سایت خاتون

زیارت امیرالمومنین

دعایی برای رفع غم و اندوه

در كتاب «بلد الأمین» از حضرت رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله روایت كرده:

هر كه هر روز ده بار این دعا را بخواند، حق تعالى‏ چهار هزار گناه كبیره او را بیامرزد

و وى را از سكرات مرگ و فشار قبر، و صد هزار هراس قیامت نجات دهد،

و از شرّ شیطان و سپاهیان او محفوظ گردد و قرضش ادا شود و اندوه و غمش برطرف گردد، دعا این است:

اَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ ماشاءَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لِكُلِّ رَخآءٍ اَلشُّكْرُ لِلَّهِ

وَ لِكُلِّ اُعْجُوبَةٍ سُبْحانَ الِلَّهِ

وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ

وَ لِكُلِّ مُصیبَةٍ اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ

وَ لِكُلِّ ضیقٍ حَسْبِىَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ قَضآءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ

وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اِعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ

وَ لِكُلِّ طاعَةٍ وَ مَعْصِیَةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ.

ارتداد

ارتداد در لغت انصراف و بازگشت از چیزی را گویند (ارتد عن طریقه) یعنی از راهی که رفته بود بازگشت , و یا ( ارتدعن هبته ) بخشش خود را باز ستاند اما در اصطلاح فقهی ارتداد چیست و مرتد کیست ؟

ارتداد در لسان اهل شرع یعنی : بازگشت مسلمان از برخی اندیشه های استوار و حقه اش که این بازگشت موجب کفر وی می گردد , خواه در نیای مسلمانی زاده شده باشد و یا قبل از تشرف به آئین اسلام بر کیش کافران و زنادقه بوده .

و پر واضح است که ارتداد دارای شدت و ضعف است ، گرچه در احکام ثابته هیچ تهافتی دیده نمی شود جز آنکه احکام مرتد فطری با مرتد ملی و مرتد و مرتده با هم فرق می کند.

 به هر حال اسلام فعلیش چنانچه مسبوق به کفر بوده احکام خاصی داشته همانگونه که در نیاکانی مسلمان زاده باشد احکامی دیگر بر آن بار می گردد .

به بیانی دیگر (ارتداد) انکار قلبی آنچه که اعتقاد به آن فرض است می باشد و پا اعتقاد به آنچه عدم الاعتقاد به آن واجب است را (ارتداد) می گویند .

 

(چگونگی احراز و اثبات ارتداد)

ارتداد به گونه های زیر ثابت می شود :

1-  اقرار و اعتراف زبانی

2-  عمل به فرامین زنادقه

3-  (قیام البینه) اقامه دلیل و برهان شرعی مستند بر بندهای گذشته

4-  ارتکاب هر فعل عمدی که دلیل بر استهزاء , تمسخر و اهانت به اسلام باشد که نشان دهنده اعراض او از مسلک حق است و یا دست زدن به اعمالی که مختص بت پرستان و گبران است مانند پرستش بت و یا خورشید .

همانگونه که در طلیعه نوشتار آمد ارتداد به حسب پیشینه مرتد و جنسیت او احکام جداگانه ای دارد و بحث ما در ارتدادی است که موجب کفر می گردد و الا برخی از اعتقادات موجب ارتداد است ولی ارتدادی نیست که کفر بدان حاصل آید مانند عدم اعتقاد به عصمت انبیاء (صلوات الله علیهم اجمعین) که چنین است و حکم ارتداد بر چنین شخصی بار نخواهد شد

 

(اقسام مرتد و انواع ارتداد)

و شرح هریک

1- ارتداد فطری

اگر پدر و یا مادر یا هردو آنها , هنگام انعقاد نطفه فرزند مسلمان باشند و فرزند هم هنگام بلوغ شرعی و یا تمییز مسلمان باشد سپس بر کیش زنادقه در آید این ارتداد را ارتداد فطری و این مرتد را مرتد فطری گویند و بدین سبب نام فطری را به او نهاده اند که از مقتضی فطرتش که توحید و اصول دین حنیف اسلام است بازگشته همانگونه که باری         فرمودند: فاقم وجهک للدین حنیفا فطره الله التی فطر الناس علیها

2- ارتداد ملی

بازگشت از اسلامی که مسبوق به کفر اصلی بوده است را ارتداد ملی گویند چرا که این بازگشت , بازگشتی است از ملت حنیفه ای که او به دعوت انبیاء انتخاب کرده است و هم اکنون ارتجاع !!

(احکام مترتب بر ارتداد)

هر حکمی بر کافران ثابت است بر مرتد نیز از آن باب که جزء کافران محسوب می گردد ثابت است , پس احکام وضعیه و تکلیفیه ای که برای کافران است برای مرتد نیز ثابت است مانند : 1- نجاسه البدن اگر در شرع مقدس برای کافران ثابت باشد یا 2- کافر شدن تبعی فرزندان بعد از ارتداد پدر و یا مادر 3- ارث نبردن کافر از مسلم 4- کافر و مرتد نمی توانند با زن مسلمان ازدواج کنند و البته نفس کفر ورزی برای هر انسانی حرام است لا جرم

(احکام شش گانه اختصاصی مرتد فطری)

1-  نفس کفر ورزی و ارتداد از محرمات است و نباید مسلمان منصرف از عقاید حقه شود که این حرمت , حرمت تکلیفی که موجب حکم قتل مرتد می شود و توبه چنین مرتدی هم پذیرفته نیست .

2-  همسر مرتد فطری به حرف ارتداد از      نکاح او در آمده و پس از گذران عده وفات می تواند ازدواج نماید .اموال مرتد فطری به تملک وراث در می آید به صرف ارتداد .

(احکام ارتداد ملی)

1-  نفس ارتداد بمثابه گذشته حرام است خواه ارتداد ملی باشد و یا فطری

2-  زوجه از او حباله نکاح او خارج می شود و در صورت توبه نکردن از ارتداد ملی همسرش عده طلاق نگه داشته و سپس می تواند ازدواج کند .

3-  سه روز به او مهلت می دهند اگر توبه نکرد او محکوم به قتل می شود

4-  وراث از او ارث می برند

5-  اموال مرتد ملی تا زمان یکه زنده است مال خود اوست و نفقه خانواده اش را از آن اموال می دهند

6-  فرزندان نابالغ مرتد ملی مسلمان محسوب می شوند تا هنگام بلوغ و از زمان بلوغ مختارند به هر آئینی در آیند

حکم مرتد (زن مرتد)

زنی که مرتده  گردیده است خواه به ارتداد ملی و یا به ارتداد فطری احکام مرتد ملی بر او ثابت است و لیکن کشته نخواهد شد.

- نظرات (0)

تاریخ انقضای جوانی

- نظرات (0)

خطر انحراف در كمین مومنان

- نظرات (0)

توصیه ای مفید برای رزق و روزی

قرآن فرموده است: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً» و هر کس از یاد من روى گردان شود، زندگى(سخت و) تنگى خواهد داشت. (1)

یاد خدا افزون بر آرامشی که به خودی خود همراه دارد، (2) وقتی در قالب ذکرهای خاص أدا می ‌شود یا در صورت رفتارهای دیگر تجلی می ‌یابد، بر جریان رزق و در سامان معیشت اثر می ‌گذارد.

کسب ‌و کار مفید در کسب روزی مهم بوده و نمی توان از نقش آن کاست؛ چون کسب ‌و کار وسیله لازم برای نزول روزی مقدر است؛ اما توصیه ‌های بسیار حضرات معصومین (علیهم ‌السلام) نسبت به ذکرهای مختلف برای بهبود رزق نشان می ‌دهد، نمی ‌توان و نباید از کنار آن‌ ها به ‌آسانی گذر کرد.

البته اذکار، عبادات‌ و زیارات‌ مقدمه‌ای برای به دست آوردن ایمان، تقوا، شکر، مثبت ‌اندیشی و... می باشد؛ اما به ‌هر حال کسی که از این فرصت و وسیله استفاده نکند و از بهره‌های آن بی ‌بهره ماند، خود مقصر است.

 

ذکرهایی که باعث وسعت رزق می ‌شود

قرآن، بهترین و بالاترین ذکر بوده و قرائت آن باعث بهره‌مندی و برکت می گردد.(3)

به عبارتی قرآن کتابی است که همنشینی و انس با آن، همه جنبه های زندگی مادی و معنوی را برکت خیز و سعادت آفرین می کند. یکی از آن ها این است که همان طور که گفته شد برکت را فراوان می نماید.
امیرمومنان علی(علیه السلام) فرمود: خانه ای که در آن قرآن تلاوت شود و یاد خدا گردد برکتش زیاد شود.

در برخی روایات بر قرائت بعضی سوره ها و آیات مثل سوره واقعه، قدر، توحید، لیل، یاسین، شمس و ... تاکید بیشتری شده است.(اخلاق اسلامی، ص ۱۷۸)

نماز برکت‌ آفرین است. (4)، نماز شب. (5)

در روایتی ششمین اختر تابناك آسمان ولایت و امامت امام صادق (علیه السلام) در این باره فرموده است: «صَلَاةُ اللَّیْلِ تَجْلِبُ الرِّزْق»5:‏ نماز شب روزی را جلب می كند.

در روایتی دیگر از آن حضرت چنین می خوانیم كه حضرت فرمود: تُدِرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِی الدَّیْن6‏: نماز شب روزی انسان را زیاد و قرض را ادا می كند.

دعا و مناجات به درگاه خداوند نیز از ذکرهایی است که روایات آن را سلاحی برای جاری کردن رزق دانسته‌اند، (6) خصوصاً هنگام سحر که هنگام نزول رزق است. (7)

افزون بر این ‌ها ذکرهایی چون: استغفرالله (8)، سبحان‌الله (9) و تکرار جملات أذان همراه موذن (10) در تحصیل رزق موثر شمرده شده‌اند.

علاوه بر این أذکار، مناسک دیگری که جلوه‌ای از یاد خدا هستند، برای رونق رزق توصیه شده است. مثل روزه گرفتن، حج و عمره و زیارت حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) که بارها در روایات معصومین علیهم السلام تأکید شده است.

 

قبل از خرید، نیت خیر آن را بسنجید

اگر از انسان پرسیده شود، چرا فلان خرید را انجام می‌دهد؟ یا چرا مشغول کسب‌ و کار و درآمد شده است‌؟؛ جواب نهایی او چرا‌ بردار نخواهد بود، بلکه جواب انسان، همان نیت اصلی است.

بدیهی است انسان، بدون نیت هیچ کاری را انجام نمی‌ دهد؛ اما چیزی که بسیار مهم بوده و در کمال تعجب به آن کم توجه می‌ شود، تأثیر این نیت در خاصیت کسب ‌و کار و خرید و فروش‌ های روزمره انسان هاست.

امیرالمومنین علی(علیه السلام) می فرماید: «به‌ وسیله نیت خوب و حُسن خلق، پاکی معیشت و امنیت راه و وسعت رزق به دست می ‌آیند». (11)

از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود: «هر که حُسن نیت داشته باشد، روزی‌اش زیاد شود». (12)

بر اساس روایات اهل ‌بیت علیهم السلام، استفاده دوستان و پیروان ایشان از یک وسیله اگر با هدف حرکت در جهت یاری اهل ‌بیت علیهم السلام و دشمنی دشمنان ایشان باشد، با رزق و بهره بیشتری برای آن‌ها همراه است. (13)

بنابراین هرچه نیت انسان از استفاده، صرفاً مادی و لذت و عیش، بیش‌تر به سمت اهداف بلند حرکت کند، بهره واقعی شما از دنیا بیش‌تر؛ و احساس فقر و بدبختی از زندگیتان دورتر خواهد شد.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «هر که شب و روز، بزرگ‌ترین غصه‌اش دنیا باشد، خداى تعالى فقر و پریشانى را جلوى چشمش قرار می ‌دهد و کارش را پریشان می ‌سازد و در نهایت هم جز به همان چیزی که خداوند روزىِ او کرده بود، نمی ‌رسد. در مقابل کسی که همت اصلی‌اش، آخرت باشد، خداوند توانگرى و بى ‏نیازى را در دلش می‌ گذارد و کارش را منظم می‌ کند». (14)

 

در نیت ‌ها دقت کنیم

انسان باید در نیت‌های خود دقت کرده و همیشه از خود بپرسد: چرا این کار را انجام می‌ دهد؟؛ چرا وارد این معامله می ‌شود؟ یا چرا این جنس را می‌ خرد؟ حتی در معمولی ‌ترین رفتارهای مالی خود سعی کرده آن را با یک نیت خوب و خدا پسندانه، تبرّک کند. به این ترتیب اگر انسان تشخیص داد که در کاری، هیچ خیری برای آن قابل‌ تصور نیست، از انجام آن منصرف شود.

پاک بودن هنگام خوردن

همه انسان ها به تمیز بودن دست خود هنگام غذا خوردن اهمیت داده و آن را به فرزندان خود نیز گوشزد می ‌کنند. در آموزه‌های دینی نیز به شستن دست ‌ها قبل و حتی بعد از غذا سفارش شده است؛ اما این تمیزی علاوه بر جنبه بهداشتی و تأثیری که از این طریق بر سلامت انسان (و کم شدن خرج درمان) می‌ گذارد، از نظر معنوی هم بر روزی انسان موثر است.

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: «هر کس دست خود را قبل و بعد از غذا بشوید، در وسعت رزق زندگی کند و از بلاهای جسمی سالم بماند». (15)

توصیه‌ های تکمیلی هم در این‌ باره وجود داشته که اثر آن را بیش‌تر می‌ سازد. مثلاً  وقتی دستتان را برای غذا می ‌شویید آن را خشک نکنید و بگذارید خودش خشک شود تا برکت همراه غذایتان باشد. (16)

افزون بر تمیزی ظاهری، نوع دیگری از پاکی هم وجود دارد که رعایت آن هنگام خوردن غذا به‌ اندازۀ پاکیزگی دست ‌ها در رزق انسان موثر بوده و آن طهارتی است که با وضو به دست می ‌آید.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «وضو قبل و بعد غذا، بر روزی می افزاید». (17)

بر همین اساس از خوردن در حال جنابت نیز نهی شده و آن را باعث فقر دانسته‌اند. (18)

درباره وضو این نکته را هم نباید فراموش شود که به ‌طور کلی، مداومت بر وضو، رزق را بر انسان جاری می‌ کند. چنان ‌که نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه وآله) فرمودند: دائماً با وضو باش تا رزقت مدام باشد. (19)

سعی شود به این توصیه‌ها عمل شده و اگر برخی اعضای خانواده آن را فراموش کردند، انسان می تواند واسطۀ برکت سفره‌ شود.

 

پی‌نوشت‌ها:

1. طه، 124.

2. «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ رعد» 28.

3. کافی (ط - دارالحدیث)، ج ‏4، ص 610 و همان، ص 618.

4. خصال، ج ‏2، ص 522.

5. ثواب‌الاعمال و عقاب‌الاعمال، النص، ص 41.

6. همان، ص 26.

7. کافی (ط - دارالحدیث)، ج ‏4، ص 322.

8. عیون اخبارالرضا (علیه‌السلام)، ج 2، ص 46.

9. خصال، ج ‏2، ص 504.

10. علل‌الشرایع، ج ‏1، ص 285.

11. غررالحکم و دررالکلم، ص 731.

12. کافی، ج ‏3، ص 273.

13. همان، ج ‏13، ص 257.

14. همان، ج ‏3، ص 776.

15. همان، ج ‏12، ص 354.

16. همان، ص 360.

17. همان، ص 356.

18. بحارالانوار، ج ‏73، ص 314. (البته این کراهت با وضو برطرف می‌شود.)

19. همان، ج ‏105، ص 16.

- نظرات (0)

گناه عظیم و توبه بى‏سابقه

شرك ، ظلم به انسانیّت است!!

وَ إِذْ واعَدْنا مُوسى‏ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ (بقره 51)

و (به خاطر بیاورید) هنگامى كه با موسى چهل شب وعده گذاردیم و شما پس از (آمدن) او (به میقات،) گوساله را (معبود خود) گرفتید، در حالى كه ستمكار بودید.

نام حضرت موسى علیه السلام در سى و چهار سوره قرآن و 136 مرتبه آمده است.

ماجراى میعاد حضرت موسى ، در سوره‏هاى اعراف و طه نیز آمده است. (اعراف، 142 طه، 86) محلّ وعده ، كوه طور و مدّت آن ابتدا سى شب معیّن شده بود و در وعده‏گاه، ده شب دیگر به آن اضافه شد كه این مدّت براى دریافت كتاب تورات بود، ولى بنى اسرائیل على رغم اینكه رهبرى همچون هارون، برادر حضرت موسى را در میان خود داشتند، همه‏ى نعمت‏ها و الطاف الهى را فراموش كرده و به سراغ گوساله پرستى رفتند. گوساله‏اى از طلا كه بدست مجسمه سازى هنرمند به نام سامرى، در غیاب موسى ساخته شده بود.

از آیات قرآن استفاده مى‏شود كه در این وعده، سه مسئله مورد نظر بوده است:

گرفتن تورات، اثبات مقام خلافت براى هارون، آزمایش بنى اسرائیل.

در سقوط جامعه‏ى بنى اسرائیل به دامن شرك، چند عامل نقش داشت:

الف: حضور نداشتن رهبرى چون حضرت موسى.

ب: حضور منحرفین هنرمندى مانند سامرى.

ج: استفاده از طلا و زیور آلاتى كه جاذبه داشت.

د: بوق‏هاى پر سر و صداى تبلیغاتى. زیرا گوساله سامرى صدا مى‏كرد.

ه: مردم ساده و زود باور و نبود ایمان عمیق.

و: زمینه‏ى مساعد و سابقه‏ى گاو پرستى.

 

پیام‏های آیه:

1 ـ كناره‏گیرى رهبران الهى از جامعه براى مدّت محدود به منظور عبادت خدا، كارى شایسته و نیكو است. (تفسیر راهنما ) «واعَدْنا مُوسى‏ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً»

فرقان، وسیله‏اى است كه حقّ را از باطل جدا مى‏سازد. و چون در كتاب آسمانى حقّ از باطل جدا مى‏شود، به آن فرقان گفته مى‏شود. شاید هم مراد از فرقان، با توجّه به اینكه در كنار كتاب آمده است، همان معجزات نُه‏گانه یا حقایق دیگرى باشد كه غیر از تورات به حضرت موسى عطا شده است

 

2ـ عبادت در چهل شب و به دور از مردم، داراى آثار خاصّى است. «أَرْبَعِینَ لَیْلَةً»

3ـ عدد چهل، در دریافت وحى و الهامات روحانى نقش دارد. «أَرْبَعِینَ لَیْلَةً»

4ـ شرك، ظلم به انسانیّت است. زیرا كه انسان دست خود را از دست خداوند برمى‏دارد و در دست نااهلان عاجز مى‏گذارد. «وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ»

 

عفو الهى، زمینه‏اى براى شكرگزارى

 ثُمَّ عَفَوْنا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (بقره 52)

آن گاه پس از آن (انحراف) از شما درگذشتیم تا شاید شكر (این نعمت را) به جاى آرید.

توبه از شرك، ایمان آوردن و اظهار شهادتین است. زیرا بعثت انبیا، براى نجات انسان از شرك و كفر است. بنابراین آیه‏ى «إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَكَ بِهِ» (نساء، 48 و 116) كه مى‏فرماید: خداوند شرك را نمى‏بخشد. مربوط به كسانى است كه در حال شرك از دنیا بروند و به توحید و یگانه پرستى باز نگردند.

پیام‏های این آیه:

1ـ حتّى براى شرك و گوساله‏پرستى نیز راه توبه و بازگشت وجود دارد.«ثُمَّ عَفَوْنا عَنْكُمْ»

2ـ عفو الهى، خود زمینه‏اى براى شكرگزارى است. «عَفَوْنا») ( «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»

 

هدف از نزول كتب آسمانى، هدایت مردم

وَ إِذْ آتَیْنا مُوسَى الْكِتابَ وَ الْفُرْقانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (بقره 53)

و (نیز بخاطر آورید) هنگامى كه به موسى كتاب (تورات) و فرقان دادیم، تا شاید شما هدایت شوید.

فرقان، وسیله‏اى است كه حقّ را از باطل جدا مى‏سازد. و چون در كتاب آسمانى حقّ از باطل جدا مى‏شود، به آن فرقان گفته مى‏شود. شاید هم مراد از فرقان، با توجّه به اینكه در كنار كتاب آمده است، همان معجزات نُه‏گانه یا حقایق دیگرى باشد كه غیر از تورات به حضرت موسى عطا شده است.

 

پیام‏های این آیه:

1ـ كتب آسمانى، بیانگر حقّ و مایه‏ى افتراق آن از باطل هستند. «الْكِتابَ وَ الْفُرْقانَ»

2ـ حجّت از طرف خداوند تمام است، ولى مردم به خاطر هوسها، گاهى حقّ را نمى‏پذیرند.«لَعَلَّكُمْ»

3ـ هدف از نزول كتب آسمانى، هدایت مردم است. «الْكِتابَ» «لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»

مرگ در رحمت الهى، بهتر از زندگى در لعنت الهى

وَ إِذْ قالَ مُوسى‏ لِقَوْمِهِ یا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلى‏ بارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بارِئِكُمْ فَتابَ عَلَیْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ (بقره 54)

و (بخاطر بیاورید) زمانى كه موسى به قوم خود گفت: اى قوم من، شما با (به پرستش) گرفتن گوساله، به خود ستم كردید. پس به سوى خالق خود توبه كرده و باز گردید و یكدیگر را به قتل برسانید، این كار براى شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است، پس خداوند توبه‏ى شما را پذیرفت، زیرا او توبه‏پذیر مهربان است.                    

مراد از «قتل نفس» در جمله: «فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ» خودكشى نیست، بلكه یكدیگر را كشتن است. نظیر آیه‏ى شریفه: «لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ»(حجرات، 11) همدیگر را طعنه نزنید. و یا نظیر آیه‏ى «فَسَلِّمُوا عَلى‏ أَنْفُسِكُمْ» (نور، 61)، یعنى‏ همدیگر را سلام دهید.

پذیرفتن این نحو توبه‏ى سخت، براى یهودیان فضلیت است. زیرا خداوند در انتقاد از مسلمانان منافق مى‏فرماید:«وَ لَوْ أَنَّا كَتَبْنا عَلَیْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِیارِكُمْ ما فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِیلٌ مِنْهُمْ» (نساء، 66) یعنى: اگر بر آنان فرمان كشتن همدیگر را واجب‏ مى‏نمودیم و یا فرمان خروج از سرزمین خودشان را صادر مى‏كردیم، آن را جز افراد اندكى انجام نمى‏دادند.

 

پیام‏های آیه:

1ـ مردم را با محبّت براى پذیرش حدود الهى آماده كنید.«یا قَوْمِ» «فَاقْتُلُوا»

2ـ شرك، ظلم به نفس است. «ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخاذِكُمُ الْعِجْلَ»

3ـ هر چه برهان و معجزه و دلیل بیشتر عرضه شود، تكلیف سنگین‏تر و تخلّف از آن خطرناك‏تر خواهد بود. گوساله‏پرستى، بعد از دیدن آن همه معجزه، توبه‏اى جز اعدام ندارد. «فَتُوبُوا» «فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ»

4ـ حكم مرتدّ، قتل است. «فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ»

5ـ مرگ در رحمت الهى، بهتر از زندگى در لعنت الهى است. «ذلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ»

6ـ اجراى حدود الهى، گرچه به قیمت قتل انسان باشد، به نفع اوست.«فَاقْتُلُوا» «ذلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ»

7ـ اساس دستورات الهى، خیر رسانى به انسان است. «ذلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ»

8ـ براى جریمه‏هاى سنگین، باید بركات زیادى گفته شود تا مردم آماده پرداخت آن شوند. «فَاقْتُلُوا» «ذلِكُمْ خَیْرٌ»، «فَتابَ عَلَیْكُمْ»، «إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ»

گناه عظیم و توبه بى‏سابقه (جمع بندی این 4 آیه)

شك نیست كه پرستش گوساله سامرى، كار كوچكى نبود، ملتى كه بعد از مشاهده آن همه آیات خدا و معجزات پیامبر بزرگشان موسى (علیه السلام) همه را فراموش كنند و با یك غیبت كوتاه پیامبرشان به كلى اصل اساسى توحید و آئین خدا را زیر پا گذارده بت‏پرست شوند.

اگر این موضوع براى همیشه از مغز آنها ریشه كن نشود وضع خطرناكى به وجود خواهد آمد، و بعد از هر فرصتى مخصوصا بعد از مرگ موسى (علیه السلام)، ممكن است تمام آیات دعوت او از میان برود، و سرنوشت آئین او به كلى به خطر افتد در اینجا باید شدت عمل به خرج داده شود، و هرگز تنها با پشیمانى و اجراى صیغه توبه بر زبان نباید قناعت گردد، لذا فرمان شدیدى از طرف خداوند، صادر شد كه در تمام طول تاریخ پیامبران مثل و مانند ندارد، و آن اینكه ضمن دستور توبه و بازگشت به توحید، فرمان اعدام دسته جمعى گروه كثیرى از گنهكاران بدست خودشان صادر شد.

این فرمان به نحو خاصى مى‏بایست اجرا شود، یعنى خود آنها باید شمشیر به دست گیرند و اقدام به قتل یكدیگر كنند كه هم كشته‏ شدنش عذاب است و هم كشتن دوستان و آشنایان.

طبق نقل بعضى از روایات موسى دستور داد در یك شب تاریك تمام كسانى كه گوساله‏پرستى كرده بودند غسل كنند و كفن بپوشند و صف كشیده شمشیر در میان یكدیگر نهند!.

ممكن است چنین تصور شود كه این توبه چرا با این خشونت انجام گیرد؟

آیا ممكن نبود خداوند توبه آنها را بدون این خونریزى قبول فرماید؟

پاسخ به این سؤال از مباحث مطرح شده روشن مى‏شود، زیرا مساله انحراف از اصل توحید و گرایش به بت پرستى مساله ساده‏اى نبود كه به این آسانى قابل گذشت باشد، آنهم بعد از مشاهده آن همه معجزات روشن و نعمتهاى بزرگ خدا.

در حقیقت همه اصول ادیان آسمانى را مى‏توان در توحید و یگانه پرستى خلاصه كرد، تزلزل این اصل معادل است با از میان رفتن تمام مبانى دین، اگر مساله گوساله‏پرستى ساده تلقى مى‏شد، شاید سنتى براى آیندگان مى‏گشت، بخصوص اینكه بنى اسرائیل به شهادت تاریخ مردمى پر لجاجت و بهانه جو بودند، لذا باید چنان گوشمالى به آنها داده شود كه خاطره آن در تمام قرون و اعصار باقى بماند و كسى هرگز بعد از آن به فكر بت پرستى نیفتد، و شاید جمله ذلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بارِئِكُمْ (این كشتار نزد خالقتان براى شما بهتر است) اشاره به همین معنى باشد.

منابع:

1-  تفسیر نورج1

2-  تفسیر نمونه ج1

3-  تفسیر راهنما

- نظرات (0)

انواع ظلم از دیدگاه آیت الله العظمی مظاهری

 زمانى بر امّتم خواهد آمد كه از علماء فرار مى‏كنند همان‌گونه كه گوسفند از گرگ فرار مى‏كند. هر گاه چنين شد، خداوند آنان را دچار سه بلا مى‏كند: اول: بركت از اموال آنان برمى‏دارد. دوم: زمامدارى ستمگر بر آنان مسلّط مى‏كند. سوم: بى‏ايمان از دنيا مى‏روند.

 

 

بسم الله الرّحمن الرّحيم

روایتی از امام پنجم حضرت امام محمد باقر«سلام‌الله‌عليه» نقل شده است و آن حضرت از پدر بزرگوارشان امام سجاد«سلام‌الله‌عليه» و ایشان هم از پدرشان حضرت سيّدالشهداء«سلام ‌الله‌عليه» و آن امام بزرگوار از قول مبارک امير مؤمنان و مولاي متقيان اميرالمؤمنين«سلام‌الله‌عليه» روایت را نقل می‌فرمایند.

همچنين در روايت آمده است که امام حسين و امام سجاد «سلام‌الله‌عليهما» در آخرين لحظات حيات و هنگام شهادت، روايت را وصيّت کرده‌اند. يعني علاوه بر اين‌که چهار امام معصوم اين مطلب را بيان فرموده‌اند، دو امام بزرگوار در حسّاس‌ترين مواقع به ذکر روايت پرداخته‌اند. معلوم می‌شود روایت، بسیار اهمیّت دارد که این سلسلۀ نورانی و مطهّر آن را نقل فرموده‌اند.

 به خصوص حضرت ابا عبدالله الحسين«سلام‌الله‌عليه» در روز عاشورا و موقعي که همۀ اصحاب و ياران به شهادت رسیده بوده‌اند، يعني در آن موقعیت حساس، که لازم است مهم‌ترین و حساس‌ترین مطالب بیان شود، آخرین وصیت خود به فرزند برومندشان که در حقیقت آخرین وصیت ایشان به شیعیان و بلکه بشریت است را چنین بیان می فرمايند:

«يا بُنَيَّ إِيَّاكَ وَ ظُلْمَ مَنْ لَا يَجِدُ عَلَيْكَ نَاصِراً إِلَّا اللَّهَ» [1]

ای فرزندم، از ظلم به کسی که در برابر تو ، هیچ یاری کننده‌ای به جز خداوند ندارد، بر حذر باش.

بارزترین مصداق مظلوم، حضرت اباعبداالله الحسین«سلام الله عليه» و یاران با وفای ایشان هستند. افراد شروري به آنان ظلم کردند و ايشان را با آن وضعیت به شهادت رسانیدند و پس از شهادت مردان، زنان و کودکان را به اسارت بردند. یعنی به کسانی که در آن بیابان و در اوج تشنگی، هیچ یاوری به جز خداوند متعال نداشتند، ظلم کردند.

ظلم و به خصوص ظلم به افراد بي‌پناه و بي‌ياور، اقسامي دارد که ذيلاً چند نونه از آن بيان مي‌گردد.

ظلم حاکمان

مرتبه نازل‌تر ظلم به مظلوم بی یاور، ظلم برخي حکومت ها به مردم بی پناه است. افرادی که بر یک ملّت مسلط مي‌شوند و نسبت به آنان ظلم روا مي‌دارند و آن ملت در برابر ظلم ظالمان، یاوری جز خداوند برای خویش نمي‌یابند، مصداق روايت شريف هستند.

 

این مرتبه از ظلم نیز بسیار مذموم و ناپسند است و بنابر فرمایش پیامبر گرامی «صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم»، تسلّط افراد شرور بر يک ملّت، اثر وضعی کردار آن ملت است:

«سَيَأْتِي زَمَانٌ عَلَى أُمَّتِي يَفِرُّونَ مِنَ الْعُلَمَاءِ كَمَا يَفِرُّ الْغَنَمُ عَنِ الذِّئْبِ فَإِذَا كَانَ كَذَلِكَ ابْتَلَاهُمُ اللَّهُ تَعَالَى بِثَلَاثَةِ أَشْيَاءَ الْأَوَّلُ يَرْفَعُ الْبَرَكَةَ مِنْ أَمْوَالِهِمْ وَ الثَّانِي سَلَّطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ سُلْطَاناً جَائِراً وَ الثَّالِثُ يَخْرُجُونَ مِنَ الدُّنْيَا بِلَا إِيمَان‏»[2]

زمانى بر امّتم خواهد آمد كه از علماء فرار مى‏كنند همان‌گونه كه گوسفند از گرگ فرار مى‏كند. هر گاه چنين شد، خداوند آنان را دچار سه بلا مى‏كند: اول: بركت از اموال آنان برمى‏دارد. دوم: زمامدارى ستمگر بر آنان مسلّط مى‏كند. سوم: بى‏ايمان از دنيا مى‏روند.

ظلم کارفرما به کارگر نيز ظلم بزرگي است. به خصوص هنگامي که کارگر، مجبور است براي يک کارفرما کار کند و اگر ستم و زورگويي او را نپذيرد، اخراج مي‌شود و بي‌کار مي‌گردد. در بسياري از موارد، کارفرما از احتياج کارگر به کار، سوء استفاده مي‌کند و بر وي مسلّط شده و او را استثمار مي‌نمايد. البته کارگر و افراد زيردست نيز بايد کار خود را به نحو احسن انجام دهند و کم کاري، بدکاري و بي‌کاري نداشته باشند که حقّ النّاس و ظلم است.

ظلم اعضاي خانواده نسبت به يکديگر

مرتبۀ سوم ظلم به افراد بی پناه، ظلمی است که اعضای خانواده نسبت به هم روا مي‌ دارند. ظلم زن و شوهر نسبت به یکدیگر یا آنان نسبت به اولاد و ظلم اولاد نسبت به پدر و مادر، هنگام بی پناهی و بی یاوری طرف مقابل، مصداق بحث ما است.

هنگامی که زن، پشتیبان ندارد و مجبور است به ظلم شوهر خویش بسوزد و بسازد و همچنین مرد، مجبور است برای حفظ آبرو یا جهات دیگری، ظلم همسر خویش را تحمّل کند.

سرزنش، زخم زبان، نیش و کنایه به همسری که پناه‌گاه و پشتیبان و یاوری جز خداوند ندارد، ظلم بزرگی است. گاهی اوقات یک مادر پیر و ناتوان، به جز فرزند خویش هیچ کس دیگری را در این دنیا ندارد و چاره ای جز تحمّل آزار و اذیت او و شنیدن کنایه های نیش دار او ندارد که انصافاً گناه آن فرزند، گناه بزرگی است.

قرآن کریم در مورد رعایت احترام پدر و مادر، به خصوص وقتی که آنان زیر دست انسان واقع شوند، تاکید فراوان دارد و وظیفۀ فرزند را در این گونه موارد سنگین و حساس بر می شمرد.

«وَ قَضىَ‏ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُواْ إِلَّا إِيَّاهُ وَ بِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَنًا  إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبرََ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لهَُّمَا أُفٍ‏ّ وَ لَا تَنهَْرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلّ‏ِ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُل رَّبّ‏ِ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانىِ صَغِيرًا»[3]

و پروردگار تو حكم كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد. اگر يكى از آن دو يا هر دو نزد تو به پيرى رسند پس به آنها «اف»- سخن بيزارى و ناخوشايند- مگو و بر ايشان بانگ مزن- يا: ايشان را از خود مران-، و به ايشان گفتارى نيكو و درخور گراميداشت بگو. و آن دو را از روى مهربانى بال فروتنى فرود آر، و بگو: پروردگارا، آن دو را به پاس آنكه مرا در خردى بپروردند، ببخشاى.

نکتۀ ظریف این آیات آن است که سفارش به رعایت احترام والدین در کنار سفارش به پرستش خدای یگانه واقع شده است.

ظلم به فرزند نیز مذموم و ناپسند است. دختری که مقدمات ازدواج او فراهم نشده و تحت تکلّف پدر و مادر است، شرایط حسّاسی دارد و نباید با زورگویی، درشت گویی و یا سرزنش و اهانت پدر و مادر مواجه شود.

ظلم به ديگران،به واسطۀ اهانت و آبروريزي

مرتبۀ بعدی ظلم به افراد بی یاور، که پرهيز از آن اهميّت بسياري دارد، گناهاني نظير غیبت، تهمت و شايعه پراکني است. متأسفانه این مرتبه از ظلم امروزه در جامعه بسیار رایج و شایع است. افراد در مجلس می نشینند و پشت سر کسی که حضور ندارد، غیبت می کنند يا به او تهمت مي‌زنند.

در بسیاری از مجالس، برای کسی که حضور ندارد، شایعه سازی و شایعه پراکنی می کنند و  چون نمی تواند از خودش دفاع کند و پاسخ شایعات را بدهد، در آن جلسه یاوری جز خداوند ندارد و مظلوم واقع می شود.

تهمت و نسبت ناروا به دیگران دادن، گناه بسیار بزرگی است که امروزه نقل محافل و مجالس شده است. من تصور می کنم کمتر مجلسی بشود یافت که این گناهان بزرگ و این ظلم های عظیم در آن نباشد. به تجربه هم اثبات شده است که افرادی که مرتکب چنین گناهاني می شوند، عاقبت به خیر نخواهند شد.

بردن آبروی دیگران و هتک حرمت و اهانت به شخصیت سایر انسان ها، حقّ النّاس است و اگر انسان نتواند جبران حقّ النّاس خویش را بکند، عاقبت سوئی در انتظار او خواهد بود.

بیش از نود درصد سخنانی که در محافل و مجالس بیان می شود، تهمت است و کسانی که مورد این ظلم واقع می شوند، از آن نسبت هایی که به آنان داده می شود، مبرّا هستند. ای کاش لااقل این سخنان غیبت بود.

من همواره به جوانان می گویم: شما را به خدا قسم می دهم تهمت نزنید و اگر راجع به کسي تهمت شنيديد، از او دفاع کنيد. متأسفانه بسیار اتفاق می افتد که افراد متدیّن در جلسات حضور دارند و در مقابل آنان به دیگران تهمت زده می شود ولی یا سکوت می کنند و یا آن تهمت را همراهی می کنند که هر دو بد است.

امام حسین«سلام‌الله‌عليه» در روز عاشورا همۀ ما را از چنین ظلم‌هایی بر حذر داشته‌اند.

با تأسف باید گفت: بسیاری از رسانه های گروهی، روزنامه ها و سایت های اینترنتی، امروزه تبدیل به تهمت‌نامه، غیبت‌نامه و فحش‌نامه شده اند. مطلبی منتشر می کنند و خودشان هم می دانند که تهمت است، ولي منتظر می مانند تا تکذیب شود. اما وقتی آبروی کسی رفت و شخصیّت او در اذهان عمومی خدشه دار شد، تکذیب مطلب سودی به حال وی نمی بخشد و جبران آبروی رفته را نمی نماید.

اهانت به دیگران و بردن آبروی افراد، مثل جنگ با خداوند متعال است.

«مَنْ أَهَانَ لِي وَلِيّاً فَقَدْ بَارَزَنِي بِالْمُحَارَبَةِ»[4]

گناه کسانی که تهمت می زنند و اهانت می کنند بسیار بزرگ است و افرادی که آن تهمت و اهانت را می شنوند و از مظلوم دفاع نمی کنند نیز گناهکارند. اهمیّت این مطلب به قدری است که چهار امام بزرگوار آن را بيان فرموده‌اند و نيز در روز عاشورا، آخرین گفتگوی دو انسان کامل، دو امام معصوم، در حساس ترین مواقع، راجع به پرهیز از ظلم به کسی است که یاوری ندارد.

روایت امام حسین«ع» هميشه مصداق دارد

روایت نورانی امام حسین«سلام‌الله‌عليه» صرفاً مربوط به زمان خودشان نیست. این روایت زنده است و همواره مصداق دارد. بنابراین ذهن ما نباید فقط برود روی ظلمی که شمرابن ذی الجوشن و عمر سعد و ابن زیاد به اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» روا داشتند. بلکه باید مراقب باشیم خود ما مصداق سخن و هشدار حضرت سید الشهدا«سلام‌الله‌عليه» واقع نشویم. دفاع از مسلمانان، از اوجب واجبات است و کوتاهی از دفاع کسی که یاوری ندارد، گناه بزرگی است.

بعضی اوقات گرفتاری های دنیوی افراد صالح و شایسته، ناشی از عدم دفاع آنان از مظلومین است. یعنی غیبت یا تهمتی شنیده‌اند و نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند، دفاع کنند و ناخودآگاه و ناخواسته، ظالم شده اند. خداوند متعال نیز که مظهر رحمت و رأفت است و بنا دارد افراد نیکوکار و پرهیزکار را به بهشت ببرد، آنان را گرفتار می کند یا قبل از مرگ به بیماری سختی مبتلا می کند تا پاک شوند و از این دنیا بروند و این لطف از الطاف خفیّه خداست. البته این مطلب کلیّت ندارد و گرفتاری های دنیوی عوامل بسیار دیگری نیز دارد.

عالم برزخ و قیامت نیز برای افرادی که به دیگران اهانت کرده‌اند یا تهمت زده‌اند یا غیبت آنان را کرده‌اند و حتی برای کسانی که شاهد این گناهان بزرگ بوده اند و از مظلوم، دفاع نکرده اند، بسیار مشکل است. بنابر اين توبه از اين گناهان بزرگ، از اوجب واجبات است و بايد يه آن اهميّت داده شود.

جهنّم، از الطاف خفيّۀ خداوند

اگر افراد گناه‌کار بدون توبه از دنيا بروند، باید در جهنّم بسوزند تا کدورات گناه آنان برطرف شود، پاک شوند و لیاقت بهشت را پیدا کنند. شدّت رحمت و مغفرت پروردگار متعال به قدری است که جهنّم نیز از الطاف خفیّه او است و برای زدودن ناپاکی ها و ناخالصی ها و پاکیزه کردن انسان می باشد.

اگر آدمي ظالم شد، به خصوص اگر به کساني که ياوري جز خداوند ندارند، ظلم کرد، جايگاه او جهنّم است و در جهنّم نیز به جای اینکه از الطاف بی‌کران الهی استفاده کند و خود را نجات دهد، حقّه بازی می کند و تصور می کند همان‌گونه که در دنیا ظلم می کرد و دیگران را فریب می داد، در جهنم نیز می تواند خداوند را فریب دهد.

«يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَميعاً فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَما يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلى‏ شَيْ‏ءٍ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْكاذِبُونَ»[5]

در روزى كه خداوند همه آنها را برمى‏انگيزد، پس براى خدا سوگند ياد مى‏كنند آن گونه كه براى شما سوگند ياد مى‏كنند، و گمان مى‏كنند بر پايه چيزى هستند، آگاه باش كه آنها همان دروغگويانند.

اگر افراد ظالم و مکّار، چند روزي در دنيا به ظاهر موفق مي‌شوند، خود آنان و ديگران نبايد تصور کنند که خداوند خير آنان را مي‌خواهد و به آنان نعمت عطا مي‌فرمايد، بلکه در حقيقت خداوند متعال به اين افراد مهلت مي‌دهد تا هرچه مي‌توانند بر گناه و ظلم خويش بيفزايند.

«وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذينَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلي‏ لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلي‏ لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهينٌ»[6]

و كسانى كه كفر ورزيدند گمان نكنند كه آنچه به آنها مهلت مى‏دهيم به خير آنهاست، جز اين نيست كه مهلتشان مى‏دهيم تا بر گناه بيفزايند، و براى آنها عذابى خواركننده است.

بنابراین باید همه توجه داشته باشند و بنا بر فرمایش امام حسین«سلام‌الله‌عليه»، از ظلم به کسی که ناصر و یاوری جز خداوند تبارک و تعالی ندارد، بر حذر باشند.

اگر هم ظلمی از کسي سرزد یا شاهد ظلم دیگران بود و نتوانست از مظلوم دفاع کند، بايد فوراً توبه کند و به جبران ظلم واقع شده بپردازد تا خداوند سبحان از قصور و تقصیر  او بگذرد و  او را بیامرزد.   

پي‌نوشت‌ها:

1.‌ الكافي،ج 2 ، ص 331

2.‌ جامع الأخبار، ص 130

3.‌ اسراء / 24-23

4.‌ الكافي، ج 1، ص 144

5.‌ مجادله / 18

6.‌ آل عمران / 178

- نظرات (0)

بدترین توشه برای آخرت

- نظرات (0)

خانه تکانی دل را فراموش نکنیم

- نظرات (0)

این قدر مرا لعن نکنید

معنای ظلم

واژه «ظلم» به معنای وضع شیء در غیر موضع خود، ستم، ستم کردن و بیداد، تجاوز و تعدی کردن از حق  آمده است. (لسان العرب، ج12، ص 373)

ابن فارس گفته است: ظا و لام و میم دارای دو معنی اصولی است:

1- تاریکی و سیاهی 2- چیزی را از ستم در غیر موضوع خود نهادن. (التحقیق فی کلمات القرآن، ج7، ص170)
واژه ظلم با دیگر مشتقاتش 289 مرتبه در قرآن به معنی ستم کردن و بی عدالتی و 26 مرتبه به معنایظلمت و تاریکی آمده است.

انواع ظلم

اقسام ظلم در قرآن به سه شکل است: ظلم به خداوند، ظلم به مردم، ظلم به نفس.

ظلم به خویشتن

در قرآن کریم آیات زیادی هست که از مسئله ظلم به نفس یاد می کند، مثل اینکه می فرماید: إِنَّ اللّهَ لاَ یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْئًا وَلَكِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ: خدا به هیچ وجه به مردم ستم نمى ‏كند لیكن مردم خود بر خویشتن ستم مى‏كنند. (سوره یونس، آیه 44)

ظلم به نفس یعنی ظلم به خویشتن. این سوال پیش می آید که چگونه ممکن است که آدمی به خویشتن ظلم می کند؟ زیرا ظلم از بدخواهی پیدا می شود و ممکن نیست کسی بد خود را بخواهد. جواب این سوال این است که یکی از علت های ظلم به نفس غفلت و جهالت است. از روی جهالت و نادانی به خیال اینکه به خودش خیری برساند شری رسانده است.

دشمن به دشمن آن نپسندد که بی خرد با نفس خود کند به مراد و هوای خویش

مردی به یکی از صحابه پیغمبر نامه نوشت و از او اندرزی خواست. مرد صحابی در جواب نوشت: «به آن کس که از همه بیشتر او را دوست می داری بد نکن.» آن مرد معنی این جمله را نفهمید و توضیح خواست که این چه اندرزی است! مگر ممکن است که من کسی را زیاد دوست بدارم و آنگاه به او بدی بکنم؟! مرد صحابی در جواب نوشت: «بلی ممکن است. مقصود من از آن کس که او را از همه بیشتر دوست می داری فقط خودت هستی که از روی جهالت و نادانی به خیال خوبی به خودت بدی می کنی. همه گناهانی که مرتکب می شوی به خیال خودت حظّ و بهره ای به خودت می رسانی و حال آنکه همین ها همه در حقیقت جز دشمنی و رفتار خصمانه با خود چیزی نیست.»

مثالی از ظلم به خویشتن و آثار آن

فروشنده ای که دروغ می گوید و قیمت جنس را زیادتر می گوید و طرف را گول می زند، ناچار منفعتی عایدش می شود و پولی به جیبش می رود؛ پول به حیات مادی او کمک می کند، برایش لباس می شود، نان و آب می شود، همه چیز می شود.
اما همین آدم در عین حال وجدان و ضمیر ملکوتی دارد، وجدانش اجازه نمی دهد دروغ بگوید، وقتی که دروغ گفت به وجدان خود لطمه می زند و آن را پژمرده و ضعیف می سازد، پس به خودش ظلم کرده است. ( حکمت ‌ها و اندرزها، جلد 1، ص 71-68.)

درحالی که براى رسیدن به راه درست انسان نیاز دارد که وجدانش را پاک نگه دارد تا آمادگى و استعداد پذیرش و شایستگى براى قبول حق را داشته باشد وگرنه گناه، چشمان او را نابینا و گوش های وی را ناشنوا می گرداند. همانگونه كه براى پرورش سبزه و گل تنها بذر آماده كافى نمى ‏باشد، زمین مستعد نیز لازم است. (تفسیر نور ج‏5، ص: 217)

عوامل ظلم به خویشتن

گفتیم یکی از عوامل ظلم به خویشتن غفلت و جهالت است، از عوامل دیگر ظلم به خویشتن وسوسه های شیطان است که البته شیطان فقط وسوسه گر است و نمی تواند کسی را مجبور نماید تا گناهی و ظلمی مرتکب شود. این خود انسان ها هستند که با یک وسوسه به سمت گناه حرکت کرده و موجبات ظلم به خود را فراهم می کنند. شیطان در روز قیامت به کسانی که فریب او را خورده و وی را لعن و نفرین می کنند می گوید: این قدر مرا لعن نکنید چرا که من بر شما تسلطی نداشتنم و تنها به شما وعده می دادم و خلاف وعده ام عمل می کردم.

شیطان هنگامی که کار تمام می شود می گوید: خداوند به شما وعده حق داد و من به شما وعده (باطل) دادم و تخلف کردم. من بر شما تسلطی نداشتم جز این که دعوتتان کردم و شما دعوت مرا پذیرفتید؛ بنابراین مرا سرزنش نکنید؛ خود را سرزنش کنید. نه من فریاد رس شما هستم و نه شما فریاد رس من . من نسبت به شرک شما درباره خود که از قبل داشتید (و اطاعت مرا هم ردیف اطاعت خدا قرار دادید) بیزار و کافرم. این آیه تمام پرونده شیطان را رو کرده و نهایت کار او را به تصویر کشیده است. 
«وَقَالَ الشَّیْطَانُ لَمَّا قُضِیَ الأَمْرُ إِنَّ اللّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِیَ عَلَیْكُم مِّن سُلْطَانٍ إِلاَّ أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِی فَلاَ تَلُومُونِی وَلُومُواْ أَنفُسَكُم مَّا أَنَاْ بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنتُمْ بِمُصْرِخِیَّ إِنِّی كَفَرْتُ بِمَآ أَشْرَكْتُمُونِ مِن قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ » (سوره ابراهیم، آیه22)

نتیجه گیری:

خداوند به مردم ظلم نمی کند و این خود مردم هستند که با گناهان، روح خود را آلوده می گرداند تا جایی که دیگر آمادگی و پذیرش دریافت حق را ندارند و با رهایی از جهالت و غفلت و وسوسه های شیطان می توان بر آن غلبه نمود.

منابع:
تفسیرنمونه
تفسیر نور
لسان العرب
التحقیق فی کلمات القران
حکمت ها و اندرزهای شهید مطهری

- نظرات (0)

ذکر صلوات را دست کم نگیریم

صلوات محبوب ترین عمل است.

صلوات آتش جهنم را خاموش مى كند.

صلوات زینت نماز است.

صلوات گناهان را از بین مى برد.

صلوات فقر و نفاق را از بین مى برد.

صلوات بهترین داروى معنوى است.

چه خوب است كه انسان دائم الصلوات باشد؛ چرا كه پیامبر نیز دائم الصوات است.

چه خوب است همیشه زبان انسان مشغول ذكر صلوات باشد.

چه خوب است كه فضاى جامعه و محیط كار خود را معطر به صلوات كنیم.

چه قدر از عمر مى گذرد و حرف هاى بیهوده از زبان ما خارج مى شود كه دل انسان را سیاه مى كند، صلوات فرستادن بهتر از سكوت و خیال بافى هاى بیهوده و سخنان بى ارزش است.

پس اگر زبان مشغول صلوات باشد هم به عمر خود ارزش داده ایم و هم روح خود را جلا و فضاى محیط خود را نورانى كرده ایم. بیاییم دنیا و عالم برزخ و قیامت خود را با صلوات بیمه كنیم. و با این صلوات خداوند و اهل بیت(علیهم السلام) را خوشحال كنیم.

اعلایِ دین

«اِنَّ اللّه و مَلائِکتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبیِّ یا اَیُّها الّذینَ امَنُوا صَلّوا عَلیهِ و سَلِّمُوا تَسلیما؛ به درستی که خدای تعالی و فرشتگانِ او، درود می فرستند بر پیغمبرِ عالی مقدار. ای کسانی که گرویده اید به خدا و رسول! صلوات دهید بر او و سلام گویید بر وی، سلام گفتی (سلامی شایسته)» (احزاب/ 56)

صلوات از حق تعالی، رحمتِ او است و از غیر او، طلب رحمت، و نزد جمعی، از جانب او رحمت و از ملائکه استغفار و از مومنان دعا.

و مراد اینجا اعتنا است به اظهار شرف و ترفیعِ شأن حضرت رسالت صلی الله علیه و آله و سلم و گفته اند که معنی «اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد» این است که بار خدایا! تعظیم کن محمد را در دنیا به اِعلای دین و اظهار دعوت به طریق یقین و عظمت ذکر و ابقای شریعت او در آخرت به قبول شفاعت او در شأن امت و تضعیف (چند برابر کردن) ثواب و اظهار فضل او بر اولین و تقدیم او به کافه (همه) انبیا و مرسلین علیه السلام.

کیفیت صلوات

روایت است که پس از نزول این آیه، یاران از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرسیدند: یا رسول اللّه ! ما نمی دانیم که سلام را چگونه به تو کنیم. کیفیت صلوات را بیان فرمایید.

فرمود: بگویید: اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ کما صَلَّیتَ علی ابراهیمَ و آلِ ابراهیم، اِنَّک حَمیدٌ مَجید و بارِک عَلی مَحمَّدٍ و آلِ مُحَمّدٍ کما بارَکتَ علی ابراهیمَ و آلِ ابراهیم، انَّکَ حَمیدٌ مَجید؛ (بار خدایا! بر محمد و آل او صلوات فرست، همانند آن صلوات که بر ابراهیم و آل ابراهیم فرستادی؛ به راستی که تو مجید و حمیدی. برکت را بر محمد و آل او ارزانی دار همان گونه که بر ابراهیم و آل او ارزانی داشتی؛ به راستی که تو حمید و مجیدی).

پس از آن فرمود: حق تعالی بر من دو فرشته را موکّل گردانید تا هر جا که نامِ من بَرَند و مُستَمِع بر من صلوات فرستد، آن فرشته ها گویند: خدا تو را بیامرزد، [پس] خدا و فرشتگان آمین گویند و اگر بر من صلوات نفرستد، آن هر دو فرشته گویند: خدا تو را نیامرزد و خدا و فرشتگان آمین گویند. و از ابن مسعود روایت شده که هرگاه صلوات بر پیغمبر و آلِ او فرستید، باید که آن، بر وجهِ اَحسن باشد؛ چه شاید که آن بر شما پاسخ داده شود. یکی از یاران امام صادق علیه السلام از آن حضرت پرسید: صلوات فرستادنِ حق تعالی بر محمد که در این آیه ذکر کرده، به چه کیفیت است؟ فرمود: صلوات حق تعالی بر او، اعلایِ مرتبه اوست در آسمان های رفیع و برتر نمودن درجه او بر جمیع درجات انبیاء. سپس سوال شد: تسلیم به چه کیفیت می باشد؟ فرمود: تسلیم، انقیاد نمودن است او را در جمیع امور و اطاعتِ اوامر او کردن و جهد نمودن در طاعت.

از حضرت امام صادق علیه السلام منقول است که: هر که را به خدا حاجتی باشد، باید که ابتدا کند به صلوات بر محمد و آل محمد و بعد از آن، حاجت خود را از او بخواهد و ختمِ آن دعا کند به صلوات بر محمد و آل محمد. پس به درستی که حق تعالی از آن، بزرگوارتر و کریم تر است که هر دو طرف دعا را اجابت کند و میان را واگذارد. چه صلوات بر محمد و آل محمد، در حجاب نمی ماند و در معرض قبول می افتد.

نتیجه ذکر خدا و تداوم آن

آغاز عرفان حقیقی تنها در ذکر خدا و تداومش در وصل است. در قرآن وصل از سوی عبد و صلوات از سوی خدا ذکر شده و عنوان می‌شود کسانی که از ولایت پیروی می‌کنند به خط الهی وصل می‌شوند. این وصل شدن در صلواتی که ما قرائت می‌کنیم، اتفاق می‌افتد. نیرویی که بنده را به سوی بالا برده و به سلام الهی می‌رساند، مرحله حضور بی‌حجاب میان عبد و رب حاصل می‌شود جز نوادری از بندگان نمی‌توانند این مرحله را درک کنند.

صلوات بر رسول و آل او به سوی کسانی توسعه می‌یابد که به خط ولایت متصل شده‌اند و خود را به مرکز مرتبط می‌کنند. جامعه بشری جامعه همیشه پیوسته است افراد یا به هوای نفس و یا به خداوند متعال پیوستگی دارند.

پیوستگی به خدا جز از راه محمد(صلی الله و علیه و آله) معقول نیست. وصل، سیر صعود الی الله است و صلوات نزول رحمت الهی است و این خلاصه عرفان و فقه ناب دین است.

آن‌ها که عارف ناب بودند، با این حقیقت آشنا شدند و به نیستی حاصل از معرفت دست یافتند. وقتی انسان با وصل به معرفت برسد، نتیجه را می‌تواند با تمام خود ادراک کند. انسان با ذکر کثیر در بیوت انبیاء به مرحله نور می‌رسد که نور خدا نیز از آنجا جلوه می‌کند.

- نظرات (0)