سایت خاتون

زیارت امیرالمومنین

دعایی برای رفع غم و اندوه

در كتاب «بلد الأمین» از حضرت رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله روایت كرده:

هر كه هر روز ده بار این دعا را بخواند، حق تعالى‏ چهار هزار گناه كبیره او را بیامرزد

و وى را از سكرات مرگ و فشار قبر، و صد هزار هراس قیامت نجات دهد،

و از شرّ شیطان و سپاهیان او محفوظ گردد و قرضش ادا شود و اندوه و غمش برطرف گردد، دعا این است:

اَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ ماشاءَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لِكُلِّ رَخآءٍ اَلشُّكْرُ لِلَّهِ

وَ لِكُلِّ اُعْجُوبَةٍ سُبْحانَ الِلَّهِ

وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ

وَ لِكُلِّ مُصیبَةٍ اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ

وَ لِكُلِّ ضیقٍ حَسْبِىَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ قَضآءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ

وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اِعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ

وَ لِكُلِّ طاعَةٍ وَ مَعْصِیَةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ.

نگودستم تنگ است

---

سخاوت و ادای حقّ فقرا

بشر اصولا فراموشکار است. یادش می رود که قبلا چه بوده و الآن به کجا رسیده است. قبلا چه کسی بوده و چه داشته، و الآن چه کسی هست و چه دارد. باید از خدا تشکر کند.

تشکر از خدا این است که از این همه لطف خدا کمی را انفاق کند. آن موقع بنده می شویم. خدا هم برایمان زیادتر می کند.(ابراهیم،: لَئِن شَکَرْتُمْ لأَزِیدَنَّکُمْ وَلَئِن کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ(7)) مثلا خیلی ها قبلاً مستأجر بوده و الآن خانه دار شده اند. عزیز من، تو که به لطف خدا دیگر مجبور نیستی هر ماه اجاره بدهی، خیلی کم ترش را صدقه بده. بعضی افراد کوچک ترین وسیله ای که برای منزلشان تهیه می کنند به اندازه بخشی از هزینه ای که کرده اند به فقرا هدیه می کنند؛ چون خدا دوست دارد وقتی شما چیزی به دست می آورید به چند نفر هم از کنار آن خیری برسانی. وقتی صدقه دادی خدا، هم تو و خانواده ات را حفظ می کند و هم آن خانه یا وسیله را برایت مبارک می گرداند؛ چون تو دل دیگران را شاد کردی. اما اگر این کار را نکنی، در همان خانه و در کنار همان وسیله ها پیش آمدهایی برایت رخ می دهد که دائم با مشکل مواجه می شوی، چون شکرانه اش را به جا نیاورده بودی که خدا آن را برایت مبارک گرداند. پس چرا ما توجه نمی کنیم و همه چیز را برای خود می خواهیم؟

این تازه اول کار است. شخصی که سخاوتمند نیست خدا صفات او را دوست ندارد و کم کم او را از جایگاه و ابّهتی که دارد پایین می کشد و ضعیفش می کند. این آدم دیگر نور ولایت و عبادت هم در دلش جلوه نمی کند و سرانجام از یاد خدا، نماز و روزه هم جدایش می کند. امام حسین علیه السلام می فرمایند: کسی که سخاوت داشته باشد، آقا گردد و کسی که بخل ورزد، پست شود.(بحارالانوار، جلد 78 ص 121)

ممکن است سوال شود که چگونه می شود خیلی ها که سخاوت ندارند دارای مال و ثروت زیادی هستند؟ روایت داریم که اینها امانت دار دیگران هستند اما خودشان بهره ای نمی برند مثلا انبارداری که جمع می کند ولی استفاده اش را دیگران می برد. اگر هم کسی که سخی نیست، در ظاهر درآمد زیاد و خانه و ماشین داشته باشد، باز هم از زندگی لذت نمی برد، همیشه باقی دارد، همیشه در فکر و خیال است، هیچ وقت در عمق وجودش خوشحالی و آسایش و آرامش را احساس نمی کند این است که می گویم چنین شخصی یک انباردار است، یعنی برای آسایش خود از آن اموال بهره ای ندارد.

فردی که هم خوب بخورد هم به دیگران خوب بخوراند متصل به خواست خدا و اهل بیت می شود. آنها هم او را شاد می کنند و به دل او آرامش می بخشند. پس عزیزان، بیاییم شکرانه داشته باشیم تا حداقل خودمان در رفاه باشیم. اگر کسی دست دهنده داشته باشد مشکلات دنیا و مصیبت ها را به خوبی و خوشی رد می کند، آن چیزهایی که برای همه مشکل ساز می شوند اصلا به او نزدیک هم نمی شوند. چرا؟ چون فردی که مشکل گشاست، خدا برایش مشکل گشایی می کند. اصلا در یک کلام، صدقه دادن به فقرا، رفع کننده همه بی امری ها و بلاهاست. انفاق کردن نسبت به دوستان علی علیه السلام هم ایجاد کننده خیرات و خوبی هاست. پس بار دیگران را برداریم تا خدا بارمان را بردارد؛ به دیگران عطا کنیم تا خدا به ما عطا کند.

حدّ سخاوت

مسئله ای که در مورد انفاق و سخاوت مطرح است این است که خدا به قدر وسع و توان هر کس از او توقع دارد. یکی باید زیاد ببخشد، نه کم، اما یکی باید کم ببخشد نه زیاد. چون اصل سخاوت آن است که باید به خاطر علاقه به خدا و ولایت، از علایق مادی گذشت. پس در مورد انفاق هیچ وقت نگوییم «الآن وضعمان خوب نیست ، نمی توانیم». حتی اگر کسی وضع مالی بدی هم دارد نباید نسبت به انفاق بی تفاوت باشد. حتی اگر به مقدار خیلی کم باشد؛ چون خدا از هر کسی توقعی دارد.

زنبور عسل به قدر وسع و توان خود خواست که آتش ابراهیم را خاموش کند، خدا هم به او پاسخ می دهد؛ نمی گوید تو نتوانستی آتش او را خاموش کنی؛ چون اصولا خاموش کردن آتش، کار خداست نه ما؛ ما وظیفه داریم به قدر توان خود به خاموش کردن آن آتش کمک کنیم، که فرمود: «آتش فقر از آتش جدّ ما ابراهیم سخت تر است؛ چرا که آن آتش به قدر ساعتی بود، اما آتش فقر برای یک عمر است». زنبور عسل که این کار را کرد، خدا دلش را مملوّ از عسل کرد و وحی هم به او نازل می شود .(نحل 68. وَأَوْحَی رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ(68)ثُمَّ کُلِی مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ(69))

امّا تو که در حدّ وسع خود کمک کردی تا آتش فقر برادر مسلمانت خاموش شود، پاسخ خدا این است که دلت را مملوّ از محبّت می کند. سخاوت یعنی این! با سخاوت تو، خدا محبوب خودش را، مقصد خودش را به تو می دهد. حالا چرا؟ چون تو محبّت ولایت را بر محبت دنیا ترجیح دادی و از علاقه ات گذشتی. خدا هم همین گذشتن از علاقه را می خواهد، نه مال زیاد را. بعد به خاطر این محبت، امر خدا را اطاعت کردی و امر را بالاتر از خیال و خواسته مادّی خود قرار دادی. حالا خدا هم محبت همان امر را در دلت زیاد می کند. تو به خاطر خشنودی خدا از علاقه ات گذشتی، خدا هم تعمتش را به تو می دهد. نعمت خدا همان ولایت است. مگر نمی فرماید: «وَأَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی»! (مائده، 3)

این سخاوت و گذشتن از علاقه ارزشش آنقدر زیاد است که هر کس ندارد و دلش می خواهد ببخشد، مثل این است که بخشیده است و خدا به حسابش می نویسد. حتی گاهی بهتر از بخشش هایی است که با ریا توام باشد.

حدود سخاوت

در انفاق هایمان باید مواظب یک چیز دیگر هم باشیم. نباید هیچ وقت در امور دین احساساتی عمل کنیم؛ یعنی از روی هیجان و ذوق زدگی کاری نکنیم بلکه باید بفهمیم اصلا انفاق برای کیست و وظیفه ما چیست؟ آن وقت دیگر احساسی نمی شویم، بلکه وظیفه ای می شویم. خدا هم همین را می خواهد.

اول اینکه خدا از ما نخواسته تمام «هستی» مان را به فقرا ببخشیم (اسرا 29 و 30: وَلاَ تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَی عُنُقِکَ وَلاَ تَبْسُطْهَا کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا(29)إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ وَیَقْدِرُ إِنَّهُ کَانَ بِعِبَادِهِ خَبِیرًا بَصِیرًا(30))، بلکه باید اول چرخ زندگی ما به خوبی بچرخد، بعد با اضافه آن از دیگران دستگیری کنیم. تمام هستی خود را دادن، مورد تأیید خدا نیست؛ چون در این صورت خودت دچار مشکل می شوی و خانواده ات ظرفیت و کشش این کار را ندارند. علاوه بر این با این کارت بیچاره ای به بیچاره ها اضافه می کنی. آیا چنین چیزی مورد تأیید خداست؟

دوم اینکه تمام «هستی» کسی را بر عهده خودت نگیر؛ یعنی نگو من به طور کلی زندگی تو را تأمین می کنم. ما باید سعی کنیم «کسری» زندگی مردم را رفع کنیم، نه اینکه هستی آنها را برعهده بگیریم. چرا؟ چون این کار باعث بیچارگی خودمان می شود و ممکن است موقعی برسد که نتوانیم این کار را ادامه دهیم و در آن صورت مسئول هستیم. از طرفی این کار، نام دلسوزی به خود می گیرد و دلسوزی بدین گونه، مقصّر قلمداد کردن خداوند است؛ یعنی اینکه خدا نمی فهمد و نمی تواند، ولی ما می فهمیم و می توانیم! دین ابعاد زیادی دارد. خدا ان شاءالله فهم دین را به همه ما بدهد.

- نظرات (0)

وفای به عهد گناهان رامی آمرزد

 

اگر مروری کوتاه و اجمالی بر تاریخ صدر اسلام داشته باشیم، در بررسی عوامل انحراف مسلمین بعد از وفات نبی مکرم اسلام (صلی الله و علیه وآله) به نتایج جالب توجهی خواهیم رسید.

بخشی از این عوامل در کلمات نورانی اهل بیت (علیه السلام) نیز صریحاً یا کنایتاً وارد شده است. و یکی از مواضعی که می تواند منبع مناسبی برای استخراج نکات ناب از تاریخ و عبرت گرفتن از آن باشد، خطبه ی مبارک و شریف حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) است که آن را بعد از غصب فدک ایراد فرمود.

«خطبه‌ی فدکیه» سرشار از مضامین عالی و معارف ناب اسلامی است. به همین جهت در این وجیزه به شرح و بررسی یکی از فرازهای آن با استناد به آیات شریفه قرآن کریم خواهیم پرداخت تا بدین واسطه گامی در جهت کسب معرفت اولیاء الله برداشته باشیم.

یکی از موضوعاتی که در این خطبه به آن اشاره شده است بحث مهم و اساسی «وفای به عهد» می‌باشد. حضرت صدیقه ی طاهره (سلام الله علیها) در این فراز فرموده است:

فَجَعَلَ اللهُ ... الْوَفَاءَ بِالنَّذْرِ تَعْرِیضاً لِلْمَغْفِرَةِ؛

خداوند متعال وفای به عهد را موجب مغفرت و آمرزش بندگان قرار داد. [2]

در این فراز منظور از کلمه ی نذر، مطلق عهد است.

با مراجعه به آیات شریفه قرآن کریم و روایات گهربار معصومین (علیه السلام) و بررسی آن‌ها پیرامون موضوع «وفای به عهد» به نکات ارزشمندی دست خواهیم یافت که در ادامه به قسمتی از آن اشاره می گردد:

 

نشانه ی مۆمن و منافق

پروردگار عظیم در قرآن کریم امانت داری و التزام به تعهد را یکی ویژگی‌های مۆمنین معرفی نموده و می‌فرماید:

وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ؛ و (مۆمنین کسانی هستند که) در امانات و تعهدشان اهل مراعاتند.[3]

پیامبر رحمت (صلی الله و علیه وآله) نیز در حدیثی فرموده است: سه خصلت است که در هرکسی باشد منافق است، اگرچه روزه بگیرد و نماز بخواند و حج و عمره کند و گمان کند که مسلمان است:

اول دروغگویی (اِذا حَدَّثَ کَذِبَ)، دوم خلف وعده (وَ اِذا وَعَدَ اَخلَفَ)، ور در آخر، خیانت در امانت (وَ اِذَا ائتُمِنَ خانَ) [4]

اهمیت این امر تا حدی است که ائمه معصومین (علیه السلام) از خلف وعده حتی در مورد عهدی که با دشمن بسته شده نیز نهی فرموده اند. حضرت یعسوب الدین و امام المۆمنین (علیه السلام) در این خصوص فرموده است:

ای مالک، اگر پیمانی بین تو و دشمن منعقد گردید، یا در پناه خود او را امان دادی، به عهد خویش وفا دار باش، و بر آنچه بر عهده گرفتی امانت دار باش، و جان خود را سپر پیمان خود گردان [5]

 

راهی برای نفوذ شیطان و عاقبت آن

خداوند حکیم، در قرآن کریم گروهی را معرفی فرموده است که راهی برای نفوذ شیطان به درون جان خویش باز کرده اند و در نتیجه تسلط شیطان بر این افراد راحت تر و بیشتر می‌گردد؛

هَلْ أُنَبِّئُکُمْ عَلیَ مَن تَنزَّلُ الشَّیَاطِینُ. تَنزَّلُ عَلیَ کلُ‌ِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ ... وَ أَنَّهُمْ یَقُولُونَ مَا لَا یَفْعَلُونَ [6]

ترجمه: آیا می‌خواهید به شما خبر دهم که شیطانها بر چه کسانی نازل می‌شوند؟ بر انسان دروغگوی بدکار، نازل می‌گردند ... و [آنان کسانی هستند که] چیزی را می‌گویند که به آن عمل نمی‌کنند.

در آیات دیگر، نتیجه ی این عمل، گرفتاری به خشم و غضب خداوند معرفی شده است:

کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفْعَلُونَ؛ این کار، سخت خدا را به غضب می‌آورد که سخنی بگویید و عمل نکنید. [7]

یکی از معیارهای انتخاب رفیق و یار همراه

به جرأت می توان ادّعا کرد که امروزه بازگشت بسیاری از معضلات اجتماعی به مسأله ی «عدم التزام به تعهدات» یا همان «خلف وعده» است.

یکی از شایع‌ترین معضلاتی که متأسفانه بسیاری از افراد را درگیر خود نموده، مبغوض ترین حلال الهی؛ «طلاق» است. طلاق تخلفی است که زوجین یا یکی از آن دو به عهد و پیمان زناشویی خویش نموده اند.

جوانان عزیز می‌توانند از همین مسأله استفاده نموده و آن را چراغی برای حرکت در مسیر زندگی خویش قرار دهند.

امام علی (علیه السلام) در این خصوص فرموده است:

لا تَعتَمِد عَلی مَوَدَّةِ مَن لا یوفِی بِعَهدِهِ؛ به دوستی که به عهد خود وفا نمی کند اعتماد نکن. [8]

استاد شهید مطهری (ره) نیز در کتاب خود می‌نویسد: فردی که هیچ گاه پای بند به وفای به عهد و پیمان خود نیست و هر وقت که پیمانی می‌بندد دسیسه و دغل بازی است و تصمیمش این است که آن را نقض کند، از انسانیت و آن چیز که آن را اشرف انسانیّت می‌نامند، سقوط کرده و دیگر انسان نیست. [9]

 

عوامل پیمان شکنی

با مطالعه و تأمل در مسألهء عوامل پیمان شکنی، به نتایج قابل تأملی خواهیم رسید، که ذکر همهء آنها در این وجیزه نمی‌گنجد، و در اینجا به ذکر سه مورد بسنده می‌کنیم:

عامل اول: دروغگویی است. کسی که باکی از دروغ گفتن ندارد، نمی تواند شخص خوش قولی باشد. همان‌طور که امیر مۆمنان (علیه السلام) فرموده است: أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ الْوَفَاءَ تَوْأَمُ الصِّدْقِ وَ لَا أَعْلَمُ جُنَّةً أَوْقَی مِنْه؛

ای مردم! وفا همراه راستی است و من سپری محکم‌تر و نگهدارنده‌تر از آن سراغ ندارم. [10]

عامل دوم: ضعف ایمان است. کسی که مۆمن است قطعاً به عهد و پیمان خود ملتزم است. به عبارت دیگر یکی از لوازم و همراهان ایمان وفای به عهد است. همان‌طور که نبی مکرم اسلام (صلی الله و علیه وآله) می‌فرماید:

مَن کانَ یُۆمِنُ بِاللّه وَالیَومِ الآخِر فَلیَفِ اِذا وَعَدَ؛ هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، هرگاه وعده می دهد باید وفا کند. [11]

عامل سوم: اعتماد به نفس کاذب است. چه بسا انسان بدون اینکه از خصوصیات و چگونگی انجام امری اطلاع داشته باشد وعده‌ای می‌دهد و بعد منکشف می‌گردد که قدرت بر انجام آن را ندارد.

 

راه حل قرآنی

خداوند منان در قرآن کریم برای اینکه انسان دچار خلف وعده نگردد، دستوری ذکر می‌فرماید که:

وَ لَا تَقُولَنَّ لِشَاْیْ‌ءٍ إِنیّ‌ِ فَاعِلٌ ذَالِکَ غَدًا إِلَّا أَن یَشَاءَ الله؛

و هرگز درباره چیزی مگو که: من فردا آن را انجام می‌دهم، مگر اینکه [بگویی: اگر] خدا بخواهد.

این آیه شریفه در مرحله اول دو پیام دارد:

اولا انسان باید اعتقاد داشته باشد که همهء امور به دست خداوند است و تا مشیّت الهی به امری تعلق نگیرد، به انجام رسیدن آن امر محال است.

ثانیا پس از اینکه اعتقاد انسان راسخ شد، هرگاه خواست وعده ای بدهد حتما از خداوند کمک بگیرد و بگوید: «إن شاء الله».

بنابراین اگر اعتقاد به مشیت الهی داشته باشد، هرگز وعده‌ای نمی‌دهد که تصمیم و یا توانایی انجامش را ندارد و اگر در ظاهر توانایی دارد، با جملهء إن شاء الله کار را در بسیاری از جهات بیمه می‌کند.

 

سخن آخر اینکه:

سزاوار است شیعیان از گرفتار شدن به صفات رذیله به خداوند عالمیان پناه برده و به سنت پیامبر رحمت و اهل بیت او (علیه السلام) متمسک شوند که امام رۆوف؛ حضرت علی بن موسی الرضا (علیه آلاف التحیة و الثناء) فرمود:

إِنَّا أَهْلُ بَیْتٍ نَرَی وَعْدَنَا عَلَیْنَا دَیْناً کَمَا صَنَعَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله و علیه وآله)؛ ما خاندانی هستیم که وعده‌های خود را قرضی بر گردن خود می‌بینیم، چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله چنین بود. [13]

 

پی نوشت ها:

[1] نهج البلاغه. نامه 53 (نامهء امام به مالک اشتر (ره))

[2] من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 568

[3] سورة المۆمنون: 8

[4] کافی، ج 2، ص 291

[5] نهج البلاغه. نامه 53 (نامهء امام به مالک اشتر (ره))

[6] سورة الشعراء. آیات 221_226

[7] سورة الصف. آیه 3

[8] غرر الحکم و درر الکلم. حدیث 98

[9] آشنایی با قرآن، ج 3، ص 146-147

[10] نهج البلاغه. خطبه 41

[11] کافی. ج 2. ص 364

[12] سورة الکهف. آیات 23 و 24

[13] تحف العقول. ص 446

- نظرات (0)

روزه ماه شعبانیه

- نظرات (0)

نمازهای ماه شعبان

وقايع و اعمال ماه شعبان
این باب در دو فصل است :
فصل اول -در اعمال مشتر كه اين ماه شريف است .
بدانكه شعبان ماه بسيار شريفى است و منسوب است به حضرت رسولخدا(ص ) و فضيلتش زياده از ماه رجب است و ماهى است كه زياد ميشود در آن روزيهايى بندگان از براى ماه رمضان و زينت ميكنند در ان بهشتهارا و در فضيلت روزه اش روايات بسيار وارداست ، بلكه روايت شده كه روزه شعبان براى كسيكه مرتكب خون حرام شده باشد، نفع مى بخشد او را و(سيد) از براى روزه هر روزه اين ماه ، فضيلتى روايت كرده است .
بالجمله ، اعمال مشتركه اين ماه ، چند امر است :
1 - در هر روزى هفتاد مرتبه بگويد:(( استغفرالله و اسئله التوبه .))
2 - در هر روز، هفتاد مرتبه بگويد:
(( استغفرالله الذى لا اله الا هوالرحمن الرحيم الحى القيوم و اتوب اليه ))
در بعضى روايات :(الحى القيوم ) پيش از(الرحمن الرحيم ) است و عمل بهر دو خوب است و از رويات مستفاد ميشود كه بهترين دعاها و اذكار در اين ماه ، استغفار است
3 - در هر روز، در فوت زوال و در شب نيمه ، اين صلوات را بخواند:
(( اللهم صل على محمد و آل محمد شجرة النبوه ،)) الخ .
4 - مناجات با خدا در اين ماه باين مناجات كه از حضرت امير وائمه عليهم السلام روايت شده كه در ماه شعبان ميخوانند:
(( اللهم صل على محمد و آل محمد و اسمع دعائى )) الخ .
5 - تصدق كند در اين ماه اگر چه به نصف دانه خرما باشد تا حق تعالى ، بدن او را بآتش جهنم حرام گرداند و روايت است كه بهترين اعمال در اين ماه ، تصدق كردن و طلب آمرزش نمودن است .
6 - در مجموع اين ماه ، هزار مرتبه بگويد:(( لا اله الا الله و لا نعبد الا اياه مخلصين له الدين و لو كره المشركون )) كه ثواب بسيار دارد از جمله آنكه عبادت هزار ساله در نامه عملش نوشته شود.
7 - روزه بگيرد دوشنبه و پنجشنبه اين ماه را كه بر آورده شود از او بيست حاجت دنيا و بيست حاجت از حاجتهاى آخرت .
8 - در هر پنجشنبه اين ماه ، دو ركعت نمازگذارد در هر ركعت بعد از(حمد) صد مرتبه (توحيد) بخواند و بعد از سلام صد مرتبه صلوات بفرستد و روزه اش نيز فضيلت دارد و روايت است كه در هر روز پنجشنبه ماه شعبان زينت ميكنند آسمانها را، پس ملائكه عرض ميكنند، خداوند بيامرز روزه داران اين روز را دعاى ايشان مستجاب گردان .
9- در اين ماه ، صلوات بسيار بفرستد.
10 - آنكه از روز جمعه آخر ماه تابقيه ماه بسيار بگويد:
(( اللهم ان لم تكن غفرت لنا فيما مضى من شعبان فاغفرلنا فيما بقى منه ))
فصل دوم - در ذكرايام وليالى ماه شعبان است :
شب : 1
چون هلال را ديد دعاى هلال را بخواند و هفتمرتبه ، سوره (حمد) را فراموش نكند و نيست روزه اين ماه كند و ياد آورد زمان پيغمبر را كه چون آنحضرت ، هلال شعبان را ميديد، امر ميفرمود: ندا كننده را كه ندا كند در ميان مردم كه اى اهل مدينه من رسولم از جانب رسولخدا(ص ) بسوى شما و ميفرمايد كه شعبان ماه من است ، خدا رحمت كند كسى را كه يارى كند مرا بر ماه من .
اميرالمؤ منين (ع ) فرموده كه از من فوت نشده روزه شعبان از زمانيكه شنيدم منادى رسولخدا، اين ندا ميكند و تا زنده هستم از من فوت نخواهد شد، انشاءالله .
(سيد) از براى اين شب چند نماز نقل كرده است :
اول - صد ركعت به (حمد) و (توحيد) يكمرتبه و بعد از فراغ ، هفتاد مرتبه سوره (حمد)
دوم - داوزده ركعت به (حمد) و(توحيد) پنجمرتبه .
سوم - دو ركعت ، در هر ركعت بعد از(حمد) سى مرتبه (توحيد) و بعد از سلام بگويد (( اللهم هذا عهدى عندك يوم القيمة )) (88)
چهارم - دو ركعت نماز كند در هر ركعت بعد از (حمد) يازده مرتبه (توحيد) و اين نماز را در شب دوم و سوم اين ماه نيز بخواند وروزهاى اين شبها را هم روزه بگيرد.
روز : 1
روزه اش فضيلت بسيار دارد و وارد شده كه بهشت او را واجب گردد، البته .
در اين روز، سنه 317، (عبدالله بن احمد، ابوالقاسم كعبى بلخى ) رئيس طائفه (معتزله ) وفات كرد.
در اين روز، سنه 264، وفات كرد: شيخ الفقهاء الاصوليين و مربى العلماء و المجتهدين ، البحر الزاخر، مولانا (الشيخ محمد حسن النجفى ) ابن (الشيخ باقر) صاحب كتاب (جواهرالكلام ): (( الذى لم يصنف فى الاسلام مثله فى الحلال والحرام )) .
شب : 2
نمازش پنجاه ركعت است به (حمد) و (توحيد) و (معوذتين ).
روز : 2
در اين روز، سنه 2 و بقولى روز آخر اين ماه ، فرض روزه ماه رمضان شد و آيه مباركه : (( يا ايها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام ) نازل گرديد.
دراين روز، سنه 202، (فضل بن سهل ) در حمام سرخس غيلة مقتول شد، هنگاميكه با (ماءمون ) و حضرت امام رضا(ع ) بجانب (عراق ) سفر ميكردند و او را (ذوالرياستين ) ميگفتند بجهت آنكه وزير و مشير (ماءمون ) بود و هم رياست جند و لشكربا او بوده .
در اين روز سنه 255، (معتز بالله بن متوكل ) خليفه 13 عباسى مقتول شد و سببش آن بوده كه طايفه اتراك از لشكر او با اوياغى شدند و بسر كردگى (صالح بن وصيف ) در روز مبعث براو شورديدند و در حجره او ريختند و پاى او را گرفتند و بيرون كشيدند و او را در آفتاب گرم بپاى داشتند و از حرارت زمين ، گاهى (معتز) تكيه بر يكپا ميكرد و چون گرم ميشد، آن پا را بر ميداشت و پاى ديگر را ميگذاشت و پيوسته ايشان بر او لطمه ميزدند و ميگفتند خود را از خلافت خلع كن واو، ابا ميكرد و دست خود را پسر صورت كرده بود تا آنكه بيچاره شد و خود را خلع كرد، پس سه روز (صالح ) او را از طعام و شراب منع كرد پس او را رد سردابى نمود و در آن را مسدود كرد تا رد آنجا هلاك شد و بقولى او را با آب جوش حقنه كرد تا بمرد و بنحو ديگر وفات او را نقل كرده اند و (معتز) ملعون ، قاتل حضرت هادى عليه السلام است .
و نيز در اين روز، سنه 396، (خواجه عبدالله انصارى ) متولد شده و او از احفاد (ابو ايوب انصارى ) و صاحب مناجات فارسيه و كلمات حكيمه است وفاتش در حدود سنه 481، بوده و در بقعه (كاذر گاه هرات ) بخاك رفته و قبرى كه در صحن (حضرت سلمان ) در مدائن است و منسوب به (عبدالله انصارى ) است معلوم نيست كه از كيست ، زيرا كه معروف باين نام ، دو نفرند يكى اين مرد و ديگرى (عبدالله بن حزام انصارى ) پدر جناب (جابر) و او از شهداء (احد) و با شهداء در (احد) مدفون استو او همانستكه با (عمروبن الجموح ) شوهر خواهر در يك مقبره دفن شده اند نقل شده كه قبر ايشان در معبر سيل بود وقتى سيلاب آمد و قبرايشان راآب ببرد، (عبدالله ) را نگريستند كه دستش بر روى جراحت خود بود، چون دست او را بازداشتند، خون از جراحت او آمد لاجرم دستش را بجاى خود گذاشتند.
و هم نقل است كه در زمانى كه (معاويه ) خواست در (احد) چشمه جارى كند، چشمه بر قبر (عمرو) و (عبدالله ) ميگذشت ، ايشانرا از قبر در آوردند و چون دراين كار، كسى (معاويه ) را انكار نكرد (ابوسيعد خدرى ) گفت : بعد از اين ، هيچ منكر را كس انكار نخواهد كرد.
شب : 3
شب ولادت امام حسين عليه السلام است و دو ركعت نماز دارد، در هر ركعت (حمد) و بيست و پنجمرتبه (توحيد).
روز : 3
روز بسيار مباركى است و موافق مشهور روز ولادت با سعادت حضرت سيد الشهداء است و روز يستكه ملائكه آسمانها به تهنيت پيغمبر خدا(ص ) باين مولود مسعود آمدن و از خاك قبر آن مظلوم براى رسولخدا(ص ) آوردند و او را تعزيت نيز بگفتند و (فطرس ملك ) يا (دردائيل ) پناه بآن طفل معصوم و امام مظلوم برد، خداوند او را بخشيد و بجاى خودش بگردانيد واز براى روز شريف ، چند عمل است :
1 - روزه
2 - خواندن اين دعا: (( اللهم انى اسئلك بحق المو لود فى هذااليوم ، الخ .))
3 - خواندن : (( اللهم انت متعالى امكان ، الخ )) و اين آخر دعائى است كه حضرت سيدالشهداء، خواند در ان روز يكه كفار، دور او را احاطه كرده بودند و علما اين دعا را از دعاهاى روز سوم اين ماه گرفته اند.
و بدانكه سه دعا نقل شده كه امام حسين عليه السلام هر سه را در روز عاشوراء خوانده اند:
اول - دعاى است كه در وقت صبح عاشوراء خواند، دست بدرگاه الهى بلند كرد و گفت : (( اللهم انت ثقتى فى كل كرب ، الخ .))
دوم - دعائى است كه تعليم امام زين العابدين (ع ) فرمود در آنروز در وقتى كه آنحضرترا در برگشت و خونها در بدن مباركش جوش ميخورد و فرمود: اى پسر حفظ كن از من دعاى را كه تعليم فرمود آنرا بمن فاطمه و تعليم فرمود باو رسولخدا و تعليم نمود باو، جبرئيل از براى حاجت و مهم و اندوه و بلاهاى سخت كه نازل ميشود و امر دشوار و فرمود بگو:
(( بحق يس و القران الحكيم و بحق طه و القران العظيم يامن يقدر على حوائج السائلين يامن يعلم مافى الضمير يا منفس عن المكروبين يا مفرج عن المغمومين يا راحم الشيخ الكبير يا رازق الطفل الصغير يامن لايحتاج الى التفسير صل على محمد وال محمد وافعل بى كذا و كذا.))
و بجاى اين كلمه ، حاجات ذكر شود.
سوم - دعاى (( اللهم انت متعالى المكان )) است كه آخر دعاى آنحضرت بوده ، (علامه مجلسى ) فرموده كه زيارت امام حسين و غسل زيارت در اين روز، مستحب است .
بدانكه در اين روز، سنه 60، جناب سيد الشهداء(ع ) وارد (مكه ) شد و چون كوفيان فهميدند كه آنجناب سر از بيعت (يزيد) بر تافته و بجانب (مكه ) شتافته كاغذهاى متواتر و متوالى خدمت آنحضرت نوشتند و او را به (كوفه ) طلبيند، حضرت جواب نامه هاى ايشان را باجناب (مسلم ) روانه كرد، چنانچه در ماه رمضان ، بآن اشاره شد.
شب : 4
نمازش چهل ركعت است در هر ركعت (حمد) يكمرتبه و بيست و پنج مرتبه (توحيد).
روز : 4
در اين روز، سنه 440، شيخ عارف (ابوسعيدبن ابوالخير) وفات كرد: (شيخ بهائى ) فرموده كه او معروف بود به محبت اهل بيت عليهم السلام .
و در اين روز، سنه 683، صاحب اعظم (شمس الدين محمد جوينى ) امامى ، ملقب به (صاحب الديوان ) وزير (هلاكوخان ) شهيد شد و در روز چهارم ذيقعده بحال او فى الجمله ، اشاره شد.
و در اين روز، سنه 694، (سلطان غازان ) بشرف اسلام رسيد و نام خود را (محمد) گذاشت و بسسب اسالم او، قريب صدهزار نفر از عساكر و غيره مسلمان شد و علماى اسلام را انعام بسيار فرمود و آتشكده ها را امر فرمود كه خراب و ويران كردند و بتها را درهم شكستند.
شب : 5
نمازش دوركعت است ، هر ركعت (حمد) و پانصد مرتبه (توحيد) و بعد از نماز، هفتاد مرتبه صلوات .
روز : 5
در اين روز، سنه 4: بنابر روايتى ولادت حضرت امام حسين عليه السلام واقع شده است .
و هم در اين روز، بقول (شهيد) ولادت امام زين العابدين عليه السلام واقع شده است .
(علامه مجلس ) فرموده كه اگر احتياطا امروز و روز سوم راحرمت بدارند و اعمال آنروز را در اين روز، بعمل آوردند خصوصا زيارت ، بهتر است .
و در اين روز، سنه 435، (سلطان الدوله ديلمى ) كه از متصلبين شيعه بوده وفات كرده .
شب : 6
نمازش چهار ركعت است ، در هر ركعت (حمد) يكمرتبه و (توحيد) پنجاه مرتبه .
روز : 6
در اين روز، سنه 573، (ابن الصيفى سعد بن محمد) معروف به (حيص و بيص ) شاعر وفات كرد و در مقابر قريش بخاك رفت و از شعرهاى او است .
(( ملكنا فكان العفو مناسجية
فلما ملكتم سال بالدم ابطح
و از براى او است قضيه معروفه در انشاد آن .(89)
شب : 7
نماز دو ركعت است در ركعت اول ، بعد از (حمد) صد مرتبه (توحيد) و در دوم بعد از (حمد) صد مرتبه (آية الكرسى ).
روز : 7
در روايتى است كه روز ولادت حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام بوده ، لكن خلاف مشهور است .
شب : 8
نماز دو ركعت است در ركعت اول (حمد) و (آية آمن الرسول ) تا آخر سوه و پانزده مرتبه (توحيد) و در دوم (حمد) و (آية قل انما انابشر) و پانزده مرتبه (توحيد).
روز : 8
در اين روز، سنه 1137، (سلطان محمد افغانى ) وفات كرد و (سلطان اشرف مردود) بجاى وى نشست و اين در ايامى بود كه با (افاغنه ) به (اصفهان ) ريخته بودند و اصفهان را مسخر كرده و (شاه سلطان حسين صفوى ) را حبس كرده بودند، پس بامر او قريب پانصد حمام و مدرسه و مسجد را خراب كردند و فتنه (افاغنه ) بر اهل (اصفهان ) و ابتلاى بقحط و غلا بيشتر از آنستكه ذكر شود و (آقا هادى ) نجل مرحوم (آخوند ملاصالح مازندانى ) از وضع قحطى (اصفهان ) در آن ايام ، قصه عجيبى نقل كرده و چون خيلى غريب مى نمود، ذكر نكردم .
شب : 9
نمازش چهار ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه (نصر).
روز : 9
بقولى ولادت حضرت سجاد(ع ) واقع شده .
و در اين روز، سنه 357، (متقى بالله ) خليفه 21 عباسى وفات كرد.
و در اين روز، سنه 481، وفات يافت : (ابوالقاسم عبدالعزيز) معروف به (ابن براج ) فقيه امامى مؤ لف جمله از كتب فقيه مثل (كامل ) و (موجز) و (مهذب ) و غيره ها و او شاگرد (سيد مرتضى ) و (شيخ ) بوده و در (طرابلس ) كه نزديك (بعلبك ) باشد قضاوت داشته و از (دره بهيه ) معلوم ميشود كه از القاب او (حافى ) است ، چنانچه در مبحث نماز ميت فرموده :
(( والخلع للخداء دون الاحتقاء
و سن فى قضائه الحافى الحفاء
و در اين روز، سنه 577، (عبدالرحمن بن محمد) معروف به (ابن الانبارى - نحوى ) وفات كرد و (انبار) در قديم بلدى بوده در جنب فرات ، ده فرسخى (بغداد) و در سابق انبار طعام كسرى بوده .
و در اين روز، سنه 1039، سيلى عظيم در (مكه ) و داخل خانه مكه شد و چهار هزار و دو نفر غرق شدند كه از جمله معلمى بود باسى شاگرد و در روز ديگر كه پنجشنبه دهم باشد، منهدم شد تمام عرض خانه از طرف ميزاب و قريب نصفى هم از طرف طول و اين بود تا روز سه شنبه سوم جمادى الاخره سنه 1040، بقيه خانه را منهدم كردند مگر موضع (حجر الاسود) را دوباره محكم شاختند و كسيكه اساس آنرا بلند كرد و ساخت ، سيد اجل عالم (مرحوم آسيد بن زين العابدين كاشى ) مجاور به (مكه ) تلميذ (ملامحمد امين استرآبادى ) بوده و اين (سيد) در اين باب كتابى نوشته موسوم به (مفرحة الانام فى تاءسيس بيت الله الحرام ) و در آخر كار بدست اهل سنت ، شهيد شد، رحمه الله .
شب : 10
نمازش چهار ركعت ست ، در هر ركعت (حمد) و (آية الكرسى ) و (كوثر) سه مرتبه .
روز : 10
در اين روز، سنه 754، وفات كرد: پسر خواهر (آية الله علامه حلى )، (سيد عميد - الدين ) كه از خانواده علم و صاحب (شرح تهذيب الاصول ) و غيره است و او غير از (عميدالروساء هبة الله ابن حامد)، راوى صحيفه سجاديه و گوينده حدثنا است كه در اول صحيفه است .
شب : 11
نماز هشت ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه (جحد).
روز : 11
در اين روز، سنه 776، وفات كرد: (محمد بن عبدالرحمن ) معروف به (ابن الصانع حنفى ) صاحب (شرح الفيه ) و (شرح قصيده برده ).
و در اين روز، سنه 1173، وفات كرد: (ملااسمعيل مازندرانى خاجوئى ) صاحب (شرح مدارك ) و غيره در تخته فولاد بخاك رفت .
شب : 12
نمازش دوازده ركعت است در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه (الهيكم التكاثر).
شب : 13
دو ركعت نماز كند، در هر ركعت (حمد) و يكمربته سوره (والتين ) و از براى اين شب و دو شب بعد، نمازى است كه در شب سيزدهم رجب ذكر شد.
شب : 14
نمازش چهار ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و پنجمرتبه سوره (والعصر).
شب : 15
شب بسيار مباركى است و فضيلت و اعمال آن زياده از آنستكه ذكر شود و اين شب را (ليلة البرات ) و (ليلة الصك ) و (ليلة المباركه ) و (ليلة الرحمة ) گويند و اين شب بعد از (ليلة القدر) افضل ليالى است و حق تعالى فضل خود را در اين شب به بندگاه عطا ميفرمايد و باحسان خود، گناهان ايشان را ميآمرزد و شبى است كه حق تعالى بذات مقدس ، خود، خود قسم خورده كه سائلى را از درگاه خود رد نكند مگر آنكه معصيتى از خدا بطلبد.
و روايت است كه از اول تا بآخر اين شب از جانب حق تعالى ندا ميرسد كه آيا استغفار كننده اى هست كه طلب آمرزش ‍ كند از گناهان خود، تامن او را بيامرزم . آيا كسى هست كه طلب روزى كند، تا من او را روزى دهم و از جمله بركات اين شب آنستكه سلطان عصر و امام زمان ارواحنافداه در سحر اين شب متولد شده و باعث مزيد شرافت اين ليله مباركه شده و از براى اين شب مبارك ، چند عمل وارد است :
1 - غسل است كه باعث تخيف گناهان ميشود.
2 - احياء اين شب است بنماز و دعا و استغفار، چنانچه امام زين العابدين (ع ) ميكردند.
3 - زيارت امام حسين (ع ) است كه افضل اعمال اين شب و باعث آمرزش گناهان است و هر كه خواهد با او مصافحه كند، روح صد و بيست و چهار هزار پيغمبر زيارت كند آنجناب را در اين شب واقل زيارت آنحضرت آنستكه ببامى يا صحنى گشاده در آيد و بجانب راست و چپ خود نظر كند، پس سر بجانب آسمان كند، پس زيارت نمايد آنحضرترا باين كلمات :
(( السلام عيلك يا ابا عبدالله السلام عليك يابن رسول الله السلام عليك و رحمة اله و بركاته .))
و هر كس هر كجا كه باشد، در هر وقت كه آنحضرت را باين كيفيت زيارت كند، اميد است كه ثواب حج و عمره براى او نوشته شود و از براى امام حسين عليه السلام در اين شب دو زيارت مخصوصه است : يكى همان زيارت اول رجب و ديگر زيارت مختصرى است كه (كفعمى ) از حضرت صادق نقل كرده و اول آن (الحمدلله لعلى العظيم ) است و ما هر دو زيارت را در (هديه ) ايراد كرديم .
4 - بيتوته در زمين (كربلا) و خواندن هزار مرتبه (قل هوالله ) و هزار مرتبه استغفار و هزار مرتبه (الحمدلله ) پس چهار ركعت نماز كند و در هر ركعتى هزار مرتبه (آية الكرسى ).
5 - خواندن اين دعا كه بمنزله زيارت امام زمان عليه السلام است :
(( اللهم بحق ليلتا هذه و مولودها، الخ ‌)) .
6 - بخواند: (( اللهم اقسم لنامن خشيتك ، الخ ‌)) .
7 - بخواند: (( الله انت الحى القيوم العلى العظيم )) .
8 - بخواند صلوات هر روز را كه در وقت زوال ميخواند.
9 - خواندن دعاى كميل است كه در شبهاى جمعه نيز خوانده ميشود.
10 - صد مرتبه (سبحان الله ) و صد مرتبه (الحمدالله ) و صد مرتبه (الله اكبر) و صد مرتبه (لااله الاالله ) كه سبب آمرزش گناهان و بر آمدن حوائج است .
11 - بعد از نماز خفتن دو ركعت نماز كند در ركعت اول ، (حمد) و (قل ايهاالكافرون ) و در دوم ، (حمد) و (توحيد) بخواند و بعد از سلام تسبيح حضرت زهرا را بگويد بعكس تريبت مشهور، پس بگويد: (( يامن اليه يلجاء العباء فى المهمات ، الخ ‌)) .
12 - (شيخ ) و (كفعمى ) فرموده اند، بخواند در اين شب : (( الهى تعرض لك فى هذا الليل المتعرضون )) ، الخ و اين دعائى است كه در عقب نماز شفع وارد شده است .
13 - بخواند بعد از هر دو ركعت از نماز شب و شفع و بعد از مفرده وتر، دعاهائى را كه (شيخ ) و (سيد) در (مصباح ) و (اقبال ) ذكر كرده اند.
14 - بجا آورد سجدات و دعواتى را كه (شيخ ) و (سيد) از رسول خدا، روايت كرده اند.
15 - نماز جعفر را بجا آورد، چنانچه (شيخ ) از حضرت رضا عليه السلام روايت كرده است .
16 - بجا آورد نمازهاى اين شب را و آنها بسيار است :
از جلمه چهار ركعت ما بين مغرب و عشا در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه (توحيد) و بعد از نماز ده مرتبه (يارب اغفرلنا) و ده مرتبه (يارب ارحمنا) و ده مرتبه (يارب تب علينا) و بيست و يك مرتبه (توحيد) و ده مرتبه (( سبحان الله الذى يحى الموتى و يميت الاحياء و هو على كلى شى قدير.))
و از جمله چهار ركعت نماز است كه سى نفر از اصحاب حضرت صادق (ع ) از آن حضرت روايت كرده اند، در هر ركعت بعد از (حمد) صد مرتبه (توحيد) بخواند و بعد از نماز بخواند:
(( اللهم انى اليك فقير و من عذابك خائف و بك مستجير رب لاتبدل اسمى ولا تغير جسمى رب لاتجهد بلائى و (رب خ ل ) لاتشمت بى اعدائى اعوذ بعفوك من عقابك و اعوذ برحمتك من عذابك و اعوذ برضاك من سخطك و اعوذبك منك جل ثنانك انت كما اثنيت على نفسك و فوق ما يقول القائلون فيك .))
اگر در هر ركعت ، (توحيد) را پنجاه مرتبه بخواند نيز خوب است چه آنكه با بنطريق نيز روايت شده و مطابق هم ميشود با نماز اميرالمؤ منين (ع ) و دويست و پنجاه مرتبه (توحيد) در هر ركعت هم روايت شده است .
و از جمله صد ركعت نماز است در هر ركعت (حمد) يكمرتبه و (توحيد) و ده مرتبه .
و از جمله چهار ركعت نماز و دعائى است كه در نزد قبر امام حسين عليه السلام در اين شب بايد خوانده شود.
و از جمله ده ركعت نماز است نزد قبر آنحضرت هر ركعت به (حمد) و ده مرتبه (اخلاص )، پس پناه ببرد بخدا از آتش .
و از جمله ده ركعت نماز است در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه (توحيد) بخواند، پس بسجده رود و در سجده بگويد:
(( اللهم لك سجد سوادى و خيالى (جنانى خ ل ) و بياضى ياعظيم كل عظيم اغفرلى ذنبى العظيم فانه لا يغفره (و انه لايغفر خ ل ) غيرك يا عظيم .))
و نمازهاى ديگر نيز نقل شده و در آنچه ما ذكر كرديم ، كفايت است .
روز : 15
در اين روز، سنه 255، ولادت با سعادت امام زمان : حضرت حجة بن الحسن ، صاحب الامر عليه السلام واقع شده .
(شيخ صدوق ) از (حكيمه ) دختر حضرت جواد عليه السلام روايت كرده كه فرموده : فرستاد بنزد من امام حسن عسكرى عليه السلام و فرمود كه اى عمه ! افطار خود را نزد ما قرار بده ، همانا امشب شب نيمه شعبان است و خداوند تبارك و تعالى ظاهر ميكند در اين شب ، حجت را و او است حجت او در زمين .
گفتم : از كدام زن ؟
فرمود: از (نرجس ).
گفتم : بخدا قسم ، خدا مرا فداى تو گردند، در او اثر حملى نيست .
فرمود: همانستكه گفتم بتو.
(حكيمه ) گفت : پس وارد شدم بر (نرجس ) چون سلام كردم و نشستم ، آمد كه كفش از پاى من در آورد، بمن گفت اى سيده من ! چگونه است حال شما؟
گفتم : توئى سيده من و سيده اهل من ، اين كلمه را از من بعيد دانست و گفت : اين چيست كه ميفرمائى از عمه !
گفتم : از دختر جان من ! خداوند عالم ، در اين شب بتو پسرى خواهد كرامت كرد كه سيد دنيا و آخرت باشد، پس ‍ (نرجس ) نشست و از اين مطلب شرمش آمد، پس من نماز خود را گذاردم و چون از نماز عشاء فارغ شدم ، افطار كردم و خوبيدم چون دل شب شد، برخواستم بنماز شب و چون از نماز فارغ شدم ، ديدم (نرجس ) هنوز در خواب است و حادثه اى هم بر او رخ نداده ، پس نشستم مشغول تعقيب شده ، پس خوابيدم دوباره فزعناك از خواب برخواستم باز (نرجس ) در خواب بود، پس برخواست و مشغول نماز شب شد و من چون آثارى در (نرجس ) نديدم در دلم چيزى گذشت كه صداى حضرت عسكرى عليه السلام بلند شد كه اى عمه ! تعجيل منما، امر ولادت نزديك شد، من شروع كردم بخواندن (الم سجده ) و (يس ) كه ناگاه (نرجس ) بحالت فزع بر خواست ، من نزديك او شدم و گفتم : اسم الله عليك ، آيا در خودت چيزى احساس ميكنى ؟
گفت : بلى اى عمه !
گفتم : قلب خود را جمع كن ، اين علامت همانستكه بتو گفتم ، پس مرا و (نرجس ) را سستى خواب گرفت و وقتى بيدار شديم كه آنمولود مسعود بدنيا آمده بود، پس جامه را از روى او برداشتم ، ديدم كه در سجده است و مناحد خود را بر زمين گذاشته ، پس او را در بر گرفتم ، ديدم نظيف و پاكيزه است ، پس صداى پدرش بلند شد كه اى عمه ! بياور پسرم را. من بردم او را بنزد آنحضرت ، پس آنجناب دستهاى خودرا در زير ران و كمر او گذاشت و قدمهاى او را بر سينه خود نهاد، پس زبان خود را در دهان او گذاشت و دست بر چشم و گوش مفاصل او ماليد و فرمود: اى پسرك من ! تكلم كن ، حضرت حجة گفت :
(( اشهدان الااله الاالله وحده لا شريك له و اشهدان محمدا رسول الله ))
پس صلوات فرستاد بر اميرالمؤ منين (ع ) و ساير ائمه تا پدر بزرگوار خود و ساكت شد. امام حسن ، فرمود: اى عمه ! ببر او را بنزد مادرش تا سلام كند بمادرش و دوباره او را بياور. من بردم او را نزد مادرش ، چون سلام كرد بر او، برگردانيدم او را بخدمت پدرش . حضرت فرمود: اى عمه ! چون روز هفتم شد بنزد ما بيا.
(حكيمه ) گفت : چون داخل صبح شدم ، رفتم خدمت حضرت امام حسن تا سلام كنم بر او، پرده را پس كردم تا سيد خود، حضرت حجة ، را به بينم ، او را نديدم . گفتم فدايت شوم كجا شد؟ فرمود: سپرديم او را بآنكه سپرد باو مادر موسى ، موسى را، چون روز هفتم شدت خدمت آنحضرت رسيدم و سلام كردم و نشستم . آنجناب فرمود: پسرم را بياور نزد من ، پس آنمولود را در ميان خرفه گذاشته بخدمت پدرش بردم باز مثل روز اول كرد با او، پس زبان در دهان او گذاشت مثل آنكه او را بشير يا عسل غذا بدهد، پس فرمود: تكلم كن اى پسر من !
حضرت حجة ، شهادت گفت و صلوات بر رسول و اميرالمؤ منين و ائمه فرستاد تا پدر بزرگوارش ، پس اين آيت مبارك از قرآن تلاوت كرد:
(( بسم الله الرحمن الرحيم و نريد ان نمن الى قوله تعالى ، ماكانوايحذرون .))
و در اين روز، سنه 237، وفات كرد: (اسحق بن ابراهيم ) معروف به (ابن راهويه ) استاد (بخارى )، (مسلم ) و (ترمذى ) و مشهور بحفظ حديث و فقه .
و دراين روز، سنه 329، شيخ جليل معظم (ابوالحسن على بن محمد سمرى ) كه آخر نواب امام عصر(ع ) بود، وفات كرد، قبر شريفش در بغداد نزديكى قبر (شيخ كلينى ) است و سال وفات اين بزرگوار، سال تناثر نجوم بوده و بسيارى از علماء و محدثين شيعه در آنسال ، بعالم بقا ارتحال نمودند كه از جمله : شيخ اجل اقدم (على بن بابويه قمى ) بوده و در آنسال ابتداى غيبت كبرى شد وتا آنزمان قريب هزار سال و كسرى است كه غيبت امام طول كشيده و اين نور عالمتاب از انظار، محجوب گشته و ما منتظر فرج هستيم و در توقيع شريف عسكرى است براى (على بن بابويه قمى ):
(( و عليك بالصبر و انتظار الفرج فان النبى صلى الله عليه و آله قال : افضل الاعمال امتى انتظار الفرج )) .
از خدا خواهيم تعجيل فرج را همانا بسيارى از دلها را شك وريب فرا گرفته و در اين روز، سنه 476، نمتولد شد: (قاضى عياض مغربى ) شارح (صحيح مسلم ) و (سيد عميد الدين ) پسر خواهر (علامه حلى ) در سنه 681.
شب : 16
نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و يك مرتبه (آية الكرسى ) و پانزده مرتبه (توحيد).
شب : 17
نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و هفتاد و يك مرتبه (توحيد) و بعد از نماز هفتاد مرتبه استغفار.
شب : 18
نمازش ده ركعت است در هر ركعت (حمد) و پنجمرتبه (توحيد).
روز : 18
در اين روز، سنه 321، عالم فاضل اديب (ابوبكر محمد بن الحسن ) معروف به (ابن دريد) صاحب (جمهره ) در لغت ، در (بغداد) وفات كرد و او از علماء شيعه است و (ابن شهر آشوب ) او را از شعراء اهل بيت شمار كرده و از حفظ او نقل شده كه هرگاه ديوان شعرى بر او ميخواندند بيكمرتبه او از اول تا بآخر از برميكرده و اين امر غريبى است و اتفاقا در همانروز (عبدالله بن محمد) معروف به (ابوهاشم جبائى )(90) وفات يافت ، مردم گفتند: (( مات علم اللغة و الكلام بموت ابن دريد و ابى هاشم )) .
و اين نظير آنستكه در يكروز (كسائى ) و (محد بن الحسن شيبانى ) فقيه ، در (رى ) وفات كردند هارون الرشيد گفت : (( دفنا الفيقه و العربية بالرى ))
و همچنانكه (كثيرعزه ) و (عكرمه ) مولى (ابن عباس ) در يك روز وفات كردند، مردم گفتند: (( مات افقه و اشعر الناس ))
(ابوهاشم ) و پدرش (ابوعلى ) از بزرگان معتزله ميباشند و در كتب كلاميه ، عقايد ومذاهب ايشان مذكور است .
شب : 19
نمازش دوركعت است در هر ركعت (حمد) و پنج مرتبه (آية قل اللهم ).
روز : 19
(شيخ بهائى ) گفته در اين روز، سنه 6، (غزوه بنى المصطلق ) واقع شده و در (ناسخ التواريخ ) اين غزوه را در سال پنجم ذكر كرده است .
شب : 20
نمازش چهار ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و پانزده مرتبه سوره (نصر).
شب : 21
نمازش هشت ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و (توحيد) و (معوذتين ).
روز : 21
در اين روز، سنه 506، متولد شده (ابو سيعد عبدالكريم بن محمد سمعانى مروزى ) شافعى مورخ نساب ، صاحب انساب و تواريخ مشهوره و تذئيل تاريخ (بغداد) و غيره ها.
شب : 22
نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و يكمرتبه (جحد) و پانزده مرتبه (توحيد).
روز : 22
در اين روز، سنه 588: شيخ اجل اعظم قطب المحدثين (محمد بن على بن شهر آشوب سروى مازندرانى ) صاحب (مناقب ) و غيره وفات يافت و در بيرون (حلب ) در بلاى كوه معروف به (جبل جوشن ) بخاك رفت در همانجائيكه مشهد السقط و قبر (ابن منير) شاعر امامى و (ابن شهر آشوب ) از شيوخ شيعه است ولكن علماء عامه نيز بفضل او معترفند و او را تجليل كرده اند و در تراجم حال او را نوشته اند و بكثرت علم و عبادت و خشوع و تهجد، او را ستوده اند و نقل شده كه هميشه باطهارت بوده و گاهيكه (مناقب ) را مينوشته هزار كتاب مناقب نزد او جمع بوه با اين بضاعت تمام در اول كتاب (مناقب ) ميفرمايد:
(( مالى و للتصنيف و التاءليف مع قلة البضاعة وعظم شاءن هذه الصناعة ))
شب : 23
نمازش سى ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و يكمرتبه سوره (اذا زلزلت ).
روز : 23
در اين روز، سنه 304، (سيد ابو محمد اطروش حسين بن على بن الحسين بن عمر الاشرف بن امام زين العابدين ) در (آمل ) وفات كرد و اين سيد جليل معروف به ناصر كبير و جدامى (سيدين ) است و (زيديه ) را باو اعتقاد تمامى است و از (تفسير كبير) او بسيار نقل ميكنند.
(( قال ابن ابى الحديد: هوشيخ الطالبين و عالمهم و زاهدهم واديبهم و شاعر هم ملك بالاد الديلم و اجبل و لقب بالناصر للحق و جرت له حروب عظيمه مع السامانيه و توفى بطبرستان )) (سنه 304)
و در اين روز، سنه 334، (مستكفى بالله ) خليفه 22 عباسى را از خلافت خلع كردند و با (مطيع لله ) بيعت كردند. (احمد بن بويه ديلمى ) چشمان (مستكفى ) را كور نمود، پس در بغداد سه خليفه كور، جمع شدند: (قاهربالله )، (متقى بالله ) و (مستكفى بالله ) و اين هر سه ، بكمال ذلت زندگانى ميكردند.
و در اين روز، سنه 817: متولد شد (عبدالرحمن ابن احمد فارسى ) ملقب به ملاجامى شيخ الاسلام اهل سنت صاحب (نفحات ) و (شرح كافيه ) و غيره ها و از جمله اشعار او است :
اى مغبچه دهر بده جام ميم
كامد ز نزاع سنى و شيعه قيم
گويند كه جاميا چه مذهب دارى
صد شكر كه سگ سنى و خرشيعه نيم
و از نوادر او است كه وقتى اين بيت ميخواند:
بسكه در جان فكار و چشم بيدارم توئى
هر كه پيدا ميشود از دور پندارم توئى
شخصى گفت بلك خرى پيدا شود، گفت : باز پندارم توئى .
شب : 24
نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه سوره (نصر).
شب : 25
نمازش ده ركعت است ، درهر ركعت (حمد) يكمرتبه (الهيكم التكاثر).
روز : 25
در اين روز، سنه 105، (يزيد بن عبدالملك مروان ) وفات و اين (يزيد) سبط (يزيد بن معاويه ) است و بعد از عمر بن عبدالعزيز بتخت نشست و تا مدت چهل روز بسيره (عمر) رفتار ميكرد، آنگاه چهل نفر مشايخ (شام ) نزد او آمدند و قسم ياد كردند كه خلفا را در آخرت ، حساب و عقابى نيست . (يزيد) فريفته گرديد و از سيرت (عمر) دست كشيد و نقل شده كه غلبه كرده بود بر او محبت جاريه اى (حبابه ) نام و پيوسته با او در عيش و عشرت بود، تا وقتى كه (حبابه ) بمرد، (يزيد) از مرگ او سخت غمگين شد و عيشش منقص و عقلش ‍ ناقص شد و امر كرد كه مرده (حبابه ) را دفن نكنند و پيوسته او را ميبوسيد و ميبوئيد تا آنكه بدن (حبابه ) متعفن شد و گنديد و مردمان خليفه را بر اين كار عيب كردند اذن داد دفنش كردند و خود بر سر قبر او مقيم شد و بقولى دوباره امر كرد جيفه گنديده او را از گور بيرون آوردند و بالجمله بعد از پانزده روز از مرگ (حبابه ) يزيد نيز بمرد.
و در اين روز، سنه 137، (ابو مسلم مروزى ) بامر (منصور) مقتول شد و (ابو مسلم ) همانستكه بنى عباس ‍ بسعى و كوشش او بدولت و خلافت رسيدند و مردى بوده بصفت حزم و بطش معروف و بسيار سفاك و خونريز بوده ، چنانچه عدد مقتولين او را كه جبرا كشته بود: ششصد هزار، شماره كرده اند.
شب : 26
نمازش ده ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه (آيه آمن الرسول ).
شب : 27
نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت (حمد) ده مرتبه سوره (اعلى ).
روز : 27
در اين روز، سنه 352، (حسن بن محمد) معروف به (مهلبى ) وزير (معزالدوله ديلمى ) وفات كرد و او از احفاد (مهلب بن ابى صفره زادى ) است و پيش از آنكه بمرتبه وزارت برسد در كمال فقر وفاقه زندگى ميكرده بحيديكه تمنى مرگ كرده و گفته :
(( الا موت يباع فاشتريه
فهذا العيش ملا خيرفيه ))
شب : 28
نمازش چهار ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و يكمرتبه (توحيد) و (معوذتين ).
روز : 27
روزه اينروز و دو روز بعد كه متصل شود بماه رمضان ثواب بسيار دارد و اما آنكه وارد شده كه نفريق بايد كرد، بين شعبان و ماه رضمان بافطار يك روز، يا دوروز، شايد براى آن كس باشد كه جميع شعبان را روزه ميگيرد براى آنكه ضعف پيدا نكند در روزه مستحب براى روزه واجب ، نه براى كسيكه روزه نگرفته تمام شعبان را بلكه سه روز آخر را روزه ميگيرد كه وصل كند بشهر رمضان و خود را پاك كند و مهيا نمايد براى ماه مبارك و بدانكه در مثل چنين روزى ، رسولخدا صلى الله عليه وآله ، (بلال ) را فرمود كه مردم را ندا كند تا جمع شوند چون جمع شدند، آنحضرت به منبر تشريف برد و از فضيلت ماه رمضان بيان فرمود.
شب : 29
نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت (حمد) يكمرتبه و هر يك از (الهيكم )، (توحيد) و (معوذتين ) ده مرتبه .
شب : 30
نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت (حمد) و ده مرتبه (سبح اسم ربك الاعلى ) و بعد از سلام صد مرتبه : (( اللهم صلى على محمد و آل محمد )) .
(شيخ ) از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده كه آنجناب در شب آخر شعبان و شب اول ماه رمضان ، اين دعا مى خوانند:
(( اللهم ان هذا الشهر المبارك ، الخ )) .

- نظرات (0)

اعیادشعبانیه مبارک

- نظرات (0)

ماه شعبان

- نظرات (0)

آیه ای به نفع کفار!

شخصی از امام صادق - علیه السلام السابق- پرسید: مگر علی علیه السلام در دین خدا نیرومند نبود؟ امام فرمود: آری، نیرومند بود.

آن شخص پرسید: پس چرا علی علیه السلام بر اقوامی (از افراد بی ایمان و منافق) مسلّط گشت ولی آنها را به هلاکت نرساند؟ امام فرمود: یک آیه از قرآن، مانع این کار بود. او پرسید: کدام آیه؟

امام علیه السلام فرمود: این آیه شریفه: هُمُ الَّذِینَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْی مَعْكُوفًا أَنْ یبْلُغَ مَحِلَّهُ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِیبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَیرِ عِلْمٍ لِیدْخِلَ اللَّهُ فِی رَحْمَتِهِ مَنْ یشَاءُ لَوْ تَزَیلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِینَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا(1)

ترجمه: (آنها کسانی هستند که کافر شدند و شما را از (زیارت) مسجد الحرام و رسیدن قربانیهایتان به محل قربانگاه بازداشتند؛ و هرگاه مردان و زنان با ایمانی در این میان بدون آگاهی شما، زیر دست و پا، از بین نمی‌رفتند که از این راه عیب و عاری ناآگاهانه به شما می‌رسید، (خداوند هرگز مانع این جنگ نمی‌شد)! هدف این بود که خدا هر کس را می‌خواهد در رحمت خود وارد کند؛ و اگر مؤمنان و کفار (در مکه) از هم جدا می‌شدند، کافران را عذاب دردناکی می‌کردیم!)

سپس فرمود: خداوند ودیعه های مؤمنی در صلب اقوام کافر و منافق داشت و علی علیه السلام هرگز پدرانی را که در صلب آنها، این ودیعه ها بودند نمی کشت، تا آنها ظاهر گردند... و همچنین قائم ما اهل بیت یعنی حضرت ولی عصر(عج) ظاهر نمی شود تا این که امانت ها آشکار شوند.(2)

___________

1. الفتح/25

2. هزار و یک حکایت قرآنی

- نظرات (0)

ویژگی‌های عباد در قرآن مجید

ر آیات ذیل خداوند، عباد یعنی کسانی را که بندگی خداوند را می‌کنند معرفی می‌فرماید:

"... بالعباد. الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ. الصَّابِرِینَ وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالأَسْحَارِ" (آل عمران/ 17،16،15)؛ عباد و بندگان خدا کسانی هستند که می‌گویند پروردگارا ما ایمان آورده‌ایم؛ پس گناهان ما را بیامرز و ما را از عذاب آتش حفظ کن. (آنها که شکیبا و راستگو و فرمانبردار(خدا) هستند و انفاق می‌کنند و در سحرگاهان، آمرزش می‌طلبند .

خداوند در آخر آیه 15 سخن از عباد مطرح می‌کند، و در دو آیه بعد، شش مولفه‌ و خصوصیت آنان را بیان می‌دارد.

1- عباد کسانی هستند که با تمام دل و جان متوجه پروردگار خویش‌اند و ایمان، قلب آنها را روشن ساخته و به همین دلیل در برابر اعمال خویش به شدت احساس مسئولیت مى‌كنند، مى‌فرماید: همان كسانى كه مى‌گویند پروردگارا! ما ایمان آورده‌ایم، گناهان ما را ببخش و ما را از عذاب آتش نگاهدار.

2- صفت دیگر آنان صبر است. یعنی آنهایی كه صبر و استقامت دارند. البته در آیه، صبر به صورت مطلق بیان شده و شامل همه صبرها می‌شود؛ صبر بر اطاعت، صبر بر ترك معصیت، صبر بر مصیبت .

3- آنها كه راستگو و درست كردارند و آنچه در باطن به آن معتقدند در ظاهر به آن عمل مى‌كنند و از نفاق و دروغ و تقلب و خیانت دورند.

4- آنها كه خاضع و فروتن هستند و در طریق بندگى و عبودیت خدا بر این كار مداومت دارند.

5- آنها كه در راه خدا انفاق مى‌كنند نه تنها از اموال، بلكه از تمام مواهب مادى و معنوى كه در اختیار دارند به نیازمندان مى‌بخشند.

6- و آنها كه سحرگاهان، استغفار مى‌كنند. واژه "سحر" (بر وزن بشر) در اصل به معنى پوشیده و پنهان بودن است و چون در ساعات آخر شب پوشیدگى خاصى بر همه چیز حكومت مى‌كند، نام آن سحر گذاشته شده است .

در آن هنگام كه چشم‌هاى غافلان و بی‌خبران در خواب است و غوغاى جهان مادى فرو نشسته و به همین دلیل حالت حضور قلب و توجه خاص به ارزش‌هاى اصیل در قلب مردان خدا زنده مى‌شود به پا مى‌خیزند و در پیشگاه با عظمتش سجده مى‌كنند و از گناهان خود آمرزش مى‌طلبند و محو انوار جلال كبریائى او مى‌شوند، و تمام ذرات وجودشان زمزمه توحید سر مى‌دهد، و همانگونه كه با طلوع صبح، ظلمت شب برچیده مى‌شود و فیض عام پروردگار بر صفحه جهان مى‌نشیند، آنها نیز به دنبال زمزمه‌هاى عاشقانه سحرگاهان همراه با طلوع صبح، پرده‌هاى ظلمت غفلت و گناه از دل‌هایشان برچیده مى‌شود و انوار رحمت و مغفرت و معرفت الهى بر دل‌هایشان فرو مى‌نشیند.

امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرمود: هر كس در نماز وتر (آخرین ركعت نماز شب) هفتاد بار بگوید: "استغفرالله ربى و اتوب الیه" و تا یك سال این عمل را ادامه دهد خداوند او را از استغفار كنندگان در سحر، "المستغفرین بالاسحار" قرار مى‌دهد و او را مشمول عفو و رحمت خود مى‌سازد.(1)

 

پی‌نوشت:

1- تفسیر برهان، ج 1، ص 273.

برگرفته از تفسیر المیزان و نمونه

- نظرات (0)

من " قالوا بلی" را به یاد نمی آورم!

در قرآن مجید سخن از یک پیمان، عهد، میثاق و گواهی به میان آمده است که خداوند از انسان ها گرفته است. روشن ترین آیه ای که بر این حقیقت دلالت دارد، آیة 172 سورة اعراف است که به «آیة ذر» معروف شده است. این آیه دقیق ترین معنی و شگفت ترین نظم را دارد.[المیزان، محمد حسین طباطبایی،ج 8، ص 306]

---

پاسخ به یک تلقّی اشتباه!

یک تلقّی اشتباهی که گاهی از عالَم ذر بیان می شود؛ بعضاً گفته می شود که عالَم ذر، یک عالَمی بوده در زمانی قبل از این دنیا و در مکانی غیر از این دنیا، و ما قبل از تولد در این دنیا، در آنجا بوده ایم و...، که عالَم ذر به این معنا صریحاً هم با آیاتی از قرآن کردیم و هم با عقل برهانی و قطعی منافات دارد.

ما قبل از این دنیا، در یک عالَم دیگری به معنای مکان و زمان دیگری نبوده ایم، که این با جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء بودن انسان منافات دارد. بلکه منظور از عالَم ذر و آیه ی أَلَسْتَ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى معنای دقیقی است که آن را در محضر حضرت علامه طباطبایی(قدس سره) می آموزیم؛

خداوند متعال مى فرماید: وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِن بَنِی آدَمَ مِن ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنفُسِهِمْ أَلَسْتَ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى شَهِدْنَا أَن تَقُولُواْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِینَ (اعراف: 172 و 173).

و هنگامى را كه پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذریّه آنان را برگرفت و ایشان را بر خودشان گواه ساخت كه آیا پروردگار شما نیستم؟ گفتند: «چرا، گواهى دادیم» تا مبادا روز قیامت بگویید ما از این [امر] غافل بودیم.

این عالم چه ارتباطى با عالم (ذّر) دارد؟ و نیز چگونه اشخاص مى فهمند كه در عالم ذّر (بلى ) گفته اند با وجود اینكه در این عالم غافلند؟

 

جواب علامه طباطبایی:

عالم (ذّر) روح این عالم است كه آن را (عالم غیب) نیز مى گویند. توضیح اینكه: هر موجودى دو وجه دارد؛ وجه الى الله كه زمان و تدریج در آن راه ندارد؛ و وجه بغیره، كه در آن تدریج و زمان (با مقایسه موجودات به یكدیگر) راه دارد. خداوند متعال مى فرماید: إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیْئًا أَنْ یَقُولَ لَهُ كُنْ فَیَكُونُ (یس: 82)

تنها كار خداوند وقتى بخواهد چیزى را ایجاد كند، این است تا به آن مى گوید موجود شو، بى درنگ به وجود مى آید.

از این آیه شریفه استفاده مى شود كه كلمه (كن) همان كلمه و گفتار خداوند متعال است، و معلوم است كه كلام خداوند متعال مانند سخن گفتن انسان نیست كه با باز كردن دهان و اعتماد بر مقاطع حروف، صورت بگیرد، بلكه مصداق گفتار خداوند متعال (كن) همان موجود خارجى است؛ بر این پایه، گفتار خداوند متعال (كن)، هم امر است، و هم مخاطب درست كن است، یعنى هم به آن (كن) مى گوید و هم به آن گوش مى دهد كه بشنود، و هم قلب مى دهد كه بپذیرد، پس كلمه (كن) از طرفى وجود شىء و از طرفى ایجاد آن است. و در جاى دیگر مى فرماید: وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ. (قمر: 50)

فرمان ما جز یكى نیست، آن هم چون چشم به هم زدنى مى باشد.

كنایه از اینكه: امر ما تدریج بردار نیست.

پس، ما سوى الله و همه مخلوقات، یك امر و به یك (كن) ایجاد شده و یك فعل است؛ و این موجود واحد منبسط یك وجه الى الله دارد كه یكى است و زمان و تدریج و حركت كه از لوازم جسم و ماده است، در آن راه ندارد، زیرا زمان از حركت پدید مى آید، و حركت لازمه جسم است و آن لازمه ماده است و به مقتضاى سنخیت بین علت و معلول از او مسلوب است، این وجه الى الله عالم ذّر این عالم است.

و همان موجود یك وجه دیگر دارد كه همین دنیاى ظاهر است، كه در آن زمان و حركت و تدریج فرض مى شود، بنابراین، عالم ذّر از این عالم مسلوب نیست.

عالم ذّر این گونه نیست كه مردم به صورت ذّر و مانند مورچه یا ذرات ریز در اصلاب وجود داشته باشد، و خداوند متعال به مقتضاى (أَلَسْتَ بِرَبِّكُمْ؟) (اعراف: 172) (آیا من پروردگار شما نیستم ؟) خود را به آن ها بنمایاند به گونه اى كه با چشم و امثال آن خداوند متعال را ببینند. و آنگاه (بلى) (اعراف: 172) (بله ) بگویند؛ زیرا دو محذورى كه خداوند در ذیل آیه فرمود كه أَن تَقُولُواْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِینَ* أَوْ تَقُولُواْ إِنَّمَا أَشْرَكَ آبَاۆُنَا مِن قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّیَّةً مِّن بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ (اعراف: 172، 173): (تا مبادا روز قیامت بگویید: ما از این امر غافل بودیم، یا بگویید: پدران ما پیش از این مشرك بوده اند و ما فرزندانى پس از ایشان بودیم، آیا ما را به خاطر آنچه باطل اندیشان انجام داده اند، هلاك مى كنى؟) با معناى اخیر سازگار نیست، هر چند مرحوم سید مرتضى و طبرسى رحمهما الله به همین معناى دوم قائلند.» (در محضر علامه طباطبایی-727 پرسش و پاسخ- محمدحسین رخشاد-ن شر سماء قلم- ص50)

می توان ریشه های سخن علامه طباطبایی را در تفسیر کنز الدقایق پیدا کرد.[کنز الدقایق، ج 3، ص 742]

استاد جواد آملی معتقد است كه مراد از آیه، بیان واقعیت خارجی است و خداوند متعال به لسان عقل و وحی و با زبان انبیاء، از انسان میثاق گرفته است; یعنی خداوند در برابر درك عقلی و رسالت وحی از مردم پیمان گرفته است كه معارف دین را بپذیرند.( جوادی آملی، عبدالله: فطرت در قرآن، ج 12، ص 137 - 122)

 

علت بعثت انبیاء

امام علی(علیه السلام) در مورد علت بعث انبیاء می فرماید: "زمانی كه بیشتر خلق خدا آن پیمانی را كه پروردگار با آن ها بسته بود عوض كردند و از آن تخلف نمودند، و به حق خدا جاهل شدند و ... پس خدا میان مردم پیامبرانی فرستاد".[نهج البلاغه فیض الاسلام، ص24، خطبة 1]

حضرت در این سخن تصریح كرده اند كه خداوند با بشر عهد و پیمانی بسته است.

چرا عالم ذر را فراموش کرده ایم؟

به قول شیخ بهایی:

در روز الست، بلی گفتی/ امروز، به بستر لا خفتی

آن روز «بلی» گفتی اما امروز «لا» می گویی! آن «بلی» همان زبان ازلی انسان، یعنی فطرت اوست. فطرت انسان، ازلی است؛ یعنی در ظرف زمان و مکان نمی گنجد.

آن زبان «بلی» را فراموش کرده ایم  و امروز به خطاب «أَلَسْتَ بِرَبِّكُمْ» بلی نمی گوییم و به بستر لا خفته ایم!

 

آخر چرا نمی گوییم؟

برای اینکه به امور غیر حق تعالی مشغول شده ایم. اشتغال پیدا کرده ایم؛ وارونه شده ایم! چنانچه این اشتغالات را از خودمان دور کنیم [آنگاه به ندای فطرت پاسخ خواهیم گفت]. دور کردن هم به این معنا نیست که منزوی شویم. منظور انزوا نیست؛ این که انسان منزوی شود و این امور را از خود دور کند، بلکه انسان باید زندگی کند.

گاهی ممکن است از حرف هایی که زده می شود، بدآموزی شود و عده ای فکر کنند که اسلام به انزوا و خلوت دعوت می کند، در حالی که اصلاً این طور نیست! [منظور این است که] باید با تنبّه به این مراتب رسید.

معلوم است که شما در این عالم زندگی می کنید و باید از لذّات این عالم هم به نحو معقول متمتّع باشید. این هیچ عیبی ندارد! اما باید تنبّه پیدا کنی که تو کیستی؟ تو چیستی؟ منشأ تو چیست؟ از کجا آمدی؟ این ها خیلی مهم هستند.

اگر به اصل خودت تنبّه پیدا کنی که همان فطرت خود شما است و نوعی ازلیّت دارد و در ازل بلی گفته و عهدی بسته است [اسیر قید و بند این دنیا نخواهی شد]. خود این عهد، خیلی مهم است و [نشان می دهد که] انسان بالذات متعهّد است، منتهی عهد خود را فراموش کرده است. انسان هایی که تعهّد ندارند، عهد [ازلی] خود را فراموش کرده اند. انسان به حسب ذات با حق بیعت بسته است و این عهد، عهد ازلی است. وقتی بلی گفتی، این عهدی بود که با خدا بستی.

سعدی هم می گوید:

پیش از آب و گل من در دل من مهر تو بود/با خود آوردم از آنجا، نه به خود بر بستم

بله! یعنی مهر حق و حقیقت [از ازل در دل انسان بوده است]. انسان بالذات حقیقت طلب است. هیچ انسانی در کره زمین، صالح و طالح، مۆمن و کافر، شرقی و غربی، سفید و سیاه، پیر و جوان، زن و مرد، کسی نیست که از «حق» خوشش نیاید؛ همه کس می گوید حق. این همان عهد ازلی و تعهد ذاتی انسان است، منتها ممکن است در تفسیر حق اشتباه کند.

ممکن است وقتی می خواهد بگوید که حق چیست، در مصادیق اشتباه کند، یا عناد بورزد، یا منافع خود را در نظر بگیرد. اما اصل اینکه با حقیقت، تعهد دارد و حقیقت را دوست دارد، [غیر قابل انکار است و] هیچ انسانی نمی گوید من، دشمن حقیقت هستم. البته ممکن است کسی در ظاهر، چیزی [بر خلاف این اصل] بگوید، ولی آیا انسان در سرّ سویدا خودش و وقتی با خود خلوت می کند، خود را دشمن حقیقت می داند؟ قطعاً این طور نیست!

این همان عهدی است که بسته است، یعنی فطرت من با عهد به حقیقت بسته شده است. منتها من گاهی اشتباه می کنم، گاهی عناد دارم، گاهی نفسانیات دارم و به همین دلایل، چیز دیگری را به جای آن [عهد در نظر می گیرم]؛ من با حقیقت عهد دارم ولی گاهی این تعهّد را با چیز دیگری [غیر از حقیقت] می بندم و این اشتباه است.

فردوسی یک قطعه ای دارد، بسیار شگفت انگیز!:

یکی ابلهی شب چراغی بجست/که با وی بدی عقد پروین درست

چنان شب چراغی که ناید بدست/شنیدم که بر گردن خر ببست

من آن شب چراغ سحرگاهی‌ام/فروزان کن ماه تا ماهی‌ام

ولیکن مرا بخت ابله شعار/ببسته است بر گردن روزگار

 

[این حکایت] آدمی است که یک گوهر گرانبهایی را یافته ولی نمی داند که آن چیست [و چه ارزشی دارد]. اصلاً نمی شناسد زیرا گوهرشناس نیست. این شخص، یک خر هم دارد. او این شیء زیبا را که نمی داند حقیقت آن چیست و چقدر گرانبها و بی بدیل و بی مثال است، به گردن خر می بندد! یعنی ارزش این گوهر را نمی داند.

هر انسانی، گوهری از فطرت دارد، ولی چون قدر گوهرش را نمی داند، آن گوهر وجودش – گوهر فطرت ضلال و زیبای خودش – را به گردن چیزهای پست می بندد و به آنها دل می دهد. درست همانند آن کسی که گوهر شب چراغ را به گردن خر ببست.

فردوسی در پایان قطعه می گوید: « من آن شب چراغ سحرگاهی‌ام/فروزان کن ماه تا ماهی‌ام» یعنی من همه عالم را روشن می کنم، اما چه کنم که حالا به گردن روزگاری پست بسته شده ام.

منابع:

اکبری، محمد رضا، عالم ذر: آغاز شگفت انگیز زندگی انسان

تفسیر نمونه ذیل آیه 172 اعراف

تفسیر المیزان ذیل آیه 172 اعراف

- نظرات (0)

امری که خدا اذن می دهد اما راضی نیست!

---

در بسم الله الرحمن الرحیم دو صفت در دنبال اسم الله آمده است كه خدای متعال علاوه بر این كه الله است، رحمان و رحیم هم است.

رحمان و رحیم را مفصل لغویون و بزرگان و ادبا و مفسرین بحث كردند، در اینجا فقط این جمله‌ای كه در روایات مكرر آمده عرض می شود كه جمله‌ی قابل توجهی است.

فرمود: «قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِعِبَادِهِ أَیُّهَا الْفُقَرَاءُ إِلَى رَحْمَتِی‏» (وسایل ‌الشیعه/ج7/ص169) همه‌ی شما فقیر به رحمت حق هستید، در دعای ابوحمزه خواندید : «و برحمتك تعلقی» ما همه متعلق به رحمت هستیم. همه‌ی شئون ما تعلق به رحمت حق دارد. آمیخته به رحمت حق هستیم.

«أَیُّهَا الْفُقَرَاءُ إِلَى رَحْمَتِی‏ قَدْ أَلْزَمْتُكُمُ الْحَاجَةَ إِلَیَّ فِی كُلِّ حَالٍ» بخواهید یا نخواهید فقر به من ملازم شماست. من این را ملازم شما قرار دادم. اصلاً حالت غنا در عبد پیدا نمی‌شود. این را ملازم شما قرار دادم. كوچك باشید، بزرگ باشید، خیال نكنید وقتی طفل هستید، فقیر هستید، جوان رشید كه شدید، دیگر غنی می‌شوید. همانطور كه آن موقع هم فقیر بودید، الآن هم فقیر هستید.

«وَ ذِلَّةَ الْعُبُودِیَّةِ فِی كُلِّ وَقْت‏» همیشه ذلت عبودیت ملازم شماست. ما در ذل عبودیت هستیم. البته در ذل عبودیت، اگر كسی او را درك كند، عین عز تقرب حضرت حق است. همه‌ی عزت از آن اوست، «إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمیعا» (یونس/65) اگر كسی به ذل عبودیت رسید و در مقابل حضرت حق احساس عبودیت محض كرد، این ذلت عبودیت را چشید، عزت بندگی را هم بدست می‌آورد. و الا الی الابد ذلیل غیر خواهد بود.

انسان اگر در مقام عبودیت حضرت حق قرار گرفت، طوفان‌ها هم مۆمن را به حركت درنمی‌آورد. چون عبد است، چون ذلیل حضرت حق است، به عزت عبودیت رسیده است. لذا همه‌ی عالم، كائنات او را نمی‌توانند حركت بدهند.

وقتی در قیامت آن زلزله‌ی عظیم می‌شود كه همه مضطرب می‌شوند، «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ» (نمل/89) در امنیت محض است. چرا؟

نكته‌اش این است كه در عزّ عبودیت حضرت حق است. عزت جز در مقام عزّ عبودیت نیست. عبودیت هم بندگی محض و خاكساری محض است. گردن فرازی عبودیت نیست. یعنی خود را ندیدن، حضرت حق را دیدن، هر وقت حضرت خود را ندیدی، آنوقت عزت حضرت حق در انسان جاری می‌شود. انوار عزت جاری می‌شود. «وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُۆْمِنین‏» (منافقون/8)

در زیارت غدیریه‌ی حضرت علی(علیه السلام) از امام هادی (علیه السلام) است. تعبیر این است. «لَا تَزِیدُنِی كَثْرَةُ النَّاسِ حَوْلِی عِزَّةً وَ لَا تَفَرُّقُهُمْ عَنِّی وَحْشَةً وَ لَوْ أَسْلَمَنِی النَّاسُ جَمِیعاً لَمْ أَكُنْ مُتَضَرِّعاً» (بحارالانوار/ج97/ص361) شما فرمودی همه‌ی مردم دور من جمع شوند، بر عزت من اضافه نمی‌شود. از دور من پراكنده شوند، من هیچ گاه احساس تنهایی نمی‌كنم و از تفرق آنها احساس وحشت در من پیدا نمی‌شود. همه‌ی مردم مرا با دشمن تنها بگذارند، احساس ذلت نمی‌كنم. احساس تضرع نمی‌كنم. چرا؟ حضرت این بیان امیرالمۆمنین را كه خودشان در بیان خودشان فرمودند، توضیح می‌دهند. «اعْتَصَمْتَ بِاللَّهِ فَعَزَزْت‏» (بحارالانوار/ج97/ص361) كسی كه با اعتصام به خدا به عزت می‌رسد، دیگر توجهی به آمد و شد كائنات ندارد. اصلاً اینقدر عزیز است كه كائنات بیایند و بروند احساس نمی‌كند.

در باب حضرت حق یك تعبیری است. فرمود: وقتی خدای متعال همه‌ی عوالم را آفرید، هیچ چیز بر ملكش اضافه نشد. همه‌ی عوالم را آفرید، چیزی بر ملك خدا اضافه نشد. كسی كه صاحب ملك الهی است، همه‌ی كائنات بیایند و بروند، چیزی بر او كم و زیاد نمی‌شود. «اعْتَصَمْتَ بِاللَّهِ فَعَزَزْت‏»

حضرت فرمودند: من ذلت و عبودیت را در همه‌ی اوقات ملازم شما قرار دادم. بنابراین شما ذلیل من هستید. محتاج من هستید. منتهی ممكن است اشتباه كنید و سراغ بت‌ها بروید. من شما را محتاج بت‌ها نیافریدم. این را مكرر خواندیم در ابوحمزه است كه «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی وَكَلَنِی إِلَیْهِ فَأَكْرَمَنِی» (بحارالانوار/ج95/ص82) من شما را خوار نكردم به دیگران واگذار كنم. «وَ لَمْ یَكِلْنِی إِلَى النَّاسِ فَیُهِینُونِی‏» من شما را فقیر خودم آفریدم. از دایره‌ی فقر من و عبودیت نمی‌توانید بیرون بروید . سر در هر دامنی نگذارید. این دامن‌ها، دامن‌‌هایی نیستند كه شما را اجابت كنند. این گوش‌ها نمی‌شنوند. این دست‌ها كاری با شما ندارند.

«فَإِلَیَّ فَافْزَعُوا فِی كُلِّ أَمْرٍ تَأْخُذُونَ فِیهِ وَ تَرْجُونَ تَمَامَهُ وَ بُلُوغَ غَایَتِه‏» (وسایل‌الشیعه/ج7/ص169

فرمود: در هر امری كه شروع می‌كنید و امیدوار هستید به آن نتیجه‌ای كه می‌خواهید برسد و اصلاً برای آن نتیجه كار را شروع می‌كنید. شما فقیر به آن نتیجه هستید. بی‌نیاز از آن نتیجه نیستید. اگر می‌خواهید به آن نتیجه برسید، «فَإِلَیَّ فَافْزَعُوا».

«فَإِنِّی إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أُعْطِیَكُمْ لَمْ یَقْدِرْ غَیْرِی عَلَى مَنْعِكُمْ» (بحارالانوار/ج89/ص232) اگر من بخواهم به شما بدهم، دیگری نمی‌تواند جلوی مرا بگیرد. «وَ إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أَمْنَعَكُمْ لَمْ یَقْدِرْ غَیْرِی عَلَى إِعْطَائِكُم‏» اگر هم می‌خواهم منع كنم دیگری نمی‌تواند به شما چیزی بدهد. «فَأَنَا أَحَقُّ مَنْ سُئِلَ وَ أَوْلَى مَنْ تُضُرِّعَ إِلَیْه‏» آن كسی كه شایسته است، به سوی او تضرع كنید، و از او بخواهید من هستم. بقیه اصلاً شایستگی ندارند.

بنابراین «فَقُولُوا عِنْدَ افْتِتَاحِ كُلِّ أَمْرٍ صَغِیرٍ أَوْ عَظِیم‏» (بحارالانوار/ج89/ص232) و كسی این را فهمید كه ما در مقابل حضرت حق، فقیر و ذلیل و مضطر هستیم و در مقابل غیر مطلقاً اینگونه نیستیم. دیگری نه می‌تواند كاری كند و نه با ما هم كار دارد. پس در افتتاح هر امری «بسم الله الرحمن الرحیم» بگویید. كار نداشته باشید این كار كوچك است یا بزرگ است.

از دیگران كارهای كوچك هم ساخته نیست. «ما یَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمیرٍ» (فاطر/13) یك پوسته و هسته خرما هم در اختیار اینها نیست. «لَنْ یَخْلُقُوا ذُبابا» (حج/73) یك پشه هم نمی‌توانند خلق كنند. پس خیال نكنید دیگران می‌توانند كارهای كوچك را انجام دهند و در كارهای بزرگ سراغ حضرت حق برویم. در افتتاح هر كار كوچك و بزرگی بگویید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أَیْ أَسْتَعِینُ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ» (بحارالانوار/ج89/ص232) در این امری كه شروع كردم، دنبال رسیدن به هدفی هستم، استعانت می‌جویم از كسی كه «لَا تَحِقُّ الْعِبَادَةُ لِغَیْرِه‏» دیگری شایسته‌ی عبادت نیست. استعانت، عبادت است. «لَا تَحِقُّ الْعِبَادَةُ لِغَیْرِه‏» یعنی «لا تحق الاستعانه»

بندگان من، من شما را فقیر خودم آفریدم. لذا عبد من هستید. فرمود: «قَدْ أَلْزَمْتُكُمُ الْحَاجَةَ إِلَی فِی كُلِّ حَالٍ وَ ذِلَّةَ الْعُبُودِیَّة‏» (وسایل‌الشیعه/ج7/ص169)

بنابراین «استعینوا» استعانت جستن، رفع فقر كردن با عبادت كردن یكی است. «أَسْتَعِینُ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ بِاللَّهِ الَّذِی لَا تَحِقُّ الْعِبَادَةُ لِغَیْرِه‏» آن كسی كه غیر است شایسته‌ی عبادت نیست و اگر حاجتت را بردی، عبادت كردی. شرك می‌شود. شرك در دعا، شرك در بندگی است. بنده فقط باید دستش به طرف خدا دراز شود.

دو صفت این است : «الرَّحْمَنِ الَّذِی یَرْحَمُ بِبَسْطِ الرِّزْقِ عَلَیْنَا الرَّحِیم‏» (بحارالانوار/ج89/ص232) رحمان یعنی رزقش را بر همه‌ی مخلوقات منتشر كرده است. «بَلْ كَیْفَ یَضِیقُ عَلَى المدنیین [الْمُذْنِبِینَ‏] مَا وَصَفْتَهُ مِنْ رَحْمَتِك‏» در دعای ابوحمزه است. این رحمت عام خدای متعال، گناهكار را در حال گناه هم گرفته است و الا اگر نبود نمی‌توانست گناه كند. این به معنای این نیست كه خدای متعال راضی به گناه است. در روایت كتاب توحید است. فرمود: چه بسا امری كه خدای متعال اذن می‌دهد ولی راضی نیست. ولی اذن داده است. اگر اذن نداده بود، انسان نمی‌توانست گناه كند. آن رحمت عام است.

 

رحیم یعنی چه؟

در روایت داریم «رَحِیمٌ بِالْمُۆْمِنِین‏» (بحارالانوار/ج4/ص194) فقط به یك دسته رحیم است. یك رحمت و لطف و محبت خاص است. مثل رزق ایمان، توكل، یقین، رضا و معرفت، آن طعام‌هایی كه یك لقمه‌اش با كل كائنات قابل عوض كردن نیست. یك جرعه از جام الهی و شراب الهی كه مطهر انسان است، با همه شراب‌های دنیایی كه دیگران می‌خورند، با همه نوشیدنی‌های دنیا قابل مقایسه نیست. آن رحمت‌های خاص است. قرآن سفره‌ی خداست. رحمت رحیمیه است. همه‌ی مۆمنین سر این سفره می نشینند و از این سفره طعام الهی را برمی‌دارند. ولایت نبی اكرم(صلی الله و علیه وآله) و اهلبیت‌اش رحمت رحیمیه‌ی خداست.

«الرَّحِیمِ بِنَا فِی أَدْیَانِنَا وَ دُنْیَانَا وَ آخِرَتِنَا» نسبت به مۆمنین هم در امر دینشان، دین رحمت خاصه‌ی خداست. در دین و دنیا و در آخرت آنها، رحمت خاص به آنها دارد.

منابع:

بیانات حجت الاسلام میرباقری در برنامه سمت خدا

- نظرات (0)