوار و ذلیل و پست گردانید . [ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 13، ص 127]

در حکایتی معروف آمده است که:

شخصی سوار بر اسب به کنار نهری رسید هر چه سعی و تلاش کرد اسب از نهر عبور نکرد ، بزرگی به او گفت : آب را گل آلود کن . پس از این کار ، سوار دید که اسب از نهر عبور کرد.

علت را از بزرگ پرسید . بزرگ گفت : چون اسب تصویر خود را در آب می ‌دید حاضر نمی ‌شد پا روی خودش بگذارد.
و این همان غرور و تکبر در درون انسان است.

همانطوری که در نصیحت لقمان به فرزندش که در قرآن آمده : «وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُور [لقمان/18] روی خود را از مردم به تکبر بر مگردان ، در زمین متکبرانه راه نرو ، زیرا خداوند هیچ متکبری را دوست ندارد.»

همچنین در سوره فرقان آیه ی 63 اولین نشانۀ بندگان خوب خدا را حرکت متواضعانۀ آنها دانسته است.

پس باید برای بنده ی خوب خدا شدن هم که شده این صفت را از خودمان دور کنیم و چه زمانی بهتر از ماه مبارک رمضان!

 

از کبر و غرور در خود نشانه هایی می بینی؟

1ـ آنکه چون با امثال و نزدیکان خود در مسئله‌ ای گفتگو کنی اگر حق بر زبان ایشان جاری شد و تو بر خلاف بودی ؛ و اعتراف به آن نمودی و شکرگزاری [تشکر] نمودی معلوم است تواضع داری وگرنه مبتلا به کبر و غرور هستی.
2ـ اگر در سلام کردن پیشی گرفتن بر فرد سنگین نباشد و اگر مضایقه نماید متکبر خواهد بود.
3ـ اگر فرد می خواهد در راه رفتن در کوچه و بازار کسی همراه او باشد و کسی در پیش او بایستد این نشانه کبر می ‌باشد.

 

راهکار هایی برای دست یافتن به تواضع و درمان کبر

راهکار علمی :

به شناخت خود و نفس خود بپردازد و معرفت به خود بیابد و از شناخت خود به معرفت خداوند برسد : زیرا وقتی انسان خود را بشناسد که از یک آب گندیده به دنیا و به وجود آمده و چند صباحی در این دنیا می ‌ماند ، و در هنگام مرگ نیز یک لاشه ای است که از خود هیچ اختیاری ندارد ، می ‌باشد ، دیگر به خود حقی نمی دهد و جایی برای تکبر ورزیدن نمی بیند.

علی ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «عَجِبْتُ للمتکبّرِ الّذی کان بالأمیس نطفةً و یکونُ غَداً جِیفةً» [مجلسی، بحار الانوار، ج 78، ص 94] تعجب می‌ کنم از آدم متکبر ، کسی که دیروز نطفه ‌ای بیش نبود و فردا هم مرداری بیش نخواهد بود ، و در عین حال تکبر می ‌ورزد.

راهکار عملی:

درس گرفتن از رفتار اهل بیت علیهم السلام
شخصی در حمام ، امام رضا (علیه السلام) را نشناخت و از ایشان خواست تا او را کیسه بکشد ، حضرت بدون معرفی خود و با کمال وقار تقاضای او را قبول کرد همین که آن شخص حضرت را شناخت ، شروع به عذر خواهی کرد ، حضرت او را دلداری دادند. [بحارالانوار، ج49، ص99]

درس گرفتن از سیره و روش علما

آخوند همدانی می ‌گوید: در سفری که به مشهد رفتم خدمت ملا حسنعلی نخودکی رسیدم و از ایشان تقاضای موعظه کردم.

آقا فرمودند: «مرنج و مرنجان»
آخوند همدانی می‌ گوید: به آقای نخودکی گفتم ، مرنجانش راحت است، خب آدم کسی را اذیت نمی ‌کند ، اما مرنج را متوجه نمی شوم ، یعنی چه؟ چطور کسی به من فحش داد نرنجم ، یا مالم را خورد یا غیبتم را کرد ...
آقای نخودکی فرمودند: «خودت را کسی ندان!» [بدیع الحکمه یا لطایف حکیمانه، حکمت 38، ص98]
این بزرگترین درس برای انسان است، وقتی خودش را کسی حساب نکند ، و تواضع به خرج دهد و از کبر و غرور دوری کند از حیله ‌های شیطان در امان و از عواقب خطرناک خشم به دور می ‌ماند.
البته تواضع کردن در صورتی که در مقابل یک فرد متکبر و از خود راضی باشد مناسب و پسندیده نیست ؛ زیرا تواضع و فروتنی در اینجا باعث ذلت شخص و موجب گمراهی و بیشتر شدن تکبر طرف مقابل می ‌باشد.

به امید آنکه در این ایام مبارک صفت رذیله کبر و غرور را از خود بزداییم تا انشالله اول آرامش درون را برای خود و بعد مسکّن و آرامشی برای دیگران و جامعه باشیم.

- نظرات (0)

واسه چند نفر بفرست تا حاجت بگیری!

از صدا و لرزش گوشی از خواب بیدار می شویم؛ 

اگر می خواهی خبر خوشی برایت برسد این پیغام را به 10 نفر ارسال کن ، کوتاهی نکن!
این روزها دریافت و ارسال پیامک هایی در شبکه های اجتماعی اعم از واتس آپ ، وایبر ، لاین ، تانگو  و... حاوی متن های مذهبی که در آن به دریافت کننده می گویند اگر این پیام را برای هر کسی که می شناسی نفرستی به فلان بلا دچار می شوی و عاقبت خوبی نخواهی داشت، یا در متن پیامک ادعا می کنند اگر این پیامک برای چند نفر دیگر فرستاده شود ، فرستنده هر حاجتی داشته باشد حاجت روا می شود، باب شده است که البته در این ماه مبارک به دلیل اینکه مردم در حال و هوای دعا و درخواست حاجت و نیاز هستند ، بیشتر دیده می شود . 

آیا متن ‌های این گونه پیامک ‌ها توجیه دینی و مذهبی دارند؟
به نظر بی اساس بودن این پیامک ها در حدی هستند که ارزش فکر کردن هم ندارند چه رسد به عمل کردن به آن ها ...
این پیامک ها شکل مدرنی است از یک فکر خرافی که در گذشته به شکل و متد قدیمی تری به خورد مردم داده می شد ، که البته گاهاً باز هم در اماکن مذهبی چون مساجد ، امام زاده های مختلف و یا حتی متأسفانه در حرم معصومین علیهم السلام چون حرم امام رضا علیه السلام مخصوصاً در بین خانم ها هوز هم رواج دارد ...

بسته هایی حاوی شکلات، نبات، نقل، چای، نمک و... و تکه ای کاغذ در آن که روی آن نوشته : اگر شکلات یا ... داخل بسته را بخورید حاجتتان برآورده می شود و اگر برآورده شد تا انقدر سال یا ماه یا روز از سال از این بسته به همین تعداد درست کنید و بین مردم پخش کنید.
یا حتی دیده شده پشت مفاتیح و ادعیه دعا سخنانی را می نویسند که اگر این جمله را چند بار بنویسید حاجت روا می شوید و ...

خلاصه مشابه این کارها متأسفانه امروزه کم نیستند ؛ چه به شکل متد قدیمی و چه شکل مدرن و امروزی اش!
به نظر می رسد همه ی این ها متد شکیل شده و کادو پیچ شده ای است از کارها و افکار شیطانی که آدمی را از آن باور ها و اعتقادات اصیل و درست خود جدا کند.

عده ای فکر می کنند که دزدی کردن یعنی اینکه یواشکی چیزی از کسی بر داریم ، یا از خانه طرف بالا رویم ...
به واقع این نوع کارها هم به نوعی دزدی است ، دزدی کردن از ایمان و اعتقادات مردم ...

تفاوتش در این است که این دزدی ها از فقدان علم و آگاهی و جهل مردم ناشی می شود و معنویت و روح مردم را به غارت می برد، بر خلاف دزدی های دیگر که از دارایی های مادی است ...
و چه زیبا قرآن کریم می فرماید : وَلَا یَصُدَّنَّكُمُ الشَّیْطَانُ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ (62 ، زخرف)
مبادا كه شیطان شما را از راه خدا و گام سپردن جدّى در راه عدالت و تقوا و ایمان و اخلاق انسانى باز دارد و با وسوسه‏ ها  و دمدمه‏ هایش شما را از دین باورى و دیندارى درست دور سازد.
بدانید كه شیطان دشمن آشكار شماست و به خاطر كینه و دشمنى بى حد و مرزى كه با شما دارد شما را به سوى زشتكارى‏ ها و بیداد گرى‏ ها وسوسه مى‏ كند و مى ‏كوشد تا شما را به هلاكت و تباهى سوق دهد.
به واقع شیطان کارش را خوب بلد است ؛ در هر دوره ای از روش ها و ابزار همان دوره استفاده می کند.
باید خیلی مراقب باشیم که فریبمان ندهد ....

متأسفانه عده ای از ما مردم هم به جای آنکه جهل و نادانی خود را با اهلش غنی کنیم ؛ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاتَعْلَمُونَ (43، نحل)
به جای اینکه دین و مسائل زندگی خود و باور های خود را با حجت های خدا ، انبیاء و ائمه علیهم السلام ، کتاب خداوند و قرآن غنی کنیم ، دینمان را از زبان مردم جاهل دریافت می کنیم و گاهاً هم به آنها اعتقاد پیدا می کنیم و باعث می شود این گونه حرف ‌ها پخش شود.

وقتی به این اعتقادات خرافی و کذایی عمل می کنیم و به نتیجه نمی رسیم از پایه و ریشه اعتقاداتمان ریزش می کند و اصل دین و اسلام را زیر سؤال می بریم و آن را انکار می کنیم. 

متأسفانه خرافات در حال حاضر در جامعه کم نیست و از این موضوع ضربه‌ های بسیاری خورده ایم.

خیلی حرف‌ ها و عقاید پخش شده اند که در دین نیستند ، اما آنها را به پای دین می نویسند ، مراقب باشیم که فریب نخوریم ...

حتماً شما هم با این گونه خرافات برخورد داشته اید و از این گونه پیامک ها دریافت کرده اید ... با آنها چگونه برخورد کرده اید؟؟

- نظرات (0)

اشتباه نکنید، محبوب نیستید!

اهل كفر، داشتن امكانات، بدست آوردن پیروزى ‏ها و زندگى در رفاه خود را نشان شایستگى خود مى ‏دانند، در حالى كه خداوند آنان را به دلیل آلودگى به كفر و فساد، مهلت مى ‏دهد تا در تباهى خویش غرق شوند.

وَلاَ یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ كَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُواْ إِثْمًا وَلَهْمُ عَذَابٌ مُّهِینٌ (آل عمران ـ 178)
و البته نباید كسانى كه كافر شده‏اند تصور كنند اینكه به ایشان مهلت مى‏ دهیم براى آنان نیكوست ما فقط به ایشان مهلت مى ‏دهیم تا بر گناه [خود] بیفزایند، و [آن گاه‏] عذابى خفت ‏آور خواهند داشت.

پیام‏ های آیه:

1ـ كفر، مانع شناخت حقیقت است . «لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا ...»
2ـ كوتاه یا بلند بودن عمر و زمان رفاه ، بدست خداست . «نُمْلِی لَهُمْ»، «نُمْلِی لَهُمْ»
3ـ همه ‏ى انسان‏ ها دنبال خیر هستند، لكن بعضى در مصداق اشتباه مى ‏كنند. «لا یَحْسَبَنَّ»، «خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ»
4ـ مهلت ‏هاى الهى، نشانه‏ ى محبوبیّت نیست. «لا یَحْسَبَنَّ»، «خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ»
5ـ نعمت ‏ها به شرطى سودمند هستند كه در راه رشد و خیر قرار گیرند ، نه شرّ و گناه. «إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً»
6ـ طول عمر مهم نیست ، بهره از عمر مهم است . «أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ»

امام سجاد علیه السلام در دعاى مكارم الاخلاق چنین مى‏ فرماید : خدایا! اگر عمر من چراگاه شیطان خواهد شد ، آن را كوتاه بگردان.
7ـ زود قضاوت نكنید ، پایان كار و آخرت را نیز به حساب بیاورید . «أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ» ، «وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
8ـ رفاه و حاكمیّت ستمگران، نشانه‏ ى رضاى خداوند از آنان نیست . چنان كه دلیلى بر سكوت ما در برابر آنان نمى ‏باشد. «نُمْلِی لَهُمْ»، «لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
9ـ عذاب ‏هاى آخرت، انواع و مراحل متعدّد دارد «عَذابٌ أَلِیمٌ» در آیه قبل، و «عَذابٌ مُهِینٌ» در این آیه. (تفسیر نور ج 2)

تفسیر اجمالی: 
به دنبال تسلیت و دلدارى به پیامبر صلی الله و علیه وآله نسبت به تلاش و كوشش بى حساب دشمنان حق در آیات گذشته ، خداوند در این آیه روى سخن را متوجه آنها كرده و درباره سرنوشت شومى كه در پیش دارند ، سخن می گوید (این آیه نیز در حقیقت بحث هاى مربوط به حادثه احد و حوادث بعد از آن را تكمیل می كند : زیرا یك جا روى سخن به پیامبر صلی الله و علیه وآله بود و یك جا به مومنان و در اینجا روى سخن به مشركان است.)
آیه فوق به آنها اخطار می كند كه هرگز نباید آنها امكاناتى را كه خدا در اختیارشان گذاشته و پیروزى ‏هایى كه گاه گاه نصیبشان می شود و آزادى عملى كه دارند ، دلیل بر این بگیرند كه افرادى صالح و درستكار هستند و یا نشانه ‏اى از خشنودى خدا نسبت به خودشان فكر كنند.

پاسخ به یك سوال‏:
آیه فوق، ضمناً به این سوال كه در ذهن بسیارى وجود دارد، پاسخ می گوید كه چرا جمعى از ستمگران و افراد گنهكار و آلوده این همه غرق نعمتند و مجازات نمى ‏بینند؟

قرآن می فرماید: اینها افراد غیر قابل اصلاحى هستند كه طبق سنت آفرینش و اصل آزادى اراده و اختیار به حال خود واگذار شده‏اند ، تا به آخرین مرحله سقوط برسند و مستحق حداكثر مجازات شوند.
به علاوه از بعضى از آیات قرآن ، استفاده مى ‏شود كه خداوند گاهى به اینگونه افراد ، نعمت فراوانى می دهد و هنگامى كه غرق لذت پیروزى و سرور شدند ناگهان همه چیز را از آنان می گیرد تا حداكثر شكنجه را در زندگى همین دنیا ببینند ؛ زیرا جدا شدن از چنین زندگى مرفهى ، بسیار ناراحت كننده است چنان كه مى‏ خوانیم:                        
فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَیْ‏ءٍ حَتَّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ: هنگامى كه پندهایى را كه به آنها داده شده بود، فراموش كردند در هاى هر خیرى بر روى آنان گشودیم تا شاد شوند، ناگهان هر آنچه داده بودیم از آنها باز گرفتیم ، لذا فوق العاده ناراحت و غمگین شدند. (انعام، آیه 44)
در حقیقت اینگونه اشخاص ، همانند كسى هستند كه از درختى ، ظالمانه بالا می روند ، هر قدر بالاتر می رود خوشحال تر می شود تا آن هنگام كه به قله درخت می رسد ، ناگهان طوفانى می وزد و از آن بالا چنان سقوط مى‏ كند كه تمام استخوان هاى او در هم مى ‏شكند.

بحث روایی آیه: 
1ـ مجرمان دو گونه ‏اند:

گروهى كه قابل اصلاحند و خداوند آنها را با موعظه و حوادث تلخ و شیرین ، هشدار داده و بیدار مى ‏كند.

گروهى كه قابل هدایت نیستند ، خداوند آنها را به حال خویش رها مى ‏كند تا تمام قابلیّت‏ هاى آنان بروز كند.

به همین جهت امام باقر علیه السلام ذیل این آیه فرمود : مرگ براى كفّار یك نعمت است ، زیرا هر چه بیشتر بمانند زیادتر گناه مى‏ كنند . (تفسیر نور الثقلین)
2ـ حضرت على علیه السلام درباره‏ ى «إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً» فرمود : چه بسیارند كسانى كه‏ احسان به آنان (از جانب خداوند) ، استدراج و به تحلیل بردن آنان است و چه بسیارند كسانى كه به خاطر پوشانده شدن گناه و عیوبشان، مغرورند و چه بسیارند افرادى كه به خاطر گفته ‏هاى خوب درباره آنان مفتون شده‏اند.

خداوند هیچ بنده‏اى را به چیزى همانند «املاء» مبتلا نكرده است . (تحف العقول ، ص 203)

منابع: 
تفسیر نور ، ج 2
تفسیر نمونه ، ج 3
تفسیر نور الثقلین
تحف العقول

- نظرات (0)

خطر! مرگ در یک قدمی

به نتیجه ای هم رسیده اید؟

اصلا تا به حال به موضوع مرگ فکر کرده اید یا همیشه تا این موضوع میاید که ذهن شما را درگیر کند، یا یک سری اتفاقاتی می افتد که شما را به فکر کردن پیرامون آن وادار کند ازش فرار کرده اید و با حدیث نفس یا با صدای بلند گفته اید:

من و مرگ؟!! من خیلی جوانم! مرگ مال آدم هایی است که سن و سالی از آنها گذشته، با انواع بیماری ها از چربی خون و فشار و ... دست و پنجه نرم می کنند!!

انگار آیات قرآن و وعده ها و کلام خالق مهربانمان که ما را خلق کرده است را فراموش کرده ایم؛ او در مورد مرگ و گرفتن جان آدم ها هیچ قید و فاکتوری را ذکر نکرده است؛ نگفته اگر هنوز سنتان کم است مرگ با شما کاری ندارد ، نگفته مسن ها مراقب مردن باشند، این ها هیچ کدام حرف خدای متعال نیست و همه و همه باور های اشتباه من و شمایی است که مرگ را از خودمان دور می بینیم ....

او فقط یک چیز گفته و آن اینکه : مَا یُدْرِیكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِیبٌ (17، شوری)

شاید زیباترین و حکیمانه ترین جمله ای که می تواند انسان را به مرگ متمرکز کند و  آدمی را به وسیله این موضوع تنبهی دهد تا در رفتارهایشان تجدید نظری داشته باشند همین است؛ و چه میدانی، شاید لحظه (قیامت) نزدیک باشد.

همین که بدانیم مرگ و مردن برای همه هست و پیر و جوان ندارد، خیلی چیزها را می تواند تغییر دهد؛

من اگر بدانم دیر یا زود رفتنی هستم، برایم چسبیدن به این دنیا آن هم دو دستی و تلاش برای به دست آوردنش به هر قیمتی لذت بخش نخواهد بود، دیگه با هر رفتاری ناراحت نمی شوم و از کسی توقعی ندارم ... در زندگی کار و تلاش می کنم ولی حرصی برایش نمی زنم ....

بین مردم زندگی می کنم ولی ظلم کردن به آنها را از برنامه ی زندگیم حذف می کنم ... شادی های مردم را می بینم اما حسادت نمی کنم بلکه از صمیم قلب برایشان بهترین ها را آرزو می کنم ....

خلاصه اینکه فکر و یاد مرگ ، بر خلاف نظر اکثریت مردم که از آن ترس و وحشت دارند، حال آدم را خوب می کند و به عبارتی  آدم را انسان می کند و به او تذکر می دهد.

خدا رحمت کند پدر بزرگم همیشه می گفت: بابا جون چه خوبه ماها آدم به دنیا بیاییم و انسان از دنیا برویم. 

نکته این جا است که برای انسان شدن باید تلاش کرد و این تلاش باید ادامه دار باشد.

یادمان باشد که آدم ها تا دم رفتن، خوب شدنشون واسه خدا عزیزه و نباید هیچ وقت از انسان شدن و خوب شدن ناامید شوند ...

باید در این بین به چند نکته توجه کنیم؛

فراموش نشود که این مدت معلوم نیست بین یک روز تا چند هزار روز طول بکشد و زمانش اصلاً معلوم نیست.

هیچ کسی حتی بزرگترین متخصصان عالم چه داخل کشور و چه در کشورهای پیشرفته نمی توانند کاری بکنند امر مردن و رفتن ما منتفی شود.

خلاصه اینکه همه رفتنی هستیم؛ اما زمانش معلوم نیست!!

کلام را با سخنی از امیر مومنان علی علیه السلام  که خطاب به فرزندشان می فرمایند به پایان می برم:
پسرم، بدان تو برای آخرت آفریـده شده ای نه دنیا، برای رفتـن از دنیا، نه پایـدار ماندن در آن، برای مرگ، نه زندگی جاودانـه در دنیـا، كه هر لحظه ممكن است از دنیـا كـوچ كنی، و به  آخرت در آیی و تو شكـار مرگی هستی كه فرار كننده آن نجاتی ندارد، و هر كه را بجوید به آن می رسد، و سرانجام او را می گیرد. 

پس، از مرگ بترس ! نكند زمانی سراغ تو را گیرد كه در حال گناه یا در انتظار توبه كردن باشی و مرگ مهلت ندهد و بین تو و توبه فاصله اندازد، كه در این حال خود را تباه كرده ای.

- نظرات (0)