کلام الله
كاربر مهمان خوش آمديد!
اطلاعات سايت:
كاربران:
یکی از نیروهای موجود در عالم، نیرویی است که در چشم‌های بعضی افراد وجود دارد، به‌گونه‌ای که وقتی از روی اعجاب به چیزی بنگرند، ممکن است آن را از بین ببرد یا درهم بشکند یا بیماری و خللی در آن وارد کند.[1] این مسئله از نظر عقلی امر محالی نیست چه اینکه بسیاری از دانشمندان امروز معتقدند در بعضی از چشم‌ها نیروی مغناطیسی خاصی نهفته است که کارایی زیادی دارد حتی با تمرین و ممارست میتوان آن را پرورش داد؛ خواب مغناطیسی نیز از طریق همین نیروی چشم است.[2]
حواسمان باشد تا جایی که امکان دارد و تحت کنترل ماست، نعمت‌ها، خوشی‌ها، امکانات، زیبایی‌ها و داشته‌های خود را بیشتر و پررنگ‌تر ازآنچه که هست در نظر دیگران جلوه نکند؛ مخصوصاً نعمت‌هایی که در حالت عادی زیاد در معرض مشاهده نیستند. زیاد تعریف نکنیم زیاد در معرض دید نگذاریم؛ لازم نیست به وسواس بیفتیم؛ فقط معمولی باشیم.
در قرآن و روایات اهل‌بیت عصمت (ع) نیز از مسئله‌ی چشم‌زخم سخنانی به میان آمده که اصل وجود آن را تأیید می‌کند.
قرآن کریم وجود مبارک پیامبر اکرم (ص) را در معرض خطر چشم‌زخم کافران می‌بیند. زیبایی شگفت‌انگیز قرآن و شنیدن آن کلمات نورانی و اعجازآور از زبان پیامبری امّی، اعجاب دشمنان سرسخت اسلام را هم برمی‌انگیخت و به بیان قرآن، نزدیک بود که پیامبر را با چشم‌زخم خود هلاک کنند.[3] امیرمؤمنان (ع) هم به‌صراحت چشم‌زخم را امری حقیقی دانسته و توسل به دعا را برای دفع آن نافع می‌شمارد.[4]
برای دفع چشم‌زخم چه کنیم؟
پس از اثبات اصل وجود چشم‌زخم، مهم آن است که در برابر آن چه باید کرد؟ راه پیشگیری و راهکار خنثی کردن اثر آن چیست؟خوب است چند نکته را یادآوری کنیم:
1- بعضی‌ها تا سخن از اموری ماورائی به میان می‌آید ترس، نگرانی و دلهره خواب و خوراکشان را می‌گیرد، اما حقیقت آن است که مدیریت همه‌ی امور عالم در دست خدای مهربان و قدرتمند است که هم می‌داند و هم می‌تواند. داشتن این بینش و تقویت کردن، تکرار و تلقین آن به قلب، مهمترین کاری است که در مقابله با چشم‌زخم و هر خطر دیگری باید انجام دهیم. باید ماهیچه‌های ایمانمان را به‌قدری تقویت کنیم که حتی اگر گزندی به ما رسید، زود خوب شویم.
2- موضوع دیگری که باید در موردش دقت بیشتری به خرج دهیم، ملاحظه در مورد اظهار نعمت‌ها و نکات مثبت زندگی در برابر چشمان دیگران است. باید حواسمان باشد تا جایی که امکان دارد و تحت کنترل ماست، نعمت‌ها، خوشی‌ها، امکانات، زیبایی‌ها و داشته‌هایمان بیشتر و پررنگ‌تر از آنچه که هست، در نظر دیگران جلوه نکند؛ مخصوصاً نعمت‌هایی که در حالت عادی زیاد در معرض مشاهده نیستند. زیاد تعریف نکنیم و داشته‌هایمان را در معرض دید نگذاریم؛ لازم نیست به وسواس بیفتیم؛ فقط معمولی باشیم. عبارتی در قرآن هست که این نکته را رهنمود می‌دهد: «وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ» [5] این عبارت قسمتی از آیه‌ی مربوط به حجاب در سوره‌ی مبارکه‌ی نور است. اشاره دارد که در محیطی که نامحرم حضور دارد، نباید به‌گونه‌ای راه بروید که زینت‌های پنهان شما دانسته شود.
در موضوع مورد بحث ما هم خوب است طبق فرمایش قرآن، در ارتباطات، تعاملات و رفت‌وآمدهایمان، به‌گونه‌ای عمل کنیم که زینت‌های مادی و معنوی زندگیمان زیاد جلوه نکند. چون علاوه بر اینکه ممکن است غبطه و حسرت دلی را برانگیزد، نمی‌دانیم کدام چشم محرم و کدام نامحرم نعمت‌های ماست، معمولی زندگی کنیم.
3- علاوه بر مراقبتی که گفته شد در رفتار و مشی برنامه روزمره داشته باشیم، دعاهایی برای محافظت از چشم‌زخم و دیگر بلایا گفته‌شده که در بیان امیرالمؤمنین(ع) هم آمده که این دعاها (درصورتی‌که از منبع درستی دریافت شوند) حق هستند و اثر دارند. این دعاها به‌اصطلاح تعویذ یا حرز نامیده می‌شوند. در کتاب مفاتیح‌الجنان نمونه‌هایی ذکرشده است که همه سند روایی دارند. ازجمله انس روایت می‌کند از حضرت رسول اکرم (ص) که فرمودند: هرکس این دعا[6] را در هر صبح و شام بخواند، خداوند چهار فرشته را موکل کند که او را از پیش رو، پشت سر، از طرف راست و از طرف چپ حفظ می‌کنند و در امان خداوند عزوجل باشد و اگر خلایق جن و انس سعی کنند که به او ضرر برسانند، نتوانند.[7]
اگر کسی بترسد که چشم خودش در کسی اثر کند یا چشم دیگری در او اثر کند، سه مرتبه بگوید: "ماشاءالله لا قوّة الا بالله العلی العظیم"
دعاهای دیگری در کتاب شریف مفاتیح منسوب به نام مبارک ائمه‌ی اطهار هست با عناوین "حرز". دعاهای دیگری روایت‌شده که اهل‌بیت نوشته بودند و برای محافظت، همراه خود داشتند.
از امام صادق(ع) روایت‌شده که اگر کسی بترسد که چشم خودش در کسی اثر کند یا چشم دیگری در او اثر کند، سه مرتبه بگوید: «ماشاءالله لا قوّة الا بالله العلی العظیم» و واردشده که هرگاه کسی خود را به هیئت نیکو آراسته کرد، وقتی از منزل بیرون می‌رود دو سوره‌ی ناس و فلق را بخواند تا به اذن خدا چیزی به او ضرر نرساند.[8]
4- اعمال و دعاهایی که برای حفاظت از چشم‌زخم و دیگر بلایا واردشده، بیش از آن چیزی است که ما در نکته‌ی قبل ذکر کردیم. نمونه‌هایی را آوردیم تا مخاطبان گرامی را به یکی از منابع معتبر و مطمئن یعنی کتاب شریف مفاتیح‌الجنان که در دسترس هست، ارجاع دهیم و یادآور شویم که دسترسی به چنین منابع معتبری، آسان و کم‌هزینه میسّر است.
لازم نیست به سراغ افراد خاص با دم‌ودستگاه‌های عجیب‌وغریب برویم و هزینه کنیم. بسیاری از این افراد، سواد دینی نداشته و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، پول مردم را هدر می‌دهند. بماند که ممکن است آثار بسیار بد مادی و معنوی در زندگی مراجعانشان بگذارند.
پی‌نوشت:
[1] - ر.ک: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 24، ص426
[2] - همان، ص 427
[3] - سوره قلم، 51
[4] - "العین حق و الرقی حق" نهج‌البلاغه، حکمت 400
[5] - سوره نور، 31
[6] - دعا با این عبارات آغاز میشود: بسم الله الرحمن الرحیم بسم الله خیرالأسماء
[7] - شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح‌الجنان، انتشارات اکرام، ص 1201
[8] - همان، ص 1140
