سایت خاتون

زیارت امیرالمومنین

دعایی برای رفع غم و اندوه

در كتاب «بلد الأمین» از حضرت رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله روایت كرده:

هر كه هر روز ده بار این دعا را بخواند، حق تعالى‏ چهار هزار گناه كبیره او را بیامرزد

و وى را از سكرات مرگ و فشار قبر، و صد هزار هراس قیامت نجات دهد،

و از شرّ شیطان و سپاهیان او محفوظ گردد و قرضش ادا شود و اندوه و غمش برطرف گردد، دعا این است:

اَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ ماشاءَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لِكُلِّ رَخآءٍ اَلشُّكْرُ لِلَّهِ

وَ لِكُلِّ اُعْجُوبَةٍ سُبْحانَ الِلَّهِ

وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ

وَ لِكُلِّ مُصیبَةٍ اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ

وَ لِكُلِّ ضیقٍ حَسْبِىَ اللَّهُ

وَ لِكُلِّ قَضآءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ

وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اِعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ

وَ لِكُلِّ طاعَةٍ وَ مَعْصِیَةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ.

اشتباه نکنید، محبوب نیستید!

اهل كفر، داشتن امكانات، بدست آوردن پیروزى ‏ها و زندگى در رفاه خود را نشان شایستگى خود مى ‏دانند، در حالى كه خداوند آنان را به دلیل آلودگى به كفر و فساد، مهلت مى ‏دهد تا در تباهى خویش غرق شوند.

وَلاَ یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ كَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُواْ إِثْمًا وَلَهْمُ عَذَابٌ مُّهِینٌ (آل عمران ـ 178)
و البته نباید كسانى كه كافر شده‏اند تصور كنند اینكه به ایشان مهلت مى‏ دهیم براى آنان نیكوست ما فقط به ایشان مهلت مى ‏دهیم تا بر گناه [خود] بیفزایند، و [آن گاه‏] عذابى خفت ‏آور خواهند داشت.

پیام‏ های آیه:

1ـ كفر، مانع شناخت حقیقت است . «لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا ...»
2ـ كوتاه یا بلند بودن عمر و زمان رفاه ، بدست خداست . «نُمْلِی لَهُمْ»، «نُمْلِی لَهُمْ»
3ـ همه ‏ى انسان‏ ها دنبال خیر هستند، لكن بعضى در مصداق اشتباه مى ‏كنند. «لا یَحْسَبَنَّ»، «خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ»
4ـ مهلت ‏هاى الهى، نشانه‏ ى محبوبیّت نیست. «لا یَحْسَبَنَّ»، «خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ»
5ـ نعمت ‏ها به شرطى سودمند هستند كه در راه رشد و خیر قرار گیرند ، نه شرّ و گناه. «إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً»
6ـ طول عمر مهم نیست ، بهره از عمر مهم است . «أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ»

امام سجاد علیه السلام در دعاى مكارم الاخلاق چنین مى‏ فرماید : خدایا! اگر عمر من چراگاه شیطان خواهد شد ، آن را كوتاه بگردان.
7ـ زود قضاوت نكنید ، پایان كار و آخرت را نیز به حساب بیاورید . «أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ» ، «وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
8ـ رفاه و حاكمیّت ستمگران، نشانه‏ ى رضاى خداوند از آنان نیست . چنان كه دلیلى بر سكوت ما در برابر آنان نمى ‏باشد. «نُمْلِی لَهُمْ»، «لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
9ـ عذاب ‏هاى آخرت، انواع و مراحل متعدّد دارد «عَذابٌ أَلِیمٌ» در آیه قبل، و «عَذابٌ مُهِینٌ» در این آیه. (تفسیر نور ج 2)

تفسیر اجمالی: 
به دنبال تسلیت و دلدارى به پیامبر صلی الله و علیه وآله نسبت به تلاش و كوشش بى حساب دشمنان حق در آیات گذشته ، خداوند در این آیه روى سخن را متوجه آنها كرده و درباره سرنوشت شومى كه در پیش دارند ، سخن می گوید (این آیه نیز در حقیقت بحث هاى مربوط به حادثه احد و حوادث بعد از آن را تكمیل می كند : زیرا یك جا روى سخن به پیامبر صلی الله و علیه وآله بود و یك جا به مومنان و در اینجا روى سخن به مشركان است.)
آیه فوق به آنها اخطار می كند كه هرگز نباید آنها امكاناتى را كه خدا در اختیارشان گذاشته و پیروزى ‏هایى كه گاه گاه نصیبشان می شود و آزادى عملى كه دارند ، دلیل بر این بگیرند كه افرادى صالح و درستكار هستند و یا نشانه ‏اى از خشنودى خدا نسبت به خودشان فكر كنند.

پاسخ به یك سوال‏:
آیه فوق، ضمناً به این سوال كه در ذهن بسیارى وجود دارد، پاسخ می گوید كه چرا جمعى از ستمگران و افراد گنهكار و آلوده این همه غرق نعمتند و مجازات نمى ‏بینند؟

قرآن می فرماید: اینها افراد غیر قابل اصلاحى هستند كه طبق سنت آفرینش و اصل آزادى اراده و اختیار به حال خود واگذار شده‏اند ، تا به آخرین مرحله سقوط برسند و مستحق حداكثر مجازات شوند.
به علاوه از بعضى از آیات قرآن ، استفاده مى ‏شود كه خداوند گاهى به اینگونه افراد ، نعمت فراوانى می دهد و هنگامى كه غرق لذت پیروزى و سرور شدند ناگهان همه چیز را از آنان می گیرد تا حداكثر شكنجه را در زندگى همین دنیا ببینند ؛ زیرا جدا شدن از چنین زندگى مرفهى ، بسیار ناراحت كننده است چنان كه مى‏ خوانیم:                        
فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَیْ‏ءٍ حَتَّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ: هنگامى كه پندهایى را كه به آنها داده شده بود، فراموش كردند در هاى هر خیرى بر روى آنان گشودیم تا شاد شوند، ناگهان هر آنچه داده بودیم از آنها باز گرفتیم ، لذا فوق العاده ناراحت و غمگین شدند. (انعام، آیه 44)
در حقیقت اینگونه اشخاص ، همانند كسى هستند كه از درختى ، ظالمانه بالا می روند ، هر قدر بالاتر می رود خوشحال تر می شود تا آن هنگام كه به قله درخت می رسد ، ناگهان طوفانى می وزد و از آن بالا چنان سقوط مى‏ كند كه تمام استخوان هاى او در هم مى ‏شكند.

بحث روایی آیه: 
1ـ مجرمان دو گونه ‏اند:

گروهى كه قابل اصلاحند و خداوند آنها را با موعظه و حوادث تلخ و شیرین ، هشدار داده و بیدار مى ‏كند.

گروهى كه قابل هدایت نیستند ، خداوند آنها را به حال خویش رها مى ‏كند تا تمام قابلیّت‏ هاى آنان بروز كند.

به همین جهت امام باقر علیه السلام ذیل این آیه فرمود : مرگ براى كفّار یك نعمت است ، زیرا هر چه بیشتر بمانند زیادتر گناه مى‏ كنند . (تفسیر نور الثقلین)
2ـ حضرت على علیه السلام درباره‏ ى «إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً» فرمود : چه بسیارند كسانى كه‏ احسان به آنان (از جانب خداوند) ، استدراج و به تحلیل بردن آنان است و چه بسیارند كسانى كه به خاطر پوشانده شدن گناه و عیوبشان، مغرورند و چه بسیارند افرادى كه به خاطر گفته ‏هاى خوب درباره آنان مفتون شده‏اند.

خداوند هیچ بنده‏اى را به چیزى همانند «املاء» مبتلا نكرده است . (تحف العقول ، ص 203)

منابع: 
تفسیر نور ، ج 2
تفسیر نمونه ، ج 3
تفسیر نور الثقلین
تحف العقول

- نظرات (0)

خطر! مرگ در یک قدمی

به نتیجه ای هم رسیده اید؟

اصلا تا به حال به موضوع مرگ فکر کرده اید یا همیشه تا این موضوع میاید که ذهن شما را درگیر کند، یا یک سری اتفاقاتی می افتد که شما را به فکر کردن پیرامون آن وادار کند ازش فرار کرده اید و با حدیث نفس یا با صدای بلند گفته اید:

من و مرگ؟!! من خیلی جوانم! مرگ مال آدم هایی است که سن و سالی از آنها گذشته، با انواع بیماری ها از چربی خون و فشار و ... دست و پنجه نرم می کنند!!

انگار آیات قرآن و وعده ها و کلام خالق مهربانمان که ما را خلق کرده است را فراموش کرده ایم؛ او در مورد مرگ و گرفتن جان آدم ها هیچ قید و فاکتوری را ذکر نکرده است؛ نگفته اگر هنوز سنتان کم است مرگ با شما کاری ندارد ، نگفته مسن ها مراقب مردن باشند، این ها هیچ کدام حرف خدای متعال نیست و همه و همه باور های اشتباه من و شمایی است که مرگ را از خودمان دور می بینیم ....

او فقط یک چیز گفته و آن اینکه : مَا یُدْرِیكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِیبٌ (17، شوری)

شاید زیباترین و حکیمانه ترین جمله ای که می تواند انسان را به مرگ متمرکز کند و  آدمی را به وسیله این موضوع تنبهی دهد تا در رفتارهایشان تجدید نظری داشته باشند همین است؛ و چه میدانی، شاید لحظه (قیامت) نزدیک باشد.

همین که بدانیم مرگ و مردن برای همه هست و پیر و جوان ندارد، خیلی چیزها را می تواند تغییر دهد؛

من اگر بدانم دیر یا زود رفتنی هستم، برایم چسبیدن به این دنیا آن هم دو دستی و تلاش برای به دست آوردنش به هر قیمتی لذت بخش نخواهد بود، دیگه با هر رفتاری ناراحت نمی شوم و از کسی توقعی ندارم ... در زندگی کار و تلاش می کنم ولی حرصی برایش نمی زنم ....

بین مردم زندگی می کنم ولی ظلم کردن به آنها را از برنامه ی زندگیم حذف می کنم ... شادی های مردم را می بینم اما حسادت نمی کنم بلکه از صمیم قلب برایشان بهترین ها را آرزو می کنم ....

خلاصه اینکه فکر و یاد مرگ ، بر خلاف نظر اکثریت مردم که از آن ترس و وحشت دارند، حال آدم را خوب می کند و به عبارتی  آدم را انسان می کند و به او تذکر می دهد.

خدا رحمت کند پدر بزرگم همیشه می گفت: بابا جون چه خوبه ماها آدم به دنیا بیاییم و انسان از دنیا برویم. 

نکته این جا است که برای انسان شدن باید تلاش کرد و این تلاش باید ادامه دار باشد.

یادمان باشد که آدم ها تا دم رفتن، خوب شدنشون واسه خدا عزیزه و نباید هیچ وقت از انسان شدن و خوب شدن ناامید شوند ...

باید در این بین به چند نکته توجه کنیم؛

فراموش نشود که این مدت معلوم نیست بین یک روز تا چند هزار روز طول بکشد و زمانش اصلاً معلوم نیست.

هیچ کسی حتی بزرگترین متخصصان عالم چه داخل کشور و چه در کشورهای پیشرفته نمی توانند کاری بکنند امر مردن و رفتن ما منتفی شود.

خلاصه اینکه همه رفتنی هستیم؛ اما زمانش معلوم نیست!!

کلام را با سخنی از امیر مومنان علی علیه السلام  که خطاب به فرزندشان می فرمایند به پایان می برم:
پسرم، بدان تو برای آخرت آفریـده شده ای نه دنیا، برای رفتـن از دنیا، نه پایـدار ماندن در آن، برای مرگ، نه زندگی جاودانـه در دنیـا، كه هر لحظه ممكن است از دنیـا كـوچ كنی، و به  آخرت در آیی و تو شكـار مرگی هستی كه فرار كننده آن نجاتی ندارد، و هر كه را بجوید به آن می رسد، و سرانجام او را می گیرد. 

پس، از مرگ بترس ! نكند زمانی سراغ تو را گیرد كه در حال گناه یا در انتظار توبه كردن باشی و مرگ مهلت ندهد و بین تو و توبه فاصله اندازد، كه در این حال خود را تباه كرده ای.

- نظرات (0)

چرا دعایمان مستجاب نمی شود؟

گاهی زندگی چنان سخت می شود که مجال نفس کشیدن را از انسان می گیرد ،سختی ها سیل آسا هجوم می آورند و به هر طرف رو کنی بن بست است ،تمام کسانی که تا دیروز تا وقتی که روزگار روال عادی خود را طی میکرد دوستانی سینه چاک بودند الآن چون غریبگانی که هرگز نمی شناختی با نگاهی سرد و بی تفاوت نظاره گر لحظه های پر از درد زندگیت هستند و تنها همتشان این است که با سرزنشی جانسوز متهمت کنند .

در چنین شرایطی حس میکنی زمین و زمان به هم بافته است و نه دعا اثری دارد و نا آه و فغان ،تنهایی و تلخی چنان قلبت را فشار می دهد که همه وجودت بغضی میشود مانده در گلو نه دیگر یارای گریستن هست و نه توان فروخوردنش ، اینجاست که ذهن ادمی به دنبال چرا ها می گردد ، چرا این طور شد؟ مگر چه گناهی از من سر زده ؟ چرا دعا اثر نمی گذارد؟ تا کی باید تحمل کنم ؟ و ... .

این شرایط دلایل متفاوتی می تواند داشته باشد که در هر صورت برای تک تک افراد در هر طبقه ای ممکن است پیش آید ، و نحوه برخورد ما با این بحران هاست که تعیین کننده شرایط دیگر ما در آینده است .

واکنش افراد در برخورد با چنین شرایطی متفاوت است عده ای عنان اختیار از دست داده ضعف بر وجودشان مستولی می شود و قدرت تفکر و تدبیر را از دست می دهند و این افراد به جای اینکه به فکر راه چاره باشند شروع می کنند به دنبال مقصر گشتن و متهم کردن دیگران و روی آوردن به ضد ارزش هایی چون اعتیاد و کفر مقام ربوبی پروردگار عالم است که این ها نتایجی را به دنبال دارد که هر چه بیشتر شرایط را بحرانی می کند و چنین شخصی هرگز متوجه نیست که این ها نتایج خودخواسته اعمال خودش است .

عده ای دیگر از افراد در همان شرایط به دنبال یافتن مصلحتی هستند که قرار است درسی به آن ها بیاموزد و با توکل بر خداوند حکیم سعی در مدیریت بحران پیش آمده دارند و می کوشند سنگ ها را یکی یکی از پیش پا بردارند.

وقتی در چنین شرایطی قرار گرفتیم باید بنشینیم و شرایط خود را بسنجیم و با خود صادق باشیم که چه عواملی باعث شده که در این شرایط قرار بگیریم  اگر کوتاهی و اشتباه از ما در صدد جبران برآییم و اگر نه ب دنبال راه چاره باشیم  نباید از دعا کردن و لطف و رحمت خدای بی نیاز نا امید شد در این دنیا همه چیز در حال گذر است نه خوشی هایش دوامی دارد و نه غم هایش .

این شرایط اگر به خاطر گناهانمان باشد خوب بهتر است در همین دنیا متنبه شده و توبه کنیم و به خودسازی بپردازیم اما اگر نه امتحان الهی است باید شکرگزار بود چرا که خداوند متعال خیر محض است و بدی در ذات پاکش راه ندارد  و هر آنچه می رساند متضمن خیری است در بطن خود. باید عالمانه و دقیق به وقایع نگاه کرد نه سطحی و بدون فکر .

کسی که به خداوند ایمان دارد و به او توکل می کند و به یاد خدا و انجام وظایف خود مشغول است هرگز زندگی سخت و پیچیده ای نخواهد داشت و درمانده نخواهد شد. در قرآن کریم، در آیه‌ای به علت برخی زندگی‌های سخت و تنگ و گره خورده می‌پردازد و می‌فرماید: « وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى‏ (طه 124) و هر کس از یاد من روى گردان شود، زندگى (سخت و) تنگى خواهد داشت و روز قیامت، او را نابینا محشور مى‏کنیم!.

در این آیه کریمه تصریح دارد که اگر ما از زندگی‌ای که خدایی است و در آن رفتارهای ما مطابق دستورات خدا است فاصله بگیریم مبتلا به زندگی سخت می‌شویم در این صورت  خدا روزى او را به سختى می‌دهد و این کیفر روی برگرداندن از خدا است. اگر هم به او رزق فراوان دهد، معیشت را از این راه بر او سخت مى‏گیرد که امساک کند و از آن استفاده نگیرد و اگر هم استفاده گیرد، حرص و تلاش زیاد، زندگى را بر او دشوار مى‏سازد.

گاه مى‏شود درهاى زندگى به روى انسان به کلى بسته مى‏شود، و دست به هر کارى میزند با درهاى بسته رو به رو مى‏گردد، و گاهى به عکس به هر جا روى مى‏آورد خود را در برابر درهاى گشوده مى‏بیند، مقدمات هر کار فراهم است و بن‏بست و گرهى در برابر او نیست، از این حال تعبیر به وسعت زندگى و از اولى به ضیق یا تنگى معیشت تعبیر مى‏شود، منظور از معیشت ضنک که در آیه بالا آمد نیز همین است .

در تفسیر نمونه توضیح خوبی در مورد آیه وجود دارد: گاهى تنگى معیشت به خاطر این نیست که درآمد کمى دارد، اى بسا پول ‏و درآمدش هنگفت است، ولى بخل و حرص و آز زندگى را بر او تنگ مى‏کند نه تنها میل ندارد در خانه‏اش باز باشد و دیگران از زندگى او استفاده کنند، بلکه گویى نمى‏خواهد آن را به روى خویش بگشاید، به فرموده على علیه السلام همچون فقیران زندگى مى‏کند و همانند اغنیاء و ثروتمندان حساب پس مى‏دهد.

قرآن مى‏گوید: عامل اصلی این سختی ها اعراض از یاد حق است. یاد خدا مایه آرامش جان، و تقوا و شهامت است و فراموش کردن او مایه اضطراب و ترس و نگرانى است.

هنگامى که انسان مسئولیت هایش را به دنبال فراموش کردن یاد خدا به فراموشى بسپارد، غرق در شهوات و حرص و طمع مى‏گردد، پیدا است، که نصیب او معیشت سخت خواهد بود، نه قناعتى که جان او را پر کند، نه توجه به معنویت که به او غناى روحى دهد، و نه اخلاقى که او را در برابر طغیان شهوات باز دارد.

اصولا تنگى زندگى بیشتر به خاطر کمبودهاى معنوى و نبودن غناى روحى است، به خاطر عدم اطمینان به آینده و ترس از نابود شدن امکانات موجود، و وابستگى بیش از حد به جهان ماده است، و آن کس که ایمان به خدا دارد و دل به ذات پاک او بسته، از همه این نگرانی ها در امان است.

از امام صادق علیه السلام پرسیدند منظور از آیه «مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً» چیست؟ فرمود: اعراض از ولایت امیر مؤمنان علیه السلام است. یعنی آن کس که الگوى خود را از زندگى على علیه السلام بگیرد، همان ابرمردى که تمام دنیا در نظرش از یک برگ درخت کم ارزشتر بود، آن چنان به خدا دل ببندد که جهان در نظرش کوچک گردد، او هر کس باشد، زندگى گشاده و وسیعى خواهد داشت، اما آنها که این الگوها را فراموش کنند در هر شرائط گرفتار معیشت ضنک و تنگ هستند. (ر.ک: تفسیر نمونه، ج‏13، صص 328و 329)

بله، یاد خدای متعال و این که در مقام عمل ِ در زندگی، مطابق دستور او باشیم گره گشا و آرامش بخش همه‌ی زندگی‌ها است.

چرا دعایمان مستجاب نمی شود؟

موانع استجابت دعا:

1. گناه

یکى از عوامل مهمى که رابطه انسان با خدای متعال را ضعیف نموده و مانع اجابت دعا می شود، نافرمانى از دستورهاى خداست. حضرت على (علیه السّلام) در دعاى کمیل چنین مى فرماید: پروردگارا! گناهانى را بر من ببخش که موجب حبس و بالا نرفتن دعا مى شوند و در جاى دیگر از همان دعا چنین مى فرماید: اى آقا و مولاى من! به عزتت قسم! از تو مى خواهم که بدى کردار و رفتارم موجب پوشیده شدن دعاى من از تو نشود.

امام باقر (علیه السلام) در این باره فرمود: بنده حاجتى از خدا طلب مى کند و مقرر مى شود آن حاجت در زمانى برآورده شود; پس در این فاصله، او گناهى مرتکب مى شود و در نتیجه، خداوند مى فرماید: حاجت این بنده برآورده نشود و از آن محروم شود; چون او خشم و غضب مرا برانگیخت و همین باعث محروم شدن اوست.

2. لقمه حرام

استفاده از درآمد حلال و پاکیزه از دیگر شرایط اجابت دعا است که امروزه بیش از هر زمان دیگر لازم است به آن توجه شود. لقمه ى حرام تا 40 روز مانع استجابت دعا مى شود.

 

3. قساوت قلب

همچنین گناهان زیاد که منجر به قساوت و سنگدلى مى‏شوند از عوامل دیگر عدم استجابت دعا مى‏باشد. امام صادق (علیه السلام) مى‏فرماید: خداوند دعایى که از قلب قسى برخاسته باشد اجابت نمى‏کند.

 

4. شتاب و عجله

امام صادق (علیه السلام) فرمود: همیشه مؤمن در خیر و آسایش است تا هنگامى که عجله نکند. در غیر این صورت ناامید مى‏شود و دعا را ترک مى‏کند. به درستى که بنده هنگامى که دعا مى‏کند خداوند متعال در صدد برآورده ساختن حاجت اوست تا زمانى که او عجله نکند.  

امید است که در شرایط سخت و تنگگناهای زندگی خداوند باری تعالی را با قلب خاشع به کمک بخوانیم و از وی بخواهیم تا مشکلات ما را از میان بردارد چرا که او توانای مطلق و بی نیاز است و ما سراپا نیاز.

منبع : وبلاگ سید مصطفی علم خواه

- نظرات (0)

معیشت و آرامش خاطر

مطالعه ‌ی احادیث و استدلالات آیات قرآن بر این دلالت دارد که نوع نگاه اسلام به معیشت و زندگی انسان این آموزه را نشان می‌ دهد که نگاه اسلام به اقتصاد اساساً متفاوت از نگاه موجود است.

اسلام در یک نگاه متفاوت به انسان ، نوع نگاه به اقتصاد را نیز متفاوت مطرح کرده است و این امر موجب شده که مسائل غیر مادی مثل صله ‌ی رحم و نخوابیدن در بین‌ الطلوعین  و ... را در گسترش فقر یا توسعه‌ ی رزق موثّر دانسته و محدود به توجه به دخل‌ و خرج نکند .

مطابق با بیان اسلامی که فطرت ام ‌المعارف است ، شاکله و بنای همه چیز بر اساس فطرت است ، لذا اقتصاد اسلامی نیز زمانی از انحرافات و آسیب ‌ها مصون خواهد بود که به فطرت انسانی توجه داشته باشد . 

با این توصیفات معیشت انسان زمانی بسامان و در جهت کمال خواهد بود که از فطریات در زندگی انسانی تبعیت شود.

جایگاه تقدیر معیشت در رفتارسازی انسان

معیشت یکی از اصلی ‌ترین آموزه های دین مبین اسلام است که متأسفانه در ادبیات اقتصاد اسلامی، توجه چندانی به آن نمی ‌شود.

حدیث شریف «الْکَمَالُ کُلُّ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَى النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ» [الکافی ، ج ‏1، ص 32] با ساختار مشابه ، بر این مطلب تأکید می‌ کنند که یکی از سنجه‌ های کمال یا معیار های کمال ، تقدیر معیشت است.

حجم انبوه احادیث با چنین ساختاری، آن هم در کتب اربعه‌ ، ادعایی را که تقدیر معیشت یکی از جنبه‌ های اصلی زندگی انسانی است تأیید می ‌کند.

ما وظیفه ایجاد آرامش داریم تا دغدغه روح و تشویش خاطر خانوده‌هایمان را مرتفع کنیم. فقط به فکر معیشت خانواده و جامعه نباشیم بلکه ایجاد آرامش، قرار دل و خروج آنها از تشویش را در برنامه داشته باشیم

از امام باقر (علیه السلام) و احادیث بسیاری که اساساً در ادبیات اسلامی ، که به بسیاری از شئون زندگی انسان توجه می‌ کند ، امر معیشت و نحوه‌ ی زندگی از مهم‌ ترین معیار های انسان است ؛ تا حدی که در آیه‌ ی شریفه می‌ فرماید: «مَن أعرَضَ عَن ذِكرِی فإنّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنكاً» (طه ، 124)

علامه طباطبایی (ره) ، در کتاب شریف المیزان می ‌فرمایند که «معیشت ضنک» به شکلی از زندگی گفته می ‌شود که در آن ، فرد احساس آرامش نداشته باشد و مدام به دنبال افزایش ثروت و دارایی خود باشد.

به عبارت دیگر ، ممکن است که فرد وضع مالی خوبی داشته باشد ، اما احساس آرامش و راحتی در صورتی است که به ذکر خدا توجه کند.

 

معیشت و آرامش خاطر

گاهی ما بین رفاه مادی و آرامش و رفاه در خانواده خلط موضوع می ‌کنیم . قرآن در آیه 26 سوره مبارکه مریم می‌ فرماید : " فَكُلِی وَاشْرَبِی وَقَرِّی عَیْنًا فَإِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْیَوْمَ إِنسِیًّا.

داستان حضرت مریم سلام الله علیها را همه می ‌دانیم ؛ ایشان بعد از این که از عبادتگاه به حکم الهی خارج شد ، به مکان دوری رفت و مشکلات بسیار زیادی را برای او این سفر پیش آورد.

اولاً ایشان یک دختر تنها بود، ثانیاً متأهل نبود اما عیسی (علیه السلام) را در شکم داشت و ثالثاً آب و غذایی نداشت ، در یک  جای دور بود و مردم پشت سر ایشان حرف ‌هایی می‌ زدند. 

در این شرایط ندا آمد : مریم به درخت خرما تکیه بزن و اولین معجزه را همانجا دید به طوری که درخت خرمای خشکیده برای او خرمای تازه پایین فرستاد.

همان ندای غیبی برای او فرمود: "بخور و بیاشام و آرام دل داشته باش"

در دستور بعدی فرمود وقتی با مردم ملاقات کردی سکوت کن ، لذا مریم (سلام الله علیها) روزه سکوت گرفت.

اما از آن سه دستور ؛ خوردن و آشامیدن که مربوط به امور دنیوی است اما "قَرِّی عَیْنًا " به معنی آرامش دل و خاطر انسان از دغدغه‌ ها و تشویش های زندگی است.

قرآن این حکم را از حکم معیشت جدا کرده است و می فرماید : "نباید بین معیشت و  آرامش دل از تشویش و دغدغه خلط مبحث کنید."

محبت

گاهی ما در خانواد‌ه‌ های خود این اشتباه را می ‌کنیم، فکر می‌ کنیم اگر امکانات و رفاه مناسب در اختیار خانواده و همسر قرار دادیم پس به رسالت خود عمل کردیم در حالی که همسر و فرزند شما نیاز به محبت دارد ، نیاز به این دارد که یک آرامشی داشته باشد. 

اگر ما بین معیشت و ایجاد آرامش و محبت در خانواده خلط مبحث کنیم از یکی از فرامین الهی تخطی کرده‌ایم و با تخطی در این موضوعات ، در نهایت ثبات زندگی و آرامش را از زندگی خود از بین برده ایم.

ما وظیفه ایجاد آرامش داریم تا دغدغه روح و تشویش خاطر خانوده ‌هایمان را مرتفع کنیم . فقط به فکر معیشت خانواده و جامعه نباشیم بلکه ایجاد آرامش ، قرار دل و خروج آنها از تشویش را در برنامه داشته باشیم. ( به نقل از سخنرانی حجت ‌الاسلام سید‌ ابراهیم راد )

 

ریزه کاری های دخل و خرج در نگاه اسلام

در دین اسلام ، بیان اصول حاکم بر روابط انسانی است و جزییات و موارد کاربردی ‌تر بر عهده خود مردم در زمان ‌های مختلف و متناسب با اقتضائات زندگی آن‌ ها می‌ باشد.

همچنین باید توجه کرد که تقدیر معیشت که به معنای اندازه‌گیری در زندگی است، دلالت بر این دارد که باید اندازه هر چیز مشخص باشد.

حد مصرف از کالاهای مختلف ، میزان مصرف اعضاء خانواده ، مدیریت مالی درآمد برای آنکه انسان به دیگران محتاج نشود و … ذیل این مفهوم قرار می‌ گیرند.

علامه طباطبایی(ره)، در کتاب شریف المیزان می ‌فرمایند که «معیشت ضنک» به شکلی از زندگی گفته می ‌شود که در آن، فرد احساس آرامش نداشته باشد و مدام به دنبال افزایش ثروت و دارایی خود باشد

معیار «غنی از آنچه در دست مردم است» می ‌باشد:

و َبِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِی علیه السلام فِی حَدِیثِ الْأَرْبَعِمِائَةِ : برای تجارت اقدام کنید به درستی که در تجارت بی ‌نیازی از آنچه که در دست مردم می‌ باشد وجود دارد و خداوند پیشه ور امین را دوست دارد.) (اصول کافی ، جلد پنجم کتاب المعیشه، ص ۷۳)

با بررسی سایر احادیث می ‌توان نتیجه گرفت که در زمینه مدیریت هزینه در خانواده ، معیار اسلامی «غنی عما فی ایدی الناس» می ‌باشد.

یعنی انسان باید طوری کار کند و مصرف نماید که از مردم بی ‌نیاز باشد . از این رو اسلام از اجیر شدن نهی می‌کند ، امر به تجارت می‌ کند تا از این طریق ، روزی انسان در‌‌ همان روز به انسان برسد و…. (مطابق حدیث مورد بحث ، فرد تاجر اگر در تجارت زیان کند ، اگر چه ، اجری ندارد و ستایش نمی ‌شود اما خداوند او را دوست دارد. لذا اگر کسی که محبوب خداست (فرد تاجر) ضرر کند ، حتما خداوند برای او جبران خواهد کرد و نمی ‌گذارد که محتاج مردم بشود . اما این شرطی دارد و آن این است که فرد باید امین باشد. عدم صداقت و خیانت در امانت سبب می‌ شود که انسان از امداد الهی دور بماند و از آن منتفع نشود.)

کسی که توکلش با خداست ، حتی اگر درفعالیتش زیان ببیند ، خداوند از راهی دیگر ضرر او را جبران خواهد کرد.

در طرف دیگر زندگی که معطوف به مخارج می‌ باشد ؛ رعایت الگوی مصرف صحیح، مدیریت اموال و استفاده بهینه از آن ‌ها ، تناسب میان دخل و خرج ، نیز باید مورد توجه قرار گیرد و با تناسب میان داشته ‌ها و خواسته مصرف کرد و اصول آن را رعایت کرد.

- نظرات (0)

تلاش‏ برای محو اسلام بى ‏اثر است

قرآن، دنیا را بازار مى ‏داند و مردم را فروشنده و عقاید و اعمال انسان را در طول عمر، كالاى این بازار.

در این بازار، فروش اجبارى است ولى انتخاب مشترى با انسان است. یعنى ما نمى ‏توانیم آنچه را داریم، از قدرت و عمل و عقیده رها بگذاریم، ولى مى ‏توانیم مسیر عقاید و كردار را سود بخش یا زیان آور قرار دهیم.
در قرآن از عدّه‏اى ستایش شده كه جان خود را با خدا معامله مى‏ كنند و در عوض بهشت و رضوان مى ‏گیرند، و از عدّه‏اى انتقاد شده كه به خاطر انحراف و انتخاب سوء یا سودى نمى ‏برند «فَما رَبِحَتْ تِجارَتُهُمْ» (بقره، 16) و یا دچار خسارت مى‏ شوند «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ» و در بعضى از آیات همچون آیه‏ى 177 سوره آل عمران، كسانى كه ایمان خود را با كفر معامله مى ‏كنند، تحقیر مى ‏شوند و در مقابل به مومنان دلدارى داده مى ‏شود كه ارتداد آن ها، به خدا و راه خدا هیچ ضررى نمى ‏زند. (تفسیر نور، ج 2)

وَلاَ یَحْزُنكَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَن یَضُرُّواْ اللّهَ شَیْئاً یُرِیدُ اللّهُ أَلاَّ یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ (آل عمران ـ 176)
و كسانى كه در كفر مى ‏كوشند، تو را اندوهگین نسازند كه آنان هرگز به خدا هیچ زیانى نمى ‏رسانند. خداوند مى ‏خواهد در آخرت براى آنان بهره‏اى قرار ندهد، و براى ایشان عذابى بزرگ است.
 

نکته:

گویا شركت كنندگان در جنگ احد، از همدیگر مى ‏پرسیدند: حال كه ما شكست خوردیم و كفّار پیروزمندانه به مكّه برگشتند، چه خواهد شد؟

آیه در پاسخ آنان مى ‏فرماید: ناراحت نباشید، این مهلت الهى است تا پیمان كفرشان پر شود و دیگر حظّى در آخرت نداشته باشند. (تفسیر نور، ج 2)

پیام‏ های آیه:

1ـ آرامش خود را حفظ كنید، كه تلاش ‏هاى كفّار در محو اسلام بى‏ اثر است. «لا یَحْزُنْكَ»، «إِنَّهُمْ لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ»
2ـ كفر انسان ‏ها، اندك ضررى به ساحت قدس خدا نمى ‏زند. «لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئاً»
3ـ حضور در میدان كفر، انسان را از قابلیّت توبه و دریافت رحمت الهى محروم مى‏ كند. «أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ»
4ـ مهلت دادن به كفّار سنّت الهى است، نه آنكه نشانه ‏ى ناآگاهى و یا ناتوانى خداوند باشد. «یُرِیدُ اللَّهُ أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ»
5ـ محرومیّت انسان در آخرت، ناشى از عملكرد او در دنیاست. «یُسارِعُونَ فِی الْكُفْرِ»، «أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ»
6ـ هم فضل الهى بزرگ است و هم قهر او. (در دو آیه قبل، نسبت به مجروحانى كه به فرمان رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله به جبهه رفتند، از فضل عظیم الهى بشارت داد و در این آیه نسبت به كفّار سر سخت، عذاب عظیم را یادآور مى‏ شود). «لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ» (تفسیر، نور ج 2)
إِنَّ الَّذِینَ اشْتَرَوُاْ الْكُفْرَ بِالإِیمَانِ لَن یَضُرُّواْ اللّهَ شَیْئًا وَلهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ (آل عمران ـ 177)
در حقیقت، كسانى كه كفر را به [بهاى‏] ایمان خریدند، هرگز به خداوند هیچ زیانى نخواهند رسانید، و براى آنان عذابى دردناك است.

نکته:

در قرآن مسأله‏ى خرید و فروش و سود و زیان سرمایه عمر، بارها تكرار شده است. قرآن، دنیا را بازار مى ‏داند و مردم را فروشنده و عقاید و اعمال انسان را در طول عمر، كالاى این بازار.

در این بازار، فروش اجبارى است ولى انتخاب مشترى با انسان است. یعنى ما نمى‏ توانیم آنچه را داریم، از قدرت و عمل و عقیده رها بگذاریم، ولى مى ‏توانیم مسیر عقاید و كردار را سود بخش یا زیان آور قرار دهیم.
در قرآن از عدّه‏اى ستایش شده كه جان خود را با خدا معامله مى‏ كنند و در عوض بهشت و رضوان مى ‏گیرند، و از عدّه‏اى انتقاد شده كه به خاطر انحراف و انتخاب سوء یا سودى نمى ‏برند «فَما رَبِحَتْ تِجارَتُهُمْ» (بقره، 16) و یا دچار خسارت مى‏ شوند «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ» و در بعضى از آیات همچون آیه‏ى فوق، كسانى كه ایمان خود را با كفر معامله مى‏ كنند، تحقیر مى ‏شوند و در مقابل به مومنان دلدارى داده مى ‏شود كه ارتداد آنها، به خدا و راه خدا هیچ ضررى نمى ‏زند. (تفسیر نور ج 2)

 

پیام ‏های آیه:

1ـ سرمایه اصلى انسان، ایمان و یا زمینه ‏هاى فطرى ایمان است. «اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِیْمانِ»
2ـ در یك انقلاب عقیدتى و فرهنگى، از ریزش ‏هاى جزئى نگران مباشید. «اشْتَرَوُا الْكُفْرَ»، «لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ»

تفسیر اجمالی: تسلیت به پیامبر(صلی الله علیه و آله)

وَ لا یَحْزُنْكَ الَّذِینَ یُسارِعُونَ فِی الْكُفْرِ

روى سخن در این آیه به پیامبر صلی الله و علیه وآله است و به دنبال حادثه دردناك احد، خداوند او را تسلیت مى ‏گوید كه اى پیامبر! از این كه مى ‏بینى جمعى در راه كفر، بر یكدیگر پیشى مى ‏گیرند و گویا با هم مسابقه گذاشته ‏اند، هیچ گاه غمگین مباش، زیرا: آنها هرگز هیچ گونه زیانى به خداوند نمى‏ رسانند (إِنَّهُمْ لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئاً) بلكه خودشان در این راه زیان مى ‏بینند، اصولاً نفع و ضرر و سود و زیان براى موجوداتى است كه وجودشان از خودشان نیست، اما خداوند ازلى و ابدى كه از هر جهت بى نیاز است و وجودش نامحدود، كفر و ایمان مردم و كوشش ها و تلاش هاى آنها در این راه چه اثرى براى خداوند می تواند داشته باشد؟ آنها هستند كه در پناه ایمان، تكامل مى ‏یابند و به خاطر كفر تنزل و سقوط مى ‏كنند. به علاوه خلافكاری هاى آنها فراموش نخواهد شد و به نتیجه اعمال خود خواهند رسید.

یُرِیدُ اللَّهُ أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ:" خدا مى ‏خواهد آنها را در این راه، آزاد بگذارد و چنان به سرعت راه كفر را بپویند كه كمترین بهره‏اى در آخرت نداشته باشند، بلكه عذاب عظیم در انتظار آنها باشد".
در حقیقت آیه می گوید: اگر آنها در راه كفر بر یكدیگر پیشى می گیرند، نه به خاطر این است كه خدا نمی تواند جلو آنها را بگیرد بلكه خدا آزادى عمل به- آنها داده تا هر چه می توانند انجام دهند و نتیجه ‏اش محرومیت كامل آنها از مواهب جهان دیگر است بنابراین، آیه نه تنها دلالت بر جبر ندارد بلكه یكى از دلایل آزادى اراده است.
سپس در آیه بعد، مطلب را به طور وسیع تر، عنوان كرده و مى‏ فرماید: إِنَّ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِیْمانِ لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئاً: یعنى نه تنها افرادى كه به سرعت در راه كفر، پیش می روند چنین هستند، بلكه تمام كسانى كه به نوعى راه كفر را پیش گرفته‏اند و ایمان را از دست داده و در مقابل آن، كفر خریدارى نموده‏اند، هرگز به خدا زیان نمی رسانند و زیان آن، دامنگیر خودشان مى‏ شود.
و در پایان آیه مى ‏فرماید: وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ: آنها عذاب دردناك دارند، و این تفاوت در تعبیر كه در اینجا "عَذابٌ أَلِیمٌ" و در آیه قبل "عَذابٌ عَظِیمٌ" ذكر شده بود به خاطر آن است كه آنها در مسیر كفر با سرعت بیشترى پیش مى ‏رفتند. (تفسیر نمونه ج 3)

بحث لغوی: 
یسارعون: مسارعه در اینجا به معنى مبالغه است یعنى: سخت شتاب و تلاش مى‏ كنند.
حظا: حظ به معنى نصیب و بهره است. (تفسیر احسن الحدیث ج 2)

منابع: 
تفسیر نور ج 2
تفسیر نمونه ج 3
تفسیر احسن الحدیث ج 2

- نظرات (0)

سیاست قدرت ‏هاى شیطانى

- نظرات (0)

همیشه حق با مردها نیست!

الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِّلْغَیْبِ بِمَا حَفِظَ اللّهُ وَاللاَّتِی تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَیْهِنَّ سَبِیلاً إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِیًّا كَبِیرًا ﴿۳۴/نساء)

 

اشکالات:

اشكال اول: در این آیه، این واقعیت مسلم در نظر گرفته نشده كه در بسیاری از موارد نافرمانیِ زنان، نه از روی هوا و هوس؛ بلكه از روی حكمت و آگاهی و به انگیزة حفظ منافع مادی و معنوی خانواده است.

اشكال دوم: بسیاری از دستوراتی كه مرد به همسرش می‌ دهد، ممكن است از روی نادانی، خود خواهی و یا هوای نفس و اعمال قدرت و زورگویی باشد و عقل و شرع و اخلاق بر روی آن صحه نگذارد، در چنین مواردی چرا زن باید از شوهرش اطاعت كند؟

اشكال سوم:  در این آیه گویی فراموش شده كه زن هم برای خود شخصیت و فهم و شعور و استقلال فكری دارد و وظیفه‌ اش بردگی و بندگی برای مرد نیست، لذا نباید حق را همواره به مرد داد، بسیاری از بد رفتاری های زن از مواردی ناشی شده است كه در اثر اذیت و آزار های مرد، یا عدم برآورده شدن حقوق مسلم و حاجات اولیه ‌اش توسط شوهر می ‌باشد.

اشكال چهارم: لحن آیه به گونه ‌ای است كه در دعواها و مشاجرات خانوادگی، همواره حق با مرد است؛ برای همین هم به مرد توصیه می ‌كند كه در موارد نافرمانی، یا بد رفتاری زن، ابتدا او را نصیحت كند، اگر موثر واقع نشد، به تنبیه جنسی متوسل شود و در مرحله آخر او را كتك بزند.

اشكال پنجم: قرآن به جای این روش ها، باید به مرد توصیه می‌ كرد كه سعی كند تا با همدلی و هم سخنی با همسر خود ریشه‌ ها و عوامل نافرمانی و بد رفتاری او را بیابد و از راه های درست و منطقی مشكل را حل نماید و استبداد رأی و خود حق بینی مطلق را كنار بگذارد و قبول كند كه ممكن است در مواردی اشكال از ناحیه خودش باشد.

اشكال ششم: گوئی زن از لحاظ جنسی، چنان محتاج مرد است كه اگر مرد چند روز یا چند هفته از همخوابگی با او اجتناب بكند، به بیچارگی و التماس می ‌افتد. برای همین به مرد می‌گوید كه اگر نصیحت موثر نشد، از این طریق زن را ادب كند.

جواب اشكالات:

1. با توجه به تعبیر هایی كه در صدر آیه آمده و به دلیل مناسبت حكم و موضوع، مشخص است كه ترس از نافرمانی، مربوط به درستكاری، خویشتن داری و راز داری زن است.

از این رو اگر نافرمانیِ زنان، نه از روی هوا و هوس یا تحریک احساسات؛ بلكه از روی حكمت و آگاهی و به انگیزه حفظ منافع مادی و معنوی خانواده بوده باشد، مانند جایی که مرد معتاد شده، یا به خانه و زندگی بی توجه شده، یا مسئولیت پذیر نیست، در آن صورت و به روشنی و توضیحی که در باره مفاد آیه داده شد، مشمول حکم آیه نیست .

همچنین اگر در جایی موضع شوهر از روی نادانی، خودخواهی و یا هوای نفس و اعمال قدرت و زورگویی باشد، باز از محل آیه بیرون است و چنانکه گفته شده عقل و شرع و اخلاق برروی آن صحه نمی گذارد.

2. این که گفته شده، زن هم برای خود شخصیت و فهم و شعور و استقلال فكری دارد و وظیفه ‌اش بردگی و بندگی برای مرد نیست، سخن درستی است، در این آیه دلالت ندارد كه حق همیشه از آن مردان است و فراموش نشده كه زن هم برای خود شخصیت و فهم و شعوری دارد، به همین دلیل پس از بیان قوامیت مرد، از زنان تجلیل و ستایش شده است: «فالصالحات قانتات.....»

لذا نباید حق را همواره به مرد داد، بسیاری از بد رفتاری های زن از تحکم و زورگویی ها و مواردی ناشی شده كه در اثر اذیت و آزارهای مرد، یا عدم برآورده شدن حقوق مسلم و حاجات اولیه ‌اش توسط شوهر می ‌باشد.

لحن آیه اتفاقاً به قرینه آیه بعد نشان می ‌دهد كه همیشه نمی ‌تواند حق از آن مرد باشد، لذا فرموده است: «وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنِهِمَا فَابْعَثُواْ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن یُرِیدَا إِصْلاَحًا یُوَفِّقِ اللّهُ بَیْنَهُمَا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِیمًا خَبِیرًا» (نساء/35)

نكته مسئله، تفاوت میان تعبیر نشوز و شقاق است؛ نشوز به معنای پراكندگی و نافرمانی است، اما شقاق به معنای جدائی و در مرتبه ‌ای بالاتر جنگ و نزاع است.

3. اما اینکه گفته شده، لحن آیه به گونه ‌ای است كه در دعواها و مشاجرات خانوادگی، همواره حق با مرد است؛ چنین نیست و قرآن در آیات دیگری به مرد توصیه كرده تا با همدلی و همسخنی با همسر خود، ریشه‌ها و عوامل نافرمانی و بد رفتاری را در خانواده بخشكاند.

مثلاً در آیة: «فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً» (نساء/24) مهریه هایشان به عنوان فریضه بدهید، یا می گوید: «وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ»(نساء /19) با زنان با شایستگی رفتار کنید، یا می گوید: «وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَةً» (نساء/4) و مهر زنان را به عنوان هدیه ای از روی طیب خاطر، به ایشان بدهید. یا بیان می کند: «وَ قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفاً»(نساء/5) با زنان به صورت پسندیده سخن بگویید.

و آیات دیگری که بیانگر توصیه هایی در جهت رعایت عدالت، کرامت، و شخصیت زن است و یا ناظر به اخلاق همسرداری و یا حقوق زنان آمده و از این قبیل نکاتی را به عنوان اصل کلی و توصیه ای قانون ساز فرموده، تا زمینه سوء استفاده را بگیرد و به این گونه نیست که همیشه حق را به مرد داده شده باشد.

4.  اما این که اشکال کرده اند: گوئی زن از لحاظ جنسی، چنان محتاج مرد است كه اگر مرد چند روز یا چند هفته از همخوابگی با او اجتناب بكند، به بیچارگی و التماس می ‌افتد.

بحث نیاز به مسائل جنسی نیست، كلام قرآن ناظر به مسائل عاطفی است، اتفاقاً در این مواقع روش قرآن آموزنده است كه مرد به جای سر و صدا، شكایت، به هم ریختن وسایل، اذیت و آزار و زدن، از راه عاطفه و بی محلی کردن، اقدام كند و بحث بیچارگی و التماس زن هم مطرح نیست. به همین دلیل قرآن اول مسئلة گفتگو و موعظه را مطرح می ‌كند و پس از آن، اگر این راه موثر واقع نشد، راه عاطفی را مطرح می‌ كند.

5.  اما در پاسخ به دوگانگی روش قرآن، باید گفت نکته تفاوت این است که موضوع نشوز زن با مرد به دلیل همان قوامیت و عوامل آن که در آیه اشاره شد است.

در مرد خطر بی ‌محلی و بی ‌توجهی به زندگی بیشتر است. چون احساس قدرت و بی نیازی می کند، از این رو قرآن موضوع صلح و اگر نشد، دعوت از بستگان طرفین و برای مرد افزون بر نشوز، اعراض را هم مطرح می کند كه این روش پیشنهادی قرآن، به دلیل توجه به واقعیات موجود جامعه حتی جامعه امروز است، این قرآن نیست كه با وضع قانون می‌ خواهد مشكلات را حل كند، قانون اگر اجرا پذیر و مطابق با عینیات جامعه نباشد، ارزش و ثمره‌ای ندارد، همین اندازه كه مرد وادار شود به محاكم برده شود و برای زن بماند، این حق پیش‌ بینی شده كه او هم اگر نگران نشوز مرد است، برخورد نماید، نشان می ‌دهد كه اسلام با توجه به واقعیات و اثر بخشی راه حل ها به مسئله خانواده اهمیت می ‌دهد.

6.  مسئلة زدن زن در قرآن فقط اصل زدن مطرح شده، ولی در سنت گفته: نباید جراحت یا آسیبی به زن برسد و در برخی روایات رسیده كه پیامبر (صلی الله و علیه وآله) فرموده‌اند: با چوب مسواك، زن ها را بزنید. [مجمع البیان ، ج 3، ص 92، ذیل آیه]

- نظرات (0)

محل زندگی شیطان کجاست

همیشه دانستن یک سری مسائل برای ما آدم ها جالب و دوست داشتنی بوده؛ مخصوصاً دانستن یک سری اطلاعات از آدم های مطرح و کسانی که اسم آنها را زیاد شنیده ایم.

امروز می خواهیم در مورد یکی از این موجوداتی که اسمش را زیاد شنیده ایم و شاید بتوان گفت هرچه بدبختی می کشیم زیر سر او است صحبت کنیم

کسی که به عزت خداوند قسم یاد کرده که همه ی انسان ها را جز یک گروه خاص به نام مخلصین را از راه به در کند و از بین ببرد:

(لَأغوِیَنَّهُم أجمَعِینَ إلَّا عِبَادَكَ مِنهُمُ المُخلَصِینَ) (حجر/40)

کسی که تکبر و غرورش مانع شد تا بعد از سیصد و اندی هزار سال عبادت، عاقبت به خیر نشود و از درگاه خداوند خارج شود: «قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ أَن تَتَکَبَّرَ فِیهَا فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ: از این جایگاه فرود آى! تو نمی ‌توانی در آن جایگاه تکبّر کنى، پس بیرون شو که قطعاً تو از خوار شدگانى.» (اعراف/ 13)

کسی که قرآن کریم او را به عنوان دشمن اشکار معرفی کرده است: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَن لاَّ تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ * وَأَنْ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ؛ آیا پیمان نبستیم با شما ای فرزندان آدم که عبادت نکنید شیطان را، که او برای شما دشمنی آشکار است و این که مرا عبادت کنید؛ این راه مستقیم است؟» (یس، 61 ـ 62)

کسی که کارش وسوسه و وسوسه گری است: فَوَسْوَسَ إِلَیْهِ الشَّیْطَانُ قَالَ یَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّکَ عَلَی شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْکٍ لاَّ یَبْلَی؛ پس شیطان به او وسوسه کرد، گفت: ای آدم آیا تو را هدایت کنم به درخت ابدیت و قدرتی که کهنه نشود.» (طه، 120)  
«قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ ... مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاس * الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاس؛ بگو پناه می ‌برم به پروردگار و صاحب اختیار آدمیان .... از شرِّ وسوسه شیطان که وسوسه می ‌کند در دل انسان». (ناس)

حال در این مجال می خواهیم بدانیم خانه این شیطان، موجود وسوسه گر و متکبر کجاست؟

در روایت است که فرشتگان در جمع کسانی که خدا را یاد می کنند، حاضر می شوند؛ و ابلیس نیز یکی از یارانش را برای برهم زدن جمع آنها می فرستد. همچنین شیاطین در جمع منکران حق حاضر می شوند. چنانچه ابلیس در دار الندوه در جمع مشرکین حاضر شد و نقشه ی قتل پیامبر را کشید. (خلاصه حدیث بحار، ج60، ص 258)

امام علی علیه السلام در خطبه هفتم نهج البلاغه مى فرماید: «شیطان در درون سینه هاى پیروان خود تخمگذارى كرد، سپس آن را مبدّل به جوجه نمود» (فَباضَ وَ فَرَّخَ فى صُدُورِهِمْ).
در این تشبیه جالب امام(علیه السلام)، سینه هاى شیطان صفتان را آشیانه «ابلیس» و محل تخمگذارى او معرفى مى كند و به دنبال آن مى افزاید: «این جوجه هاى شیطانى از درون سینه هاى آنها خارج شده، در دامانشان حركت كرد و پرورش یافت» (وَدَبَّ وَ دَرَجَ فی حُجُورِهِمْ).
این نكته نیز شایان دقّت است كه «شیطان» سعى دارد در اعماق جان انسان نفوذ كرده و از آن جا تأثیر بر اعمال او بگذارد همان گونه كه در خطبه بالا به آن اشاره شده بود كه گویى در درون سینه ها تخمگذارى كرده و جوجه هاى خود را پرورش مى دهد; سپس آن را در دامان خود انسان بزرگتر مى كند تا آن جا كه با وجود او متّحد مى شود; چشم و گوش و زبان و دست و پا، رنگ «شیطانى» به خود مى گیرد و آثار «شیطانى» از خود بروز مى دهد.
در كلمات «امیرمومنان على» (علیه السلام) در «غرر الحكم» آمده است: «اِحْذَرُوا عَدُوّاً نَفَذَ فِى الصُّدُورِ خَفیّاً وَ نَفَثَ فِى الآذانِ نَجیّاً; از آن دشمنى بپرهیزید كه در سینه ها مخفیانه نفوذ مى كند و در گوشها آهسته فوت مى كند»!
در خطبه 121 نیز مى خوانیم: «اِنَّ الشَّیْطانَ یُسَنّى لَكُمْ طُرُقَهُ وَ یُریدُ اَنْ یَحُلَّ لَكُمْ دینَكُمْ عُقْدَةً عُقْدَةً; شیطان راه هاى خویش را براى شما آسان جلوه مى دهد و مى خواهد پیمانهاى الهى دین شما را گره گره بگشاید».
به هر حال هدف از ایراد خطبه فوق و مانند آن هشدارى است به همه انسانها كه مراقب این دشمن بزرگ كه عداوت خود را از آن زمان كه آدم آفریده شد با او و فرزندانش اعلام نمود، باشند; و با توكّل بر لطف بى پایان خداوند و استمداد از عقل و فطرت و وجدان و الهام گرفتن از ارشادهاى پیامبران الهى و استمداد از «فرشتگان» پروردگار، خود را از حوزه نفوذ «شیطان» دور دارند.

بنابراین بهترین محل زندگی برای شیطان همانا دل انسان ها باشد و تا زمانی که دل انسان محل زندگی شیطان باشد، انسان به جایی نخواهد رسید «إن ارواح الشیاطین ما عمرت فی شیء عمرت فی قلوبکم». (بیانات حجت الاسلام انصاریان)

حواسمان باشد که قلب و دل خود را با ترجیح دادن هوای نفس بر دستورات خداوند کریم، محل زندگی شیطان قرار ندهیم.

 

آخرین نكته

طبق صریح بعضى از آیات قرآن، شیاطین منحصر به «ابلیس» و لشكر پنهانى او نیستند; بلكه گروهى از انسانها نیز شیطان نامیده شده اند. چرا كه كار آنها عیناً همان كار شیاطین است: «وَ كَذلِك جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِىٍّ عَدُوّاً شَیاطینَ الاِنْس وَ الْجِنِّ یُوحى بَعضُهُمْ اِلى بَعض زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً; این چنین در برابر هر پیامبرى دشمنى از شیاطین انس و جنّ قرار دادیم كه به طور سرّى سخنان فریبنده و بى اساس را براى اغفال مردم ـ به یكدیگر مى گفتند».(سوره انعام، آیه 112) آرى باید مراقب وسوسه هاى همه آنها بود.

- نظرات (0)

مد شدن فرزند کشی به خاطر ..

در اتوبوس کنار یک خانم جوانی نشستم... ظاهرش سعی می کرد خودش را امروزی و به قولی مدرن جلوه دهد ... آینه اش را از کیفش در آورد و دستی به صورتش کشید و با لوازم و ارایشش صورتش را بازسازی کرد و موهایش را درست کرد ... یک دفعه با صدای بلند یک آهی کشید و حالش منقلب شد ....
گفتم چی شد؟! کمی از آبی که به همراهم داشتم به او دادم تا حالش کمی جا بیاید ...
سر حرف باز شد و گفت: چند وقت پیش سقط داشتم و الان دارم می روم دکتر! اولش فکر کردم به دلیل بیماری یا مشکلی که الان دامن خیلی از خانم های جوان را گرفته و فرزندانشان ناخواسته سقط می شوند بوده ولی در ادامه صحبت ها متوجه شدم که سقط عمدی بوده!
گفتم آخه چرا؟
گفت خانم دیگه کی تو این دوره زمونه می تونه بچه داری بکنه، اونم ناخواسته اش را. ما خودمونم نمی تونیم سیر زندگی کنیم چه برسه به تأمین بچمون!
با این گرانی ها چه جوری میشه بچه داری کرد؟
از کجا در بیاریم بخوره، بپوشه و....
آینده اش چی میشه... کی می تونه آینده اش را تضمین کنه؟!....
ایستگاه بعد با یک سختی پیاده شد و رفت...
با خودم گفتم: عجب!!! زندگی توی این قرن چقدر عجیب شده، از طرفی صنعت و تکنولوژی به اسم پیشرفت و مدرن بودن شده همه زندگی ما انسان ها. 
ادعای مدرن بودن داریم اما هنوز مدرن نشده ایم و جاهلیت در رفتار و كردارهایمان به وضوح دیده می شود.

یکی از همین جاهلیت ها کشتن فرزندانی (سقط جنین) است كه می توانند فرصتی برای زندگی داشته باشند.
واقعاً ریشه ی این رفتارها تنها و تنها یک چیز می تواند باشد و آن این است که به وعده های شیطان بیشتر از وعده های خداوند اعتقاد و باور داریم و این اعتقاد و باور پایه های زندگیمان را ویران كرده است:
«الشَّیْطانُ یَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ یَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیم: شیطان شما را از تهیدستى بیم مى ‏دهد و شما را به زشتى وا مى‏ دارد؛ و[لى‏] خداوند از جانب خود به شما وعده آمرزش و بخشش مى ‏دهد، و خداوند گشایشگر داناست.»[البقرة: 268]
 

- نظرات (0)

شما بر سر دو راهی ها چه می کنید؟!

رسیدن کارت دعوتی از طرف یکی از دوستان ... به یک مهمانی دعوت شده بودم...

از شکل و شمایل و تجملات کارتش معلومه چه قدر برای تدارکات و ظواهر میهمانی هزینه کرده اند و می تواند حسابی به آدم خوش بگذرد ...

روز موعود فرا رسید و من هم آماده برای حضور در میهمانی ... تا دم در مجلس رسیدم دیدم بله ... از همون مهمانی هایی است که همیشه می ترسیدم بر سر دو راهی در شرکت کردن در آن و شرکت نکردنش بمانم ...

چند دقیقه ای مکث کردم... گفتم بر می گردم...

در کشاکش با خودم بودم که یک دفعه یکی از دوستانم که خیلی هم باهاش رو در بایستی داشتم و خیلی خودش را تافته جدا بافته می دانست رسید ... تا منو دید گفت بارک الله بالأخره بزرگ شدی و تو این مجالس راهت دادن ... بلاخره از انزوا در اومدی و لبخند تمسخر آمیزی به من کرد و گفت :چرا پس وایسادی بیا بریم تو دیگه....
منم که می خواستم جلوی حداقل این یک مورد کم نیارم با اعتماد به نفس بالا گفتم باشه بریم ... و داخل رفتم و با صحنه هایی  که تا به آن روز فقط شنیده بودم، به قول ما جوونا face to face شدم... از تعارف کردن سیگار و مشروبات بگیر تا ... همه نوع گناهی مهیا بود... رقص و پایکوبی... اختلاط نامحرم....اسراف و تجملّات و ریخت و پاش که دیگر گناه کوچیکش بود ...
با صدای مادرم برای نماز صبح بلند شدم ... صورتم پر از عرق شده بود ...
خدای من ... خواب بود.... خدارو شکر، خواب بود...
یک لحظه همان سر جایم نشستم و با خودم مرور کردم ... چه شرایط سختی ... چه دو راهی پیچیده ای ... مخصوصا برای من جوان که سرشار از غرایز هستم و نمی خواهم جلوی کسی کم بیارم...

چقدر سخت است تنها ماندن... 

جرقه ای در ذهنم روشن شد .... جرقه ای که می تواند تنها دلخوشی در دو راهی های تاریکی برای تنها ماندن باشد ...

وَإِن تُطِعْ أَكْثَرَ مَن فِی الأَرْضِ یُضِلُّوكَ عَن سَبِیلِ اللّهِ إِن یَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ یَخْرُصُونَ (116 /انعام)

برای رفتن به خیلی از جاها و همراه شدن با اکثریتی که معلوم نیست عاقبت با آنها بودن چه خواهد بود؛ از جشن تولد، جشن نامزدی، عروسی و میهمانی های شبانه ای با شرایط خاص گرفته تا کنسرت های موسیقی آن چنانی که امروز هم تبلیغ هایشان کم نیست، این آیه می تواند راهگشایی برای درماندن در دو راهی رفتن یا ماندن باشد ...

حواسمان به این فرمان باشد؛ اگر بیشتر مردم روى زمین را فرمان ‏برى، تو را از دین خدا به بیراهه مى ‏برند.

در دین خدا و شناخت حق و پایبندى واقعى به ارزش ها شمار جمعیَت را ملاك و معیار قرار ندهیم و نگوییم؛ الان که اکثراً دارند ربا می خورند، تو این گرما کسی روزه نمی گیره، کی تو این گرما حجاب رعایت می کند که من رعایت کنم، همه ی میهمانی ها این طور شده، و و و ....

چرا كه ممكن است اكثریت در ستم و ظلمت و گمراهی باشند و اقلیّتى در راه حق و عدالت و حقیقت.

این نکته را اگر عقلاً هم بخواهیم نگاه کنیم، همین پاسخی را خواهیم گرفت که شرع به ما می دهد. (تفسیر نمونه ذیل آیه مورد نظر)
با این توصیفات تا به حال در شرایطی قرار گرفته اید که بخواهید با اکثریت گمراهی و تاریکی همراه شوید؟ چه واکنشی از خود نشان داده اید؟
یا اگر در آینده در چنین شرایطی قرار بگیرید عکس العمل و تصمیمتان را چگونه پیش بینی می کنید؟

- نظرات (0)