سایت خاتون

زیارت امیرالمومنین

دعایی برای رفع غم و اندوه

در كتاب «بلد الأمین» از حضرت رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله روایت كرده:

هر كه هر روز ده بار این دعا را بخواند، حق تعالى‏ چهار هزار گناه كبیره او را بیامرزد

و وى را از سكرات مرگ و فشار قبر، و صد هزار هراس قیامت نجات دهد،

و از شرّ شیطان و سپاهیان او محفوظ گردد و قرضش ادا شود و اندوه و غمش برطرف گردد، دعا این است:

اَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ ماشاءَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لِكُلِّ رَخآءٍ اَلشُّكْرُ لِلَّهِ

وَ لِكُلِّ اُعْجُوبَةٍ سُبْحانَ الِلَّهِ

وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ

وَ لِكُلِّ مُصیبَةٍ اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ

وَ لِكُلِّ ضیقٍ حَسْبِىَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ قَضآءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ

وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اِعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ

وَ لِكُلِّ طاعَةٍ وَ مَعْصِیَةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ.

ساختن شایعات و نقل آن حرام است

تبیان به نقل از گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) آیت‌الله‌العظمی ناصر مکارم شیرازی ششم اردیبهشت در درس خارج خود گفت: در روایت داریم کسی که تمام نیروی خود را در راه رسیدن به آرزوهایش به کار برده است خود را فرسوده کرده و از دنیا خارج می‌شود بدون اینکه زاد و توشه آخرت برای خود فراهم کرده باشد.

این مرجع تقلید با بیان اینکه آرزوهای دور و دراز و حرص از مشکلات انسان است تصریح کرد: غالبا این آرزوها بدون دلیل و نیاز اصلی است، البته غالبا انسان به همه آرزوهای خود نمی‌رسد و از دنیا با دست خالی می‌رود زیرا کسی که آرزوی دراز دارد همین عامل سبب غفلت او از آخرت است.

وی با بیان اینکه تلاش برای زندگی و پیشرفت لازم است تاکید کرد: ولی آرزوهای نامعقول که نمی‌گذارد انسان به فکر اصلاح خویش باشد واقعا آرزوهای شیطانی است.

آیت‌الله مکارم بیان کرد: قارون در نزد قوم خود نمایش ثروت و زینت داد و برخی مردم گفتند ای کاش ما هم مثل قارون بودیم در حالی که قارون خودش بدبخت‌تر از همه بود زیرا حفظ این اموال کار بسیار سختی بود ولی وقتی قارون با مالش در زمین فرو رفت کسانی که دیروز آرزو می‌کردند مثل او باشند به اشتباه خود پی بردند.

این مفسر قرآن عنوان کرد: قرآن برای درس عبرت این آیات را بیان کرده است زیرا امروز هم قارون‌هایی هستند و کسانی نیز که آرزو می‌کنند مانند آنها باشند ولی در نهایت، خیلی از این افراد به مشکلات و سختی‌هایی مبتلا می شوند و ثروت خود را می‌گذارند و می‌روند بنابراین سعی کنیم تلاش برای زندگی بکنیم ولی قانع هم باشیم.

وی در تذکری در مورد انتخابات تاکید کرد: اختراعاتی که بشر دارد شمشیر دو دم است یعنی هم در مسیر بد و هم خوب می توان استفاده کرد که غالبا در مسیر بد استفاده می‌شود مانند انرژی اتمی و از جمله فضای مجازی که در ایام انتخابات مورد سوء استفاده زیادی قرار می‌گیرد.

این مرجع تقلید ادامه داد: دروغ و حرف‌های خلاف از این طریق پخش می‌شود البته کسانی که در خارج هستند و نه ایمان به خدا و نه قیامت دارند و دوست دارند انتخابات خراب شود بحثشان جداست، ولی کسانی که در داخل هستند نه باید شایعات دروغین پخش و نه مردم آن را زبان به زبان نقل کنند زیرا هر دو گروه گناهکار هستند.

وی با اشاره به آیات ۶۰ و ۶۱ احزاب عنوان کرد: قرآن مجازات سنگینی برای این گروه یعنی شایعه‌آفرینان و شایعه‌پخش‌کنندگان در نظر گرفته است و فرموده ارجاف و شایعات دروغین پخش کردن جامعه را متزلزل و عذابی مانند بیرون راندن از وطن دارد.

این مفسر قرآن تاکید کرد: کسی که عقیده به قیامت و جزا و پاداش دارد قطعا برای چهار روز حکومت دنیا هر کاری انجام نمی‌دهد بنابراین بیاید انتخابات را اسلامی کنیم و آب و رنگ اسلامی داشته باشد؛ از وعده دروغ بپرهیزید و از تخریب نظام برای پیشرفت خودتان هم باید پرهیز کنند.

این مرجع تقلید با تاکید بر اینکه طرفداران نامزدها باید از دروغ گفتن و پخش شایعات بپرهیزند زیرا گناه است اظهار کرد: خود نامزدها نیز باید این را سفارش کنند و از طرفداران خود نیز بخواهند.

 

این مرجع تقلید تاکید کرد: ما در انتخابات دخالت نکرده و نخواهیم کرد و فقط اصل آن را تقویت کرده و خواهیم کرد و اگر کسانی نیز دروغ بگویند عواقب آن بر دوش خود آنان است.
- نظرات (0)

صالحان، گرفتار مشكلات و گنهكاران، در رفاه

پاسخ به یک شبهه

سوال و یا شبهه ‌ای که در ذهن بسیاری وجود دارد این است که چرا غالب كسانی كه مطیع اوامر و دستورهای قرآن و خداوند تبارك و تعالی هستند، از آثار این اطاعت و پیروی برخوردار نیستند و با كمبودهای شدید و گرفتاری ‌ها و بلایای زیادی روبرو هستند؟ و كسانی ‌كه كافر هستند و یا در كشورهای كفر زندگی می كنند، هم از نظر رفاه و آسایش، از وضعیت و موقعیت بهتر و برتری بهره‌ مند هستند و هم از انواع نعمت ‌های خدادادی بیشتری برخوردار می ‌باشند.

این مسئله که هر انسانی و هر قومی که در مسیر خدا گام بردارد و تقوا پیشه کند و در برابر نعمت‌های الهی شکرگزار باشد، خداوند آن‌ها را از دریای بیکران رحمت خویش مستفیض کرده و نعمت‌های خود را بر او نازل خواهد کرد، از سنت‌های خداوند و درست می‌باشد. ‌امّا مشکلات و مصیبت‌ها و تنگناهایی که مومنین بدان دچار می ‌شوند، فلسفه و علّت ‌های دیگری نیز دارد که به چند نمونه از زبان آیات قرآن کریم اشاره می ‌کنیم:

مشکلات و مصائب خود ساخته

علّت برخی بلاها و مشکلاتی که مومن به آن دچار می‌شود، خود انسان است؛ بسیاری از اوقات این خود ما هستیم که به دلیل سوء مدیریت در برنامه و یا به دلیل انتخاب‌های غلط و اشتباه و ... دچار مشکل می ‌شویم. 
به طور مثال اگر در رانندگی دچار تصادف شویم و در آن به نقص عضو مبتلا شویم و یا ... همه این‌ها مسببشان خود ما هستیم و به خداوند مربوط نمی ‌شود. قرآن کریم می ‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لاَ یَظْـلِمُ النَّاسَ شَیئا وَ لَـَکِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ یَظْـلِمُونَ (یونس/44) خداوند هیچ بر مردم ستم نمی ‌کند؛ ولی این خود مردم‌ اند که بر خویشتن ستم می ‌کنند.»

سنت امتحان الهی

برخی بلاها برای آزمایش و امتحان مردم   می‌ باشد؛ چرا که دنیا محل ابتلا و امتحان است نه دار آسایش و راحتی، آن ‌چنان‌ كه قرآن کریم می ‌فرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّکُم بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الاْمْوَلِ وَ الاْنفُسِ وَ الثَّمَرَتِ وَبَشِّرِ الصَّـَبِرِین (بقره/155) قطعاً شما را به چیزی از قبیل ترس و گرسنگی و کاهش در اموال و جان‌ ها و محصولات، می آزماییم و مژده باد شکیبایان را»

هر کسی به اندازه تلاشش بهره می برد 

یکی دیگر از سنّت‌ های الهی نیز این است که هر کسی به اندازه رنج و زحمتی که کشیده استفاده و بهره‌ برداری می ‌کند. خداوند می ‌فرماید: «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعی (نجم/39) و براى انسان بهره ‏‌اى جز سعى و كوشش او نیست.»
 پس هر کسی به اندازه تلاش و زحمتی که کشیده و به اندازه ‌ای که از نبوغ و استعداد الهی استفاده کرده است، در راحتی و آسایش خواهد بود. و بدون شک یکی از علت‌ های پیشرفت آنان تلاش زیادی بوده که توسط آنان برای رشد اقتصادی شده است و نتیجه آن را هم الان برداشت می‌کنند.

سختی ها و بلاها؛ وسیله ای برای تذکّر و یادآوری

انسان همچون مسافری است که در مسیر زندگی خود در حرکت است و اگر در طول مسیر همیشه در رفاه و آسایش باشد ممکن است غفلت  بر او چیره شود و او را از مسیر اصلی و هدف نهایی باز دارد، از این رو خداوند که أرحم الراحمین و از همگان نسبت به انسان مهربان تر است، زنگ بیدار باش را برای انسان در قالب بلا و سختی به صدا در می آورد و انسان را از عواقب خطرناک ضلالت و گمراهی  باخبر می سازد. 
خداوند متعال می فرماید: «وَلَقَدْ أَخَذْنَآ ءَالَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِینَ وَنَقْص مِّنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ» (اعراف، 30) و ما نزدیکان و قوم فرعون را به خشکسالی و کمبود میوه ها گرفتار کردیم شاید متذکّر گردند.»
همچنین امیر مؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: «انَّ اللّه یبتلی عبادَهُ عند الأَعمال السَیِّئة بنقص الثمرات و حبسِ البرکات و إغلاقِ خزائِنِ الخَیْرات لیتوبَ تائبٌ و یُقْطِعَ مُقْطِعٌ وَ یَتَذَکَّرَ متذکِّرٌ» (نهج البلاغه، خطبه 143) خداوند بندگان خویش را به هنگامی که کارهای بد انجام می دهند با کمبود میوه ها و جلوگیری از نزول برکات و بستن در گنج های خیرات به روی آنان آزمایش می کند.»

اجر و پاداش اخروی

خداوند به کسی ظلم نمی کند «وَأَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلاَّم لِّلْعَبِیدِ» در کتب کلامی و اعتقادی تحت عنوان «اعواض الآلام; عوض های سختی ها و رنج ها» بیان شده سختی ها و مصائبی که از جانب خداوند به انسان ها می سد در آخرت جبران می شود. 
گذشته از این مطلب، صبر و استقامت در برابر شدائد  و مصائب و پیمودن راه سعادت و تکامل  در شرائط سخت و دشوار، أجر و پاداش اخروی بسیاری را نصیب انسان خواهد نمود، چنان که در روایتی نقل شده روزی عبداللّه بن ابی یعفور نزد امام صادق (علیه السلام) به شکوه و گلایه پرداخت که من همیشه در سختی و بیماری به سر می برم. امام (علیه السلام) در جواب فرمودند: «لو یعلم المؤمن ما له من الأجر فی المصائب لتمنّی أنّه قرض بالمقاریض» (اصول کافی، همان، ص 255) اگر شخص مؤمن بداند که پایداری در برابر مصائب و سختی ها چه اندازه اجر و ثواب دارد آرزو می کند که بدن او با قیچی قطعه قطعه شود.»

سختی باعث تکامل است

بلاها و سختی ها زمینه ساز سعادت و کمال هستند و به تعبیر استاد مطهری «بدهای مادر خوبی ها و زائیده آن ها هستند.» ( مجموعه آثار، همان، ص 174) و در منطق عقل و شرع سختی ها انسان را آبدیده می کنند و او را به آسایش و سعادت می رسانند و نیروهای بالقوّه او را در مسیر پیشرفت و تکامل به فعلیت می رسانند «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا» همانا به همراه هر سختی آسایش و راحتی است.» ( انشراح، 5)
آری اگر انسان در ناز و نعمت و آسایش به سر ببرد نمی توان توقع داشت که سخت کوش و توانمند شود چرا که اگر شخصی می خواهد فنّ شناگری را یاد بگیرد، تا سختی و مرارت فرو رفتن های مکرّر در آب را لمس نکند، شناگر خوبی نخواهد شد. 

شناخته شدن صابرین

خداوند متعال می فرماید: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّی نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِینَ مِنکُمْ وَالصَّابِرِینَ وَ نَبْلُوَاْ أَخْبَارَکُمْ» ( محمد، 31) ما همه شما را قطعاً آزمایش می کنیم تا معلوم شود مجاهدان واقعی و صابران از میان شما کیانند؟ و اخبار شما را بیازمائیم.»
البته ذکر این نکته لازم است که این آزمایش ها برای علم پیدا کردن خداوند نیست چرا که خداوند بر همه چیز عالم است، بلکه برای آشکار شدن چهره انسان ها برای خودشان و دیگران است تا در روز قیامت حجّت و دلیل بر همگان تمام باشد. 

 کلام آخر:

با توجه به اینکه خداوند اولیاى خود را دوست دارد، لذا اگر خلافى كنند، فوراً آنان را با قهر خود مى‏ گیرد تا متذكّر شوند، چنانكه خداوند در قرآن مى‏ فرماید: اگر پیامبر سخنى را كه ما نگفته ‏ایم به ما نسبت دهد، با قدرت او را به قهر خود مى ‏گیریم: « وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَیْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِیلِ ‏* لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْیَمِینِ» (سوره حاقّه، آیه 44 - 45) و همچنین اگر مؤمنین خلافى كنند، چند روزى نمى ‏گذرد مگر آنكه گوشمالى مى‏ شوند. 
امّا اگر نااهلان خلاف كنند، خداوند به آنان مهلت مى ‏دهد و هرگاه مهلت سرآمد، آنان را هلاك مى‏كند: «وَ جَعَلْنا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِداً» (سوره كهف، آیه 59) و اگر امیدى به اصلاحشان نباشد، خداوند حسابشان را تا قیامت به تأخیر مى ‏اندازد و به آنان مهلت مى ‏دهد تا پیمانه شان پر شود. «إِنَّما نُمْلی‏ لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً» (سوره آل عمران، آیه 178)

- نظرات (0)

قبض و بسط روزی در مشیت الهی

نعمت های الهی برای همه و امانت در دست مردم

منابع طبیعی و ثروتهای اولیه برای جامعه به مثابه کل و عموم مردم آفریده شده است. وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ (الرحمن، ۱۰) زمین را برای خلایق آفرید. هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ (بقره، ۲۹). او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید؛ سپس به آسمان پرداخت؛ و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود؛ و او به هر چیز آگاه است.

«وَمَا بِکُمْ مِنْ نِعْمَهٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیْهِ تَجْأَرُونَ» (نحل، ۵۳) «آنچه از نعمت ها دارید، همه از سوی خداست و هنگامی که ناراحتی به شما رسد، فقط او را می خوانید.» همچنین می فرماید: «وَآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِی آتَاکُمْ ۚ» (نور، ۳۳). «و چیزی از مال خدا را که به شما داده است به آنان بدهید». بنابراین، امکانات عالم نعمتها و موهبت های الهی هستند که در اختیار بشر قرار گرفته اند. اگر او دستور به انفاق دهد نسبت به بخشش مال خود دستور داده است. اگر گردش ثروت در دست عموم را مطالبه کرده نمی توان گفت من با دانش خود کار کردم و دولت نمی تواند از من بگیرد و به فقرا بدهد بنا بر این، استدلال قارون که: « قَالَ إِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِندِی» [قارون] گفت: «این ثروت را با دانشی که نزد من است به دست آورده ام»، استدلال درستی نیست. بنابر این الگوی توزیع درآمد و ثروت از منظر قرآن کریم دیدگاههایی مانند جان لاک و نوزیک را بر نمی تابد. دیدگاه مبتنی بر این که افراد حقوق و وظایف اساسی و طبیعی دارند و هیچ مسئله اخلاقی، اجتماعی و فلسفی ای نباید محدودیتی برای این حقوق ایجاد کند. افراد می توانند منابع مالی خود را به صورتی کامل و نامحدود کنترل کنند. آنها نیاز ندارند رضایت کسانی را جلب کنند که از ناحیه وسعت حقوق ملکی، و فراوانی برخورداری های آنها از منابع مالی، امکانات و موقعیت های اجتماعی، در فشار قرار می گیرند. (ر. ک. واعظی، ۱۳۸۸، ص ۳۲۲ – ۳۲۶.)
 

قبض و بسط روزی در مشیت الهی

خداوند از ظاهر و باطن همه آفریدگان و از نهان جان انسانها آگاه است و بر رفتارهای آشکار و پنهان آنها ناظر است. او هم جهان هستی را آفریده و هم گردش آن را تدبیر می کند. این گونه آموزه ها با دئیسم که آفرینش جهان را آنی و لحظه ای می پندارد و آفریدگار جهان را همانند معمار بازنشسته دست بسته می داند که جهان و انسان را به حال خود رها ساخته تا بشر با رفتار بر طبق طبیعت خود راه سعادت را بپیماید به طور کامل متفاوت است.

إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَقْدِرُ ۚ إِنَّهُ کَانَ بِعِبَادِهِ خَبِیرًا بَصِیرًا (اسراء، ۳۰). به یقین، پروردگارت روزی را برای هر کس بخواهد، گشاده یا تنگ می دارد؛ او نسبت به بندگانش، آگاه و بیناست. سنت الهی بر این است که « إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ۗ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ» (رعد، ۱۱)؛ خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملتی) را تغییر نمی دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند! و هنگامی که خدا اراده سویی به قومی (بخاطر اعمالشان) کند، هیچ چیز مانع آن نخواهد شد؛ و جز خدا، سرپرستی نخواهند داشت! مشیت الهی بر این است که تغییر و تحولها، باید از درون صورت گیرد. از جمله دگرگونی هایی که در زندگی افراد و جوامع ممکن است پدید آید، تغییر در در آمد، ثروت و رفاه است. سنت خدا است که «مَن جَدَّ وَجَدَ»؛ «هرکس بکوشد، بیابد». هر جامعه ای می تواند با تدبیر، کار و فعالیت، ثروتمند شده یا با سوء مدیریت و کم کاری به جامعه ای فقیر تبدیل شود.

خداوند زمینه کار و تلاش را برای انسان فراهم ساخته، نیازها و تمایل ها را در بشر به وجود آورده و از طرفی به انسان، انگیزه و توانایی لازم داده است تا در تلاش برای کسب روزی باشد و بتواند نیازهای مادی و معنوی خود را تأمین کند و رفاه دنیایی و سعادت آخرتی خویش را به دست آورد. این روند معمول است؛ ولی اولا با وجود همه این غرائز و انگیزه های درونی، عله العلل اوست و همه چیز رزق و عطای خداوند متعال است. ثانیا، جمله «مَن جَدَّ وَجَدَ»، قاعده ای همیشگی و کلی نیست. در جامعه فراوان مشاهده می شود که افراد یا اقوامی به هر دری می زنند، گشوده نمی شود.

کلیت «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِم»، بلافاصله با جمله « وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ ؛ و هنگامی که خدا اراده سویی به قومی [به سبب اعمالشان] کند، هیچ چیز مانع آن نخواهد شد و جز خدا، سرپرستی نخواهند داشت.» تخصیص داده شده است. ثالثا؛ از بعضی آیات استفاده می شود که گسترش روزی بعضی و محدودیت روزی دیگران، معیاری برای ارزش فردی بر فرد دیگر یا یک فرد در زمانی در مقایسه با زمان دیگر نیست؛ هم چنان که تنگی معیشت، دلیل بر خشم و غضب خداوند نیست. خداوند گاهی انسان را به وسعت روزی، آزمایش می کند و اموال زیادی در اختیار او می گذارد، میزان مقاومت و پایمردی او را روشن می سازد و آنان را از این طریق پرورش می دهد. گاهی ثروت بسیار، مایه بلا و عذاب جان صاحبان آنها است و هرگونه آرامش را از آنان می گیرد. (ر. ک: مکارم شیرازی و دیگران، ج ۲۰، ص ۳۷۳.)

آیات متعدد حاکی از این هستند که خداوند به هر کس بخواهد، روزی بی حساب (بدون عوض) می دهد یا به بعضی بیش تر و به برخی کم تر می دهد. آیاتی به بیان حکمت ها و مصالح این «بسط و تقدیر» پرداخته اند. بعضی آیه ها، فلسفه بخشش را «امهال» کافران معرفی می کند و دستهای بیان می کنند که خداوند می خواهد به این وسیله، انسان را تربیت کند؛ روح سخاوت، فداکاری و از خودگذشتگی را در انسان پرورش دهد. افزون بر این اگر بسیاری از مردم در روزی شان گشایش شود، راه طغیان پیش می گیرند؛ بنابراین صلاح آنها است که اندازه معینی روزی داشته باشند که نه باعث فقر و نه طغیان شود. بعضی آیات فقر و ثروت را وسیله ای برای آزمایش نام می برند تا انسان پرورش یابد و صابران مشخص شوند.

قرآن عواملی مانند ایمان، تقوا، شکر نعمت، استغفار، انفاق، مهلت دادن به کار برای شدت بخشیدن به عذاب آنان در قیامت و سرانجام امتحان و آزمایش را اسباب گشایش در روزی و ناسپاسی، کفران نعمت، کفر و امتحان را عوامل تنگی روزی معرفی می کند.

خلاصه ای از مقاله "الگوی توزیع درآمد از منظر قرآن کریم" 
- نظرات (0)

هرعلمی حق انتشارندارد

در شرع اسلام حقیقتی که برهان و دلیل حقیقت بودن آن را اثبات کرده و مردم به آن نیازمندند حق بیان دارد، یعنی باید بیان و اظهار شود و نباید در بوته کتمان ماند و پنهان گردد.

آیات متعدّدی در قرآن کریم این مطلب را مورد تأکید قرار داده‌اند، ازجمله:
«وَ إذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکتَابَ لَتُبَینُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لَا تَکتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا فَبِئْسَ مَا یشْتَرُونَ».
«إِنَّ الَّذِینَ یکتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَینَاتِ وَ الْهُدَی مِن بَعْدِ مَا بَینَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکتَابِ أُولَئِک یلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ * إِلَّا الَّذِینَ تَابُوا وَ أَصْلَحُوا وَ بَینُوا فَأُولَئِک أَتُوبُ عَلَیهِمْ وَ أَنَا التَّوَّابُ الرَّحِیمُ».

در این دو آیه پس از تأکید بر حرمت کتمان بینات الهی و این‌که کتمان بینات الهی موجب استحقاق لعن الهی و لعن و نفرین همه لعنت کنندگان می‌شود بر وجوب بیان این بینات و حقایق تأکید شده است.
 «وَ مَا کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِینفِرُوا کافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِن کلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَائِفَةٌ لِّیتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِینذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیهِمْ لَعَلَّهُمْ یحْذَرُونَ».
کلمه «لِیُنذِرُوا» در این آیه بر وجوب انذار دلالت دارد و مقصود از انذار تعلیم دستورات و اوامری است که خداوند متعال برای ایجاد نظم در زندگی بشر فرو فرستاده است و بیدارسازی مردم و هشدار به آنان نسبت به نتایج وخیم و شقاوت و رنجی است که در نتیجه مختلف از آن دستورات دامن‌گیر آن‌ها می‌شود.

در روایات وارده از معصومین نیز بر این مطلب تأکید شده است:
کلینی رحمةالله علیه به سند معتبر از امام صادق علیه السلام روایت می‌کند:
«مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَیْدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قَرَأْتُ فِی کِتَابِ عَلِیٍّ علیه السلام إِنَ‏ اللَّهَ‏ لَمْ‏ یَأْخُذْ عَلَی‏ الْجُهَّالِ‏ عَهْداً بِطَلَبِ الْعِلْمِ حَتَّی أَخَذَ عَلَی الْعُلَمَاءِ عَهْداً بِبَذْلِ الْعِلْمِ لِلْجُهَّالِ لِأَنَّ الْعِلْمَ کَانَ قَبْلَ الْجَهْلِ».

از روایات دیگر استفاده می‌شود مراد از علمی که بیان آن در شرع واجب است علم سودمندی است که مورد نیاز انسان‌ها در طلب کمال و تحقق سعادت است.

در هر صورت آنچه در آیات و روایات بر آن تأکید شده است وجوب بیان و تعلیم علمی است که مردم به آن نیاز دارند و در صلاح زندگی دنیایی یا آخرتی آن‌ها نقش دارد، نه دانسته‌ای که هیچ نقشی در صلاح امر زندگی دنیا و آخرت ندارد.

ازآنچه گفتیم به این نتیجه می‌رسیم که حق بیان حقیقت، حق مردم است نه حق حقیقت از آن نظر که حقیقت است. حقیقتی که سودی به حال مردم ندارد وجوب بیان و اظهار ندارد، تا چه رسد به حقیقتی که بیان آن به ضرر مردم است.

عملی که ضرر می‌رساند نه تعلیم آن و نه تعلّم آن جایز است و ازآنجاکه تعلیم در حقیقت بیان مطلب برای متعلّم است بنابراین بیان و اظهار مطلبی که ضرر می‌رساند هرچند حقیقت باشد جایز نیست.

ازآنچه گفتیم و از مجموع ادله شرعی می‌توان چنین نتیجه گرفت که بیان حقیقت از نظر حکم شرعی دارای احکام خمسه است:
1. وجوب بیان در آنجا که مطلبی حقیقت است و مفید به حال مردم است و فایده‌ای که بر آن مترتب می‌شود فایده ضروری برای زندگی مردم است به‌گونه‌ای که با عدم بیان آن زندگی مردم دچار اختلال می‌شود بیان آن واجب است .
علمی که طلبش واجب است علمی است که برای زندگی دنیوی و اخروی ضرورت دارد -و روایات صحیحه‌ای که با مضمون «طلب العلم فریضه» وارد شده است و معلوم است که وجوب سؤال و طلب علم بر وجوب جواب و تعلیم عالم دلالت التزامی دارد.
از رسول خد صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که فرمود:«مَنْ‏ کَتَمَ‏ عِلْماً نَافِعاً أَلْجَمَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِلِجَامٍ مِنْ نَار».

2. استحباب بیان در آنجا که بر بیان مطلبی که حقیقت است فایده‌ای که دارای رجحان شرعی یا عقلی است مترتب می‌شود.
این مطلب را از ادله‌ای که بر رجحان مطلق تعلّم و تعلیم علم نافع دلالت دارند می‌توان استفاده کرد

- نظرات (0)

انتظارات قرآن ازما

من یک انتظاراتی را از متن قرآن گرفتم. می‌گوید: این چیزها را من از شما می‌خواهم. در این فرصت به ده انتظاری که قرآن به مسلمان‌ها می‌گوید: من از شما این چیزها را می‌خواهم می پردازیم.

انتظار اول؛ قرائت یعنی مرا بخوانید. قرآن یعنی کتاب خواندن. فقط ماه رمضان نه، همیشه قرآن بخوانیم.
چه زمانی قرآن بخوانیم؟ برای زمانش هم سه پیشنهاد وجود دارد؛
یکی صبح‌ها، مسلمان‌ها صبح‌ها که از خواب برخواستید، امام رضا فرمود: نماز خواندید، قرآن بخوانید. «قُرْآنَ‏ الْفَجْر» (اسراء/78) قرآن صبحگاهی!
پیشنهاد دوم قبل از همه نمازها باشد. پیشنهاد خود قرآن این است که قبل از نماز، «اتْلُ ما أُوحِيَ‏ إِلَيْكَ‏ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ» (عنکبوت/45) در حضور قلب در نماز هم اثر دارد. یک صفحه قرآن چند دقیقه طول می‌کشد؟ شاید دو سه دقیقه، قبل از نماز یک صفحه قرآن بخوانیم. یا نیم صفحه قرآن بخوانیم. این سفارش خود قرآن است.
پیشهاد سوم در دل شب، الآن سبک زندگی‌ها طوری شده که خیلی همت می‌خواهد در دل شب برخیزیم ولی قرآن ستایش می‌کند کسانی را که «يَتْلُونَ‏ آياتِ اللَّهِ آناءَ اللَّيْلِ» (آل‌عمران/113) شب در وقتی که همه خواب هستند و امکان ریا نیست و خلوت با خدا بیشتر است، قرآن را باز کنیم و بخوانیم. خداوند به پیامبر می‌فرماید: «قُمِ‏ اللَّيْلَ‏» برخیز. «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلا» (مزمل/4)
چطور قرآن را بخوانیم؟
با پاکی، «لا يَمَسُّهُ‏ إِلَّا الْمُطَهَّرُون‏» (واقعه/79) یعنی فکر پاک و دل پاک می‌خواهد تا قرآن به ما چیزی بدهد.
چقدر بخوانیم؟
خود قرآن یک کلمه مبهمی را به کار برده است. می‌گوید: «فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآن‏» (مزمل/20) هرچقدر می‌توانید بخوانید.

انتظار دوم؛ دومین انتظار قرآن از ما تلاوت است. به ظاهر ممکن است بگویند: تلاوت و قرائت یکی است. قرائت به هر نوع خواندنی می‌گویند. تلاوت به لغت مراجعه می‌کند، می‌گوید: خواندن کتاب‌های آسمانی را تلاوت می‌گوییم. یعنی با یک نوع احترامی باید همراه باشد.  این یک معنای تلاوت است.
معنای دیگر تلاوت یعنی به ردیف، به ترتیب بخوانیم. چینش این کتاب به فرمان خدا انجام شده است. اول سوره حمد، بقره، آل عمران، نساء، مائده تا سوره ناس، یعنی ترتیب را باید حفظ کنیم.  تلاوت یعنی همه کتاب را بخوانید.

انتظار سوم، ترتیل است. یعنی با دقت بخوانید، با علاقه بخوانید. کلمه ترتیل که ما در نوع قرائت می‌بریم یعنی این کتاب را با یک جدیتی، با یک عطش و توجهی، «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلا» یک معنایش این است که سریع و شتاب زده نخوانید. با توجه بخوانید.

چهارمین انتظار قرآن از ما تدبر است. تدبر از ریشه دَبر است. دَبر یعنی پشت، این روی کلمات و آیات است، پشت آن معناها هستند. ظاهر و باطن، اکتفا کردن به ظاهر؛ این ما را با خسارت رو به رو می‌کند. سرمایه اصلی در باطن است، در معنا و مفهوم است. امام صادق(ع) در تفسیر آیه 121 از سوره بقره، حدیثی را فرمود و قسم خورده که حق تلاوت فقط به خواندن ظاهر نیست. خواندن تا آخر سوره نیست. خواندن تا آخر جزء نیست. اکتفا کردن به الفاظ، مخارج حروف، نه اینکه اینها نباید باشد، باید باشد. اما فقط این نیست. تدبّر یعنی پشت این کلمه‌‌ها، مثل‌ها، رهنمودها چه پیام‌هایی هست؟ کتاب آسمانی ما 114 سوره دارد. شش هزار و دویست و سی و شش آیه دارد و 78 هزار کلمه دارد. مسلمان‌ها در هر کجای کره خاکی هستند باید با معنای این 78 هزار کلمه آشنا باشند.

انتظار پنجم استماع است. یعنی گوش کنیم. خواندن یک اثر دارد و گوش دادن یک اثر دیگر دارد. گاهی شما یک کتابی را خواندی، فرزند شما می‌گوید: عجب کتابی است. شما می‌پرسی: کجایش؟ می‌گوید: فصل سومش، می‌گویی: من خواندم، به این نکته توجه نکردم. معلوم می‌شود گاهی وقت‌ها دیگران بخوانند و بر ما بگویند: یک اثر دیگری دارد. قرآن فرمانش این است «وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» (اعراف/204) صدای قرآن پخش می‌شود خاموش باشید و گوش فرا دهید.

انتظار ششم قرآن از ما تعلیم است. یعنی هرکس از این کتاب هرچه بلد است برود به کسی که آن را بلد نیست یاد بدهد.

انتظار هفتم که خیلی مهم است، تأثیر است. قرآن از ما می‌خواهد تحت تأثیر این کتاب قرار بگیریم. فقط بخوانیم نه، خلق و خوی ما و رفتار و منش ما عوض شود. اطرافیان به ما بگویند: تا حالا اینطور نبودی، چه شده است؟ بگویم: این آیه مرا عوض کرده است.

هفت پله را آمدیم، از سطح به عمق آمدیم. اینطور اگر باشد روز قیامت قرآن می‌پرسد: تو برای من چه کردی؟ حتی در حدیثی داریم کسی هست که آرام آرام آماده‌اش می‌کنند برای بردن به جهنم، قرآن می‌آید وساطت می‌کند. پروردگارا! او این کارها را برای من کرده است. بخاطر همین کارها شفاعت او پذیرفته می‌شود. قرآن شفاعت کننده‌ای است که شفاعتش پذیرفته می‌شود.

- نظرات (0)

توصیف بهشت درقرآن

شبهه:

در آیه ۲۵ سوره بقره آمده است:، مژده ده ای پیامبر به کسانی که به تو ایمان آورده اند و نیکو کار شده اند، به آنها از بهشتی بگو که در آن نهرهای آب روان جاری است. فقر طبیعت و بی آبی سرزمین خشک عربستان چنین وعده هایی را می طلبد و گرنه به کسانی که در آمازون یا هاوائی زندگی می‌کنند باید وعده چرب تری داد. در ادامه آیه می‌خوانید: در بهشت، هر میوه ای که در جهان می‌شناسید وجود دارد. عرب بدبخت که به جز خرما، میوه دیگری نمی شناسد، باید برای کی وی، موز، پرتقال شهسوار و انار ساوه، باغات شمیران و خربزه مشهد و... دهنش آب بیفتد.

پاسخ کوتاه:

اگر چه بیشتر شبه جزیره عربستان را بیابان تشکیل می‌دهد و خشک است، اما بغیر از خرما، محصولات دیگری نیز در آنجا کشت می‌شده است. علاوه بر آن، میوه های دنیا و بهشت با هم قابل قیاس نیستند تا شائبه شود که عین آنچه در عربستان بوده، با همان کیفیات و خصوصیات در بهشت هست.

پاسخ تفصیلی:

برای پاسخ به شبهه فوق، باید به نکاتی اشاره کنیم.
نکته اول: شبهه اندازان لجوج برای تخریب قرآن، دست به کارهای ناجوانمردانه می‌زنند. آنها هر جا که قرآن از محیط عربستان سخن گفته، تهمت تاثیرپذیری از محیط را به قرآن می‌زنند، و هر گاه مثلا از بهشت سخن گفته، آن را به یک نحوی به محیط عربستان و اقتضای آن ربط می‌دهند؛ در حالی که اگر اگر برفرض محال اینگونه باشد، باید آیات عذاب و جهنم نیز بنا به مقتضای محیط عربستان باشد. اینجاست که باید به شبهه اندازان گفت: «أَ فَلا تَعْقِلُون‏[مومنون/67] چرا تعقل نمى‌‏كنيد؟»

نکته دوم: گر چه محیط عربستان خشک بوده است ولی اینگونه نبوده است که عاری از نهر آب بوده است و یا بجز خرما، محصول دیگری نداشته است. زیرا که بعضی از شهرهای آن مثل طائف دارای شرایط آب و هوایی مناسبی بوده و طبعا دارای نهرهای آب بوده و علاوه بر خرما، انواع انگور، موز، انار، انجير، هلو، به، و خربزه داشته است.[1] علاوه بر این، مردم مکه با شام و نواحی آن مراوده تجاری داشتند. چنانکه در آیه 2 قریش می‌خوانیم: «در سال دو مرتبه (فصل زمستان به يمن و فصل تابستان به شام) به تجارت مى‏‌روند.» وقتی اهل مکه با جاهای دیگر رابطه تجاری داشتند، طبعا با میوه ها و محصولات آن سرزمین ها نیز آشنا بوده و از آنها استفاده می کردند.
نکته سوم: نعمتهای بهشتی(از جمله میوه های بهشتی) تفاوت بسیاری با نعمتهای دنیوی دارند. از جمله مهمترین آنها فنا ناپذیر بودن آنهاست که در حدیثی از امیرالمومنین(علیه السلام) به آن اشاره شده است.[2] و دیگر آنکه میوه های بهشتی، بر خلاف میوه های دنیوی، عوارض و ناراحتی ندارند.(دخان/55) بنابراین بین میوه های دنیوی و اخروی تفاوت هست. به عبارت دیگر، خرمای بهشتی با خرمای دنیوی(شبه جزیره عربستان) قابل قیاس نیست. اما اینکه خدا برای ترغیب انسان ها به بهشت، از میوه ها و نعمت هایی سخن بگوید که در دنیا هست، نه تنها مشکلی ندارد بلکه امری عقلی وپسندیده است؛ چرا که انسان ذاتا تمایل به خوشی و نعمت دارد. از اینرو خدا در قرآن در وصف بهشت می‌فرماید: «و در آنجا آنچه دل‏ها مى‏‌خواهد و چشم‏ها از آن لذّت می‌برد آماده است‏.»(زخرف/71)

پی نوشت:
[1]. فتوح البلدان، بلاذري، دارالمکتب الهلال بیروت، 1988م، ج1، ص69 .
[2]. تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ، تمیمى آمدى، عبد الواحد، ،‏ محقق، مصحح، درایتى، مصطفى، دفتر تبلیغات، قم، چاپ اول، 1366 ش، ص 157.

- نظرات (0)